FAQ

Ancestral heritage and national identity: about a contemporary shaman (baqsï) in a Kazakh film and in ethnological research

Data publikacji: 2017

Prace Etnograficzne, 2017, Tom 45, Numer 1, s. 35 - 54

https://doi.org/10.4467/22999558.PE.17.003.7898

Autorzy

Danuta Penkala-Gawęcka
Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu, Instytut Etnologii i Antropologii Kulturowej, Św. Marcin 78, 61-809 Poznań
https://orcid.org/0000-0002-3726-3272 Orcid
Wszystkie publikacje autora →

Tytuły

Dziedzictwo przodków i tożsamość narodowa – współczesna szamanka (baqsï) w filmie kazachskim i badaniach etnologicznych

Abstrakt

Ancestral heritage and national identity: about a contemporary shaman (baqsï) in a Kazakh film and in ethnological research

This paper deals with problems of nation-building and constructing national identities in the newly independent Central Asian countries, focusing on Kazakhstan and the personage of a female shaman –  the main character of the film Baksy, as an incarnation of Kazakh national ideals and values. This depiction is confronted with a presentation of the real baqsï living in the village in the south of Kazakhstan who was a prototype of Ayday Apa from the film. Based on my research conducted in Almaty between 1995–2000, I compare these characters with urban shamans and other spiritual healers, showing their hybridised ideas and healing practices. I argue that since they have to adapt to the demands of urban, multi-ethnic clientele, they do not present themselves as carriers of the ancestral heritage, as Kazakh village healers often do. However, it is the shaman of the latter kind who was presented in the film, because she could be used as an epitomisation of presumed national Kazakh values such as commitment to the ancestral land and deep spirituality. The case discussed in the paper is only one example of the numerous efforts to boost national self-identity and pride, observed in various cultural, social and scientific activities in contemporary Kazakhstan.  

Bibliografia

Akataj S., Drevnie kul’ty i tradicionnaâ kul’tura kazahskogo naroda, Almaty, 2001

Bilâlova G.N., Ivleva N.V., Sultanova M.Ė., Sakral’nye mesta Almatinskoj aglomeracii (na primere duhovno-ozdorovitel’nogo kompleksa Ungurtas), Almaty, 2007

Garrone P., Chamanisme et islam en Asie Centrale. La baksylyk hier et aujourd’hui, Paris, 2000

Grzywacz Z., Traditional Kazakh Medicine in Change,  „Turkic Studies”, 2, Adam Mickiewicz University, Poznań, 2010a, http://www.turkicstudies.amu.edu.pl/turkic_studies_2_2010.pdf (dostęp 02.05.2017).

Grzywacz Z., Współcześni uzdrowiciele w Kazachstanie – nosiciele tradycji czy konkurenci na rynku usług medycznych?, w: Nie czas chorować? Zdrowie, choroba i leczenie w perspektywie antropologii medycznej, red. D. Penkala-Gawęcka, Poznań, 2010, s. 77–78.

Habieva T., Ozdorovitel’nye metody narodnoj mediciny Kazahstana – čast’ novoj politiki ohrany zdorov’â, w: Materialy. I Meždunarodnyj naučno-teoretičeskij Kongress Narodnaâ medicina Respubliki Kazahstan „prošloe, nastoâŝee, buduŝee”(Almaty, 16–18 sentâbrâ 2004 g.), red. Š.M. Šintaev, Z. Kožalymov, Almaty, 2004, s. 232–238.

Humphrey C., Szamani w mieście, w: C. Humphrey, Koniec radzieckiego życia. Ekonomie życia codziennego po socjalizmie, przeł. A. Halemba, Kęty, 2010, s. 271–289.

Jessa P., Współczesny szaman kazachski. Baksy Ajtkurman, „Lud”, t. 85, 2001, s. 193–208.

Jessa P., „Przyjaciele Allaha”. Kult muzułmańskich świętych w Azji Środkowej, Poznań, 2009

Kudaibergenova D.T.,, Punk Shamanism, Revolt and Break-up of Traditional Linkage: The Waves of Cultural Production in Post-Soviet Kazakhstan, „European Journal of Cultural Studies”, First published on-line January 13, 2017 (dostęp 23.05.2017).

Laruelle M., Religious Revival, Nationalism and the „Invention of Tradition”: Political Tengrism in Central Asia and Kazakhstan, „Central Asian Survey”, t. 26 (2) 2007, s. 203–216.

Laruelle M., In Search of Kazakhness: The Televisual Landscape and Screening of Nation in Kazakhstan, „Demokratizatsiya: The Journal of Post-Soviet Democratization”, t. 23 (3) 2015, s. 321–340.

Lindquist G., The Culture of Charisma: Wielding Legitimacy in Contemporary Russian Healing, „Anthropology Today”, t. 17 (2) 2001, s. 3–8.

Penkala-Gawęcka D., Medycyna tradycyjna w Afganistanie i jej przeobrażenia, Wrocław, 1988

Penkala-Gawęcka D., Wybrańcy duchów, czyli jak zostać szamanem. Na przykładzie ujgurskiej szamanki z Kazachstanu, „Lud”, t. 85, 2001, s. 153–191.

Penkala-Gawęcka D., Medycyna komplementarna w Kazachstanie. Siła tradycji i presja globalizacji, Poznań, 2006

Penkala-Gawęcka D., Mikropolityka etniczności. Obchody wiosennego święta Nauryz w postsowieckim Kazachstanie, „Etnografia Polska”, t. 53 (1–2) 2009, s. 5–19.

Privratsky B.G., Muslim Turkistan: Kazak Religion and Collective Memory, Richmond, 2001

Rancier M., Resurrecting the Nomads: Historical Nostalgia and Modern Nationalism in Contemporary Kazakh Popular Music Videos, „Popular Music and Society”, t. 32 (3) 2009, s. 387–405.

Schatz E., The Politics of Multiple Identities: Lineage and Ethnicity in Kazakhstan, „Europe-Asia Studies”,  t. 52 (3) 2000,  s. 489–506.

Suny R.G., Constructing Primordialism: Old Histories for New Nations, „The Journal of Modern History”, t. 73 (4) 2001, s. 862–896.

Valihanov Č., Izbrannye proizvedeniâ, Moskva, 1986

Materiały internetowe

Index Mundi, Kazakhstan Demographics Profile 2016, http://www.indexmundi.com/kazakhstan/demographics_profile.html (dostęp 24.05.2017).

Kazakhdervish.com. A Documentary Film Project, http://www.kazakhdervish.com/about-us.php (dostęp 23.05.2017).

Almatinskie friends.kz, http://friends.kz/mountins/1148095098-poezdka-k-pupu-zemli-v-poselok-ungurtas.html (dostęp 25.05. 2017).

Apashka, http://www.prokopchik.com/apashka/#description (dostęp 03.05.2017).

Bird in Flight, https://birdinflight.com/inspiration/project/washed-blood-guest-shaman-bifatima.html (dostęp 25.05.2017).

https://yandex.ru/video/search?text=%D0%A3%D0%BD%D0%B3%D1%83%D1%80%D1%82%D0%B0%D1%81&where=all&where=all  (dostęp 05.05.2017).

Informacje

Informacje: Prace Etnograficzne, 2017, Tom 45, Numer 1, s. 35 - 54

Typ artykułu: Oryginalny artykuł naukowy

Tytuły:

Polski:

Dziedzictwo przodków i tożsamość narodowa – współczesna szamanka (baqsï) w filmie kazachskim i badaniach etnologicznych

Angielski:

Ancestral heritage and national identity: about a contemporary shaman (baqsï) in a Kazakh film and in ethnological research

Autorzy

https://orcid.org/0000-0002-3726-3272

Danuta Penkala-Gawęcka
Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu, Instytut Etnologii i Antropologii Kulturowej, Św. Marcin 78, 61-809 Poznań
https://orcid.org/0000-0002-3726-3272 Orcid
Wszystkie publikacje autora →

Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu, Instytut Etnologii i Antropologii Kulturowej, Św. Marcin 78, 61-809 Poznań

Publikacja: 2017

Status artykułu: Otwarte __T_UNLOCK

Licencja: CC BY-NC-ND  ikona licencji

Udział procentowy autorów:

Danuta Penkala-Gawęcka (Autor) - 100%

Korekty artykułu:

-

Języki publikacji:

Angielski