FAQ
logo Uniwersytetu Jagiellońskiego

Postawy lokalnych społeczności i turystów wobec parków krajobrazowych w województwie małopolskim

Data publikacji: 17.03.2020

Prace Geograficzne, 2020, Zeszyt 160, s. 95 - 116

https://doi.org/10.4467/20833113PG.20.002.12260

Autorzy

Bernadetta Zawilińska
Uniwersytet Ekonomiczny w Krakowie, Katedra Gospodarki Regionalnej, ul. Rakowicka 27, 31-510 Kraków
Wszystkie publikacje autora →

Tytuły

Postawy lokalnych społeczności i turystów wobec parków krajobrazowych w województwie małopolskim

Abstrakt

Attitudes of local communities and tourists towards landscape parks in the Lesser Poland Voivodeship

Abstract: The paper tackles problems associated with the attitudes of local communities and tourists towards landscape parks. The study is based on the results of questionnaire surveys conducted in all landscape parks located in the Lesser Poland Voivodeship among local residents (N=2000) and tourists (N=1077). The surveys demonstrated great support for landscape parks, both among local residents and tourists. The respondents noticed their positive effect on the quality of life and the development of tourism. Sadly, the knowledge on such protected areas was rather poor. Few tourists visited a specific area because of it being protected as a landscape park, as most them were not aware of this fact at all. Respondents from both groups hardly recognised landscape parks as institutions and had never heard of the activities undertaken by the Complex of Landscape Parks of the Lesser Poland Voivodeship. The study subjects usually declared their willingness to improve their knowledge by getting involved in educational events organised by the Complex and one in four of them declared their readiness to join in activities for the benefit of the landscape parks studied. The domination of approving attitudes, combined with the declared interest in educational projects and the relatively high willingness to act for the benefit of the parks, creates a very favourable climate for the functioning of the Complex as an institution. These conditions should foster the process of building cooperation with local residents, developing initiatives integrating local residents and tourists around activities undertaken for the benefit of the parks, as well as undertaking actions strengthening the brand of the Complex of Landscape Parks of the Lesser Poland Voivodeship as an active entity, having a real impact upon the protection, promotion, and sustainable development of areas covered by its activities.

Keywords: landscape park, residents, tourists, social attitudes, Lesser Poland Voivodeship

Zarys treści:

W artykule podjęto problematykę postaw lokalnych społeczności i turystów wobec parków krajobrazowych. Opracowanie zostało oparte na wynikach badań ankietowych przeprowadzonych we wszystkich parkach krajobrazowych w województwie małopolskim wśród mieszkańców (N=2000) oraz turystów (N=1077). Badania wykazały duże poparcie zarówno mieszkańców, jak i turystów dla funkcjonowania parków krajobrazowych. Dostrzeżono ich pozytywny wpływ na jakość życia i rozwój turystyki. Niestety, wiedza na temat tych obszarów chronionych była niska. Niewielu turystów odwiedziło dany teren dlatego, że jest on objęty ochroną w formie parku krajobrazowego, gdyż większość z nich w ogóle nie wiedziała o tym fakcie. Respondenci obydwu grup niemal zupełnie nie rozpoznawali parków krajobrazowych jako instytucji i nie słyszeli o działaniach Zespołu Parków Krajobrazowych Województwa Małopolskiego. Ankietowani przeważnie deklarowali chęć poszerzenia wiedzy poprzez udział w wydarzeniach edukacyjnych organizowanych przez Zespół, a co piąty z nich zgłaszał gotowość do włączenia się w działania na rzecz badanych parków krajobrazowych. Dominacja postaw aprobujących, połączona z deklarowanym zainteresowaniem inicjatywami edukacyjnymi oraz relatywnie wysoką gotowością do włączenia się w działania na rzecz parków krajobrazowych stwarza bardzo korzystny klimat dla działalności Zespołu jako instytucji. Uwarunkowania te powinny sprzyjać budowaniu współpracy z mieszkańcami, rozwijaniu inicjatyw integrujących lokalne społeczności i turystów wokół działań na rzecz parków, a także podejmowaniu zadań umacniających wizerunek Zespołu Parków Krajobrazowych Województwa Małopolskiego jako aktywnego podmiotu mającego realny wpływ na ochronę, popularyzację i zrównoważony rozwój obszarów objętych jego działalnością.

Bibliografia

Aktywność społeczna Polaków, 2014, Komunikat z badań CBOS, 60, Fundacja Centrum Badań Opinii Społecznej, Warszawa.

Bachert S., 1991, Acceptance of national parks and participation of local people in decision-making processes, Landscape and Urban Planning, 20 (1–3), 239–244.

Badanie świadomości przyrodniczej i postaw osób, podmiotów i instytucji związanych z małopolskimi parkami krajobrazowymi, 2019, Utila sp. z o.o. & EU-Consult sp. z o.o., Małopolskie Obserwatorium Rozwoju Regionalnego, Departament Zrównoważonego Rozwoju, Urząd Marszałkowski Województwa Małopolskiego, Kraków, https://www.obserwatorium.malopolska.pl/ (dostęp: 27.03.2020).

Baranowska-Janota M., Korzeniak G., 1991, Zasady turystycznego użytkowania i ochrony parków krajobrazowych, Instytut Gospodarki Przestrzennej i Komunalnej, Oddział w Krakowie, Kraków.

Bogdanowski J., 1978, Kształtowanie i ochrona krajobrazu w aspekcie rekreacji, [w:] T. Jarowiecka (red.), Społeczne potrzeby i uwarunkowania rozwoju turystyki i rekreacji w Polsce, Zeszyty Naukowe Akademii Wychowania Fizycznego w Krakowie, 16.

Bremer S., Graeff P., 2007, Volunteer management in German national parks – from random action toward a volunteer program, Human Ecology, 35 (4), 489–496.

Dimitrakopoulos P.G., Jones N., Iosifides T., Florokapi I., Lasda O., Paliouras F., Evangelinos K.I., 2010, Local attitudes on protected areas: Evidence from three Natura 2000 wetland sites in Greece, Journal of Environmental Management, 91 (9), 1847–1854.

Dudley N., Shadie P., Stolton S., 2013, Guidelines for applying protected area management categories, Best Practice Protected Area Guidelines Series, 21, IUCN, Gland.

Frączek M., Krzeptowski J., 2010, Rola wolontariatu w realizacji społecznych funkcji Tatrzańskiego Parku Narodowego, Studia i Materiały CEPL w Rogowie, 34 (1), 233–238.

Hibszer A., 2013, Parki narodowe w świadomości i działaniach społeczności lokalnych, Uniwersytet Śląski, Katowice.

Jagusiewicz A., 1979, System parków krajobrazowych w Polsce, Instytut Urbanistyki i Planowania Przestrzennego Politechniki Warszawskiej, PWN, Warszawa–Łódź.

Kistowski M., 2004, Wybrane aspekty zarządzania ochroną przyrody w parkach krajobrazowych, Uniwersytet Gdański, Bogucki Wydawnictwo Naukowe, Gdańsk–Poznań.

Mika M., Zawilińska B., Kubal-Czerwińska M., 2019, Exploring the determinants of local people’s attitude toward national parks in Poland, Folia Geographica, 61 (1), 5–16.

Mizgajski A., 2002, Plan ochrony jako narzędzie zarządzania parkiem krajobrazowym. Wybrane problemy, [w:] K. Zimniewicz (red.), Zarządzanie parkiem krajobrazowym w warunkach zrównoważonego rozwoju, Akademia Ekonomiczna w Poznaniu, Poznań, 63–74.

Myers D., 2003, Psychologia społeczna, Zysk i S-ka, Poznań.

Novák Z., 1963, Ideowe i realizacyjne założenia Jurajskiego Parku Krajobrazowego, Architektura, 8, 9–14.

Phillips A., 2002, Management guidelines for IUCN category V protected areas: Protected landscapes/seascapes, Best Practice Protected Area Guidelines Series, 9, IUCN, Gland and Cambridge.

Ptaszycka-Jackowska D, 2008, Francuskie parki regionalne jako punkt odniesienia dla polskich parków krajobrazowych, [w:] K. Zimniewicz (red.), Bariery w zarządzaniu parkami krajobrazowymi w Polsce, Polskie Wydawnictwo Ekonomiczne, Warszawa, 142–150.

Ptaszycka-Jackowska D., Baranowska-Janota M., 1996, Przyrodnicze obszary chronione. Możliwości użytkowania, Instytut Gospodarki Przestrzennej i Komunalnej, Warszawa.

Ryszkowski L., 2001, Parki krajobrazowe, [w:] L. Ryszkowski, S. Błazy (red.), Ochrona parków krajobrazowych a działalność gospodarcza, Zakład Badań Środowiska Rolniczego i Leśnego PAN w Poznaniu, Poznań, 5–7.

Schubert T., 2008, Park krajobrazowy – zaniedbana idea ochrony przyrody i krajobrazu, [w:] K. Zimniewicz (red.), Bariery w zarządzaniu parkami krajobrazowymi w Polsce, Polskie Wydawnictwo Ekonomiczne, Warszawa, 24–35.

Statut Zespołu Parków Krajobrazowych Województwa Małopolskiego w Krakowie, Załącznik do uchwały NrXVI/227/15 Sejmiku Województwa Małopolskiego z dnia 23 listopada 2015 r.

Tobolska A., 2010, Zróżnicowanie postaw społeczności lokalnych wobec inwestorów zagranicznych, Studia Regionalne i Lokalne, 1 (39), 69–88.

Ustawa z dnia 16 kwietnia 2004 r. o ochronie przyrody, Dz.U. 2004, nr 92, poz. 880.

Wallner A., Bauer N., Hunziker M., 2007, Perceptions and evaluations of biosphere reserves by local residents in Switzerland and Ukraine, Landscape and Urban Planning, 83 (2–3), 104–114.

Zawilińska B., 2010, Możliwości rozwoju turystyki w parkach krajobrazowych Karpat Polskich w świetle idei zrównoważonego rozwoju, Monografie: Prace Doktorskie, 8, Uniwersytet Ekonomiczny w Krakowie, Kraków.

Zawilińska B., Hołuj A., 2014, Impact of protected areas on the development of suburban areas: The case of Kraków metropolitan area, European Spatial Research and Policy, 21 (1), 137–155.

Zawilińska B., Wilkońska A., Szpara K., 2015, Miejscowy potencjał turystyczny i zrównoważony rozwój turystyki w opinii oraz działaniach lokalnych samorządów, [w:] K. Szpara, B. Zawilińska, A. Wilkońska (red.), Lokalny potencjał a zrównoważony rozwój turystyki w Karpatach, Centrum UNEP/GRID-Warszawa, Rzeszów–Warszawa, 122–136.

Zimniewcz K., 2008, Parki krajobrazowe w ocenie władz samorządowych, [w:] K. Zimniewicz (red.), Bariery w zarządzaniu parkami krajobrazowymi w Polsce, Polskie Wydawnictwo Ekonomiczne, Warszawa, 85–100.

Zimniewicz K., 2005, Zarządzanie polskimi parkami krajobrazowymi. Próba diagnozy, Wydawnictwo Akademii Ekonomicznej w Poznaniu, Poznań.

Informacje

Informacje: Prace Geograficzne, 2020, Zeszyt 160, s. 95 - 116

Typ artykułu: Oryginalny artykuł naukowy

Tytuły:

Polski:

Postawy lokalnych społeczności i turystów wobec parków krajobrazowych w województwie małopolskim

Angielski:

Attitudes of local communities and tourists towards landscape parks in the Lesser Poland Voivodeship

Autorzy

Uniwersytet Ekonomiczny w Krakowie, Katedra Gospodarki Regionalnej, ul. Rakowicka 27, 31-510 Kraków

Publikacja: 17.03.2020

Status artykułu: Otwarte __T_UNLOCK

Licencja: CC BY-NC-ND  ikona licencji

Udział procentowy autorów:

Bernadetta Zawilińska (Autor) - 100%

Korekty artykułu:

-

Języki publikacji:

Polski