FAQ
Logo Kaliskiego Towarzystwa Przyjaciół Nauk

Służba zdrowia w Wielkopolsce Wschodniej w czasie powstania styczniowego (1863-1864)

Data publikacji: 2020

Polonia Maior Orientalis, 2020, VII, s. 29 - 44

https://doi.org/10.4467/27204006PMO.20.002.15488

Autorzy

Krzysztof Płachciński
Kaliskie Towarzystwo Przyjaciół Nauk
https://orcid.org/0000-0003-2231-8776 Orcid
Wszystkie publikacje autora →

Tytuły

Służba zdrowia w Wielkopolsce Wschodniej w czasie powstania styczniowego (1863-1864)

Abstrakt

Powstanie styczniowe (1863-1864) było zrywem niepodległościowym, w którym strona polska organizowała nie tylko oddziały zbrojne, ale również starała się zapewnić swoim żołnierzom opiekę medyczną. Oprócz licznych instrukcji dla polskich partii, dotyczących dbania o zdrowie i higienę, władze powstańcze organizowały szpitale dla rannych w boju. Urządzane one były najczęściej w rejonach, gdzie dochodziło do krwawych walk powstańców z Rosjanami. Opiekę nad rannymi sprawowali nie tylko miejscowi lekarze i felczerzy, ale także kobiety. Nierzadko ciężko rannych powstańców operowali znani warszawscy chirurdzy. Niektórzy medycy nie tylko nieśli pomoc swoim potrzebującym towarzyszom broni, ale brali bezpośrednio udział w walce. Władze carskie za udział w powstaniu prześladowały nie tylko lekarzy, ale i inne osoby z personelu medycznego. Wielu medyków zaangażowanych w powstanie, którzy przeżyli carskie represje, zasłynęło w późniejszych czasach wiedzą medyczną.

Bibliografia

Pobierz bibliografię
Prasa:

„Dziennik Poznański” – 1863.

„Gazeta Lwowska” – 1932.

„Gazeta Sompoleńska” – 2016.

Opracowania:

Andrzejczyk E. (2013), Listy Emila Wittgensteina o bitwie pod Olszowym Młynem [Do wielkiego księcia Konstantego], [w:] Z dziejów powstania styczniowego na ziemi konińskiej. Wybór zagadnień, t. I,. red. A. Kijas, Z. Jacaszek, K. Gorczyca, K. Płachcińskiego, Konin.

Białokur F. (1927), Postępy w organizacji służby zdrowia w powstaniu styczniowym, Warszawa.

Bojanowski E. (2009), Dzienniki, Tom III, 1861-1866, Wrocław.

Bojarska I. (1935), Baraniecki Adrian (1828-1891), [w;] Polski Słownik Biograficzny, t. I, Kraków.

Bojarska T. (1971), Kontredans kujawski, Warszawa.

Dokumenty Wydziału Wojny Rządu Narodowego 1863-1864 (1973), Wrocław-Warszawa-Kraków-Gdańsk.

Dutkiewicz M. (2014), Powstańcza służba zdrowia i marynarka wojenna. Projekty mundurów dla personelu medycznego [w:] Powstanie styczniowe. Motywy. Walka. Dziedzictwo, red. A. Maziarz, Warszawa.

Dzięczkowski A. (1991-1992), Rymarkiewicz Józef Benedykt (1828-1898), [w:] Polski Słownik Biograficzny, t. XXXIII/4, z. 139, Wrocław.

Erlach von F. L. (1919), Partyzantka w Polsce w r. 1863 w świetle własnych obserwacji, zebranych na terenie walki od marca do sierpnia 1863 roku, przedmowa i przypisy W. Tokarz, Warszawa.

Gołdyn P. (2002), Franciszkanie w powstaniu styczniowym na ziemi konińskiej, Konin.

Gołdyn P. (2015), Ochronka sióstr służebniczek w Malińcu – majątku Honoraty i Władysława Kwileckich, „Zeszyty Kaliskiego Towarzystwa Przyjaciół Nauk”, nr 15.

Grzeszczak M. (2015), Akta zgonów parafii rzymskokatolickich jako źródło do badań nad powstaniem styczniowym, [w:] Z dziejów powstania styczniowego na ziemi konińskiej Wybór zagadnień. T. II, red. A. Kijas, Z. Jacaszek, K. Gorczyca, K. Płachciński, Konin.

Hapanowicz P. (2016), A. Baraniecki – prekursor polskiego muzealnictwa przemysłowego, „Muzealnictwo”, nr 57.

Kalembka S. (1971), Ostatnie bitwy partii Mielęckiego w 1863 r., [w:] „Prace Komisji Historii Bydgoskiego Towarzystwa Naukowego [Prace Wydziału Nauk Humanistycznych]” VIII, Poznań-Bydgoszcz.

Kieniewicz S. (1983), Powstanie styczniowe, Warszawa.

Kieniewicz S., Sikora P. (1968-1969), Kopernicki Izydor (1825-1891), [w:] Polski Słownik Biograficzny, t. XIV, Wrocław.

Kopernicki F. (1959), Pamiętnik z powstania styczniowego. Notatki z powstania w województwie kaliskim 1863 i 1864, Warszawa.

Kośmiński S. (1883), Słownik lekarzów polskich obejmujący oprócz krótkich życiorysów lekarzy Polaków oraz cudzoziemców w Polsce osiadłych, dokładną bibliografią lekarską polską od czasów najdawniejszych do chwili obecnej, z. I, Warszawa.

Krzywda (Rzewuski) Z. N.( 1883), Wspomnienia obozowe z r. 1863 i 1864, Lwów.

Lejko K. oprac. (2004), Powstanie styczniowe i zesłańcy syberyjscy. Katalog fotografii ze zbiorów Muzeum Historycznego m. st. Warszawy, cz. I, Powstanie styczniowe, oprac., Warszawa.

Lingman J. (1903), Dwie bitwy, [w:] W czterdziestą rocznicę powstania styczniowego 1863-1903, Lwów.

Lisowski W. (2006), Polska służba zdrowia w powstaniach narodowych 1794-1944, t. 1, Warszawa.

Malicki J. (1963), Lekarze Wielkiego Księstwa Poznańskiego w powstaniu styczniowym, [w:] Studia i materiały do dziejów Wielkopolski i Pomorza, (Dyskusja), t. VIII, z. 2, Poznań.

Płachciński K. (2020), Działania zbrojne na ziemi konińskiej w czasie powstania styczniowego 1863-1864, Warszawa.

Seweryn J. (2003), Udział duchowieństwa diecezji kujawsko-kaliskiej w powstaniu styczniowym, Włocławek.

Sokólski J. (1948), Edelstein Aleksander (1840-1863), Polski Słownik Biograficzny, t. VI , Kraków.

Strumph Wojtkiewicz S. (1973), Powstanie styczniowe, Warszawa.

Stupnicki H. (1865),Imionospis poległych i straconych ofiar powstania roku 1863 i 1864, Lwów.

Szumowski W. (1960), Gluziński Franciszek Maciej (1823-1899), [w:] Polski Słownik Biograficzny, t. VIII, Wrocław.

Ustawo służbie zdrowia Armii Narodowej z 12 czerwca 1863 r. (1968) [w:] Dokumenty Komitetu Centralnego Narodowego i Rządu Narodowego 1862-1864, Wrocław-Warszawa-Kraków.

Wieniawski (Jordan) J.( 1911), Kartki z mego pamiętnika, t. II, Warszawa-Kraków.

Wiland P. (2013), Studenci medycyny i lekarze w powstaniu styczniowym, [w:] Dziedzictwo powstania styczniowego. Pamięć. Historiografia. Myśl polityczna. Zbiór studiów, red. A. Kulecka, Warszawa.

Wygotski Z. (1936), Broekere Antoni Bronisław (1843-1909), [w:] Polski Słownik Biograficzny, t. II, Kraków.

Zakrzewski P. W.( 1934), Pamiętnik wielkopolskiego powstańca z 1863 roku, Poznań.

Zaremba W. (1903), Wyprawa Garczyńskiego i więzienia pruskie, [w:] W czterdziestą rocznicę powstania styczniowego 1863-1864, Lwów.

Zieliński S. (1913), Bitwy i potyczki 1863-1864. Na podstawie materyałów drukowanych i rękopiśmiennych Muzeum Narodowego w Rapperswilu, Rapperswil.

Żychliński T. (1888), Wspomnienia z roku 1863, Poznań.

Netografia:

Klukowski Z., Lekarze w powstaniu 1863 r. Polegli w boju, zamordowani i straceni z wyroków sądu (Referat wygłoszony 15 lipca 1926 r. w Warszawie na II Zjeździe Polskich Historyków Medycyny), za http://www.tlw.waw.pl/index.php?id=31&newsy_id=463, [dostęp: 29.01.2020].

Informacje

Informacje: Polonia Maior Orientalis, 2020, VII, s. 29 - 44

Typ artykułu: Oryginalny artykuł naukowy

Tytuły:

Polski:

Służba zdrowia w Wielkopolsce Wschodniej w czasie powstania styczniowego (1863-1864)

Angielski:

Insurrectionary health service in Eastern Greater Poland (1863-1864)

Autorzy

https://orcid.org/0000-0003-2231-8776

Krzysztof Płachciński
Kaliskie Towarzystwo Przyjaciół Nauk
https://orcid.org/0000-0003-2231-8776 Orcid
Wszystkie publikacje autora →

Kaliskie Towarzystwo Przyjaciół Nauk

Publikacja: 2020

Status artykułu: Otwarte __T_UNLOCK

Licencja: Żadna

Udział procentowy autorów:

Krzysztof Płachciński (Autor) - 100%

Korekty artykułu:

-

Języki publikacji:

Polski