FAQ

Elita PZPR w latach 1948–1955 – mechanizmy zmian kadrowych

Data publikacji: 23.10.2017

Prace Historyczne, 2017, Numer 144 (4), s. 713 - 737

https://doi.org/10.4467/20844069PH.17.038.6953

Autorzy

Mirosław Szumiło
Instytut Pamięci Narodowej w Warszawie
Uniwersytet Marii Curie-Skłodowskiej, Plac Marii Skłodowskiej-Curie 5, Lublin
Wszystkie publikacje autora →

Tytuły

Elita PZPR w latach 1948–1955 – mechanizmy zmian kadrowych

Abstrakt

The elite of the Polish United Workers’ Party in the years 1948–1955: mechanisms of personnel changes
 
In the years 1948–1956, the system of totalitarian Communist rule in Poland entered a phase of stabilization. That did not mean, however, any stagnation of personnel movement within the power elite. The Polish United Workers’ Party (PUWP) was characterized by a very high circulation of people inside its elite. As a result, in the years 1949–1955 two-thirds of the elite were changed. In this text we describe the mechanisms of personnel changes, the role of former activists of the Polish Socialist Party in the elite of the PUWP, the frequency and scale of staff movements, the criteria for getting promoted into the elite and reasons for being degraded. The personnel changes were not groundbreaking as regards quality. The dominant positions still belonged to representatives of a single generation: the former activists of the Communist Party of Poland. The basic criteria for the promotion were, in fact, ideological factors and personal relations. Professionalism and experience played a secondary role.

Bibliografia

Źródła archiwalne

Archiwum Akt Nowych:

Akta Juliana Andrzejewskiego

Archiwum Szkół Partyjnych

Biuro Spraw Kadrowych PZPR

Centralna Kartoteka PZPR

Komitet Centralny PZPR

Zbiór akt działaczy ruchu robotniczego

 

Archiwum prywatne Jana Ptasińskiego:

J. Ptasiński, Moja praca w bezpieczeństwie (maszynopis)

 

Rosyjskie Państwowe Archiwum Historii Najnowszej w Moskwie (RGANI):

Komitet Centralny Komunistycznej Partii Związku Radzieckiego (fond 5)

 

Archiwum Instytutu Pamięci Narodowej:

akta funkcjonariusza Jana Tataja

 

Zbiory własne autora:

Relacje Andrzeja Werblana, Władysława Matwina, Artura Starewicza, Aleksandra Kochańskiego i Jerzego Morawskiego

Wspomnienia i relacje

Błażyński Z., Mówi Józef Światło. Za kulisami bezpieki i partii 1940–1955, Warszawa 2003.

Burda A., Przymrozki i odwilże. Wspomnienia z lat 1945–1957, Lublin 1987.

Ptasiński J., Obrachunek własny, Warszawa 1984.

Torańska T., Oni, Warszawa 2004.

Źródła drukowane

Centrum władzy. Protokoły posiedzeń kierownictwa PZPR. Wybór z lat 1949–1970, oprac.
A. Dudek, A. Kochański, K. Persak, Warszawa 2000.

Kolektywizacja wsi województwa lubelskiego w 1953 roku, wybór i oprac. K. Kozłowski, Warszawa 1999.

O budownictwie partyjnym. Uchwały Komitetu Centralnego Polskiej Zjednoczonej Partii Robotniczej 1949–1953, Warszawa 1954.

Polska w dokumentach z archiwów rosyjskich 1949–1953, wybór i oprac. A. Kochański, G.P. Muraszko, A.F. Noskowa, A. Paczkowski, K. Persak, Warszawa 2000.

Priezidium CK KPSS 1954–1964. Czernowyje protokolnyje zapisi zasiedanij. Stienogrammy, t. 1, red. A. Fursenko, Moskwa 2004.

Protokoły posiedzeń Biura Politycznego KC PPR 1947–1948, oprac. A. Kochański, Warszawa 2002.

Protokoły z VI i VII Plenum Komitetu Centralnego Polskiej Zjednoczonej Partii Robotniczej z 1956 r., oprac. W. Władyka i W. Janowski, Warszawa 2007.

Sowietskij faktor w Wostocznoj Jewropie (1944–1953). Dokumienty, red. T. Wołokitina,
t. 2, Moskwa 2002.

Szumiło M., Dokumenty z moskiewskiej teczki Józefa Cyrankiewicza, „Res Historica” 2013, nr 35.

Opracowania

Aparat bezpieczeństwa w Polsce. Kadra kierownicza, t. 1, 1944–1956, red. K. Szwagrzyk, Warszawa 2005.

Brzeziński P., Zapomniani dygnitarze. Pierwsi sekretarze Komitetu Wojewódzkiego PPR/PZPR w Gdańsku w latach 1945–1990. Szkice biograficzne, Gdańsk 2013

Janowski W., Kochański A., Informator o strukturze i obsadzie personalnej centralnego aparatu PZPR 1948–1990, Warszawa 2000.

Kochański A., Strzelecki Ryszard [w:] Polski słownik biograficzny, t. XLIV/4, z. 183.

Królikowski J., Generałowie i admirałowie Wojska Polskiego 1943–1990, Toruń 2010, t. 2.

Mołdawa T., Ludzie władzy 1944–1991. Władze państwowe i polityczne Polski według stanu na dzień 28 II 1991, Warszawa 1991.

Paczkowski A., Zalecono towarzyszowi Bierutowi, „Polityka” 2002, nr 37

Pawłowska A., Władza, elity, biurokracja. Studium z socjologii polityki, Lublin 1998.

Persak K., Struktura i skład centralnych instancji decyzyjnych KC PZPR [w:] Centrum władzy w Polsce 1948–1970, red. A. Paczkowski, Warszawa 2003.

Poksiński J., Rola oficerów radzieckich w organach represji ludowego Wojska Polskiego w latach 1944–1956 [w:] Elity władzy w Polsce a struktura społeczna w latach 1944–1956, red. P. Wójcik, Warszawa 1992.

Sawicki J.K., Rola szkolnictwa partyjnego w kształceniu kadr politycznych PZPR (1949–1971), „Z Pola Walki” 1978, nr 4.

Sobór-Świderska J., Jakub Berman. Biografia komunisty, Warszawa 2009.

Szumiło M., Bazyli Hołod (1907–1963). Kariera ukraińskiego komunisty z ziemi włodawskiej [w:] Życiorysy w trzy kultury wpisane. Włodawskie biografie, Radom–Włodawa 2008.

Szumiło M., Elita PPR i PZPR w latach 1944–1970 – próba zdefiniowania [w:] Elity komunistyczne w Polsce, red. M. Szumiło i M. Żukowski, Warszawa–Lublin 2015.

Szumiło M., Pierwsi sekretarze komitetów wojewódzkich PZPR w latach 1948–1970 – portret socjologiczny [w:] Partia, państwo, społeczeństwo, red. K. Rokicki, Warszawa 2016.

Szumiło M., Roman Zambrowski 1909–1977. Studium z dziejów elity komunistycznej w Polsce, Warszawa 2014.

Werblan A., Stalinizm w Polsce, Warszawa 2009.

Wnuk-Lipiński E., Demokratyczna rekonstrukcja: z socjologii radykalnej zmiany społecznej, Warszawa 1996.

Informacje

Informacje: Prace Historyczne, 2017, Numer 144 (4), s. 713 - 737

Typ artykułu: Oryginalny artykuł naukowy

Tytuły:

Polski:
Elita PZPR w latach 1948–1955 – mechanizmy zmian kadrowych
Angielski:
The elite of the Polish United Workers’ Party in the years 1948–1955: mechanismsf personnel changes

Autorzy

Instytut Pamięci Narodowej w Warszawie

Uniwersytet Marii Curie-Skłodowskiej, Plac Marii Skłodowskiej-Curie 5, Lublin

Publikacja: 23.10.2017

Status artykułu: Otwarte __T_UNLOCK

Licencja: CC BY-NC-ND  ikona licencji

Udział procentowy autorów:

Mirosław Szumiło (Autor) - 100%

Korekty artykułu:

-

Języki publikacji:

Polski