Artykuł dotyczy kształtowania się różnych koncepcji „wieszcza Ukrainy” w twórczości reprezentatywnych przedstawicieli polskiego ukrainizmu romantycznego oraz w utworach poety narodowego Ukrainy. Rozważania obejmują okres od debiutu J. B. Zaleskiego (1822)  do śmierci T. Szewczenki (1861); uwzględniają też problematykę wybranych dzieł J. Słowackiego z lat 1832–1843 (od Dumy o Wacławie Rzewuskim po Sen srebrny Salomei). Zaleski, zainteresowany dziejami Kozaczyzny i jej związkami z K oroną Polską, odwołuje się do tradycji „teorbanistów” czy „bandurzystów”: towarzyszących wojsku lub wędrujących wykonawców epickich „dum”. Podejmuje także wątek Bojana, legendarnego słowiańskiego barda, znanego ze staroruskiego poematu Słowo o połku Igoriewie. Ukrainizm Słowackiego zmierza w kierunku archaiki kultury ludowej, przybiera też charakter synkretyczny (ze względu na komponent orientalny), a w jednym ze swych aspektów stanowi autokreację romantycznego poety. W centrum tego ukrainizmu znajduje się Wernyhora, wpisany między innymi w problematykę skomplikowanych stosunków polsko-ukraińskich. T. Szewczenko tworzy oryginalną koncepcję ideową i estetyczną wokół postaci kobzarza, wyraziciela ludowej filozofii życia. W późniejszej twórczości ukraińskiego romantyka pojawiają się dwa ważne media poezji narodowej: wieszcz – historiozof i prorok – budziciel moralny, rzecznik idei prześwietlenia polityki prawdą ewangeliczną.

The article concerns the formation of different concepts of “Ukraine’s bard” in the works of recognizable representatives of Polish Romantic Ukrainianism and in music of Ukraine’s national poet. Considerations include the period from J. B. Zaleski’s debut (1822) to the death of T. Shevchenko (1861). Moreover, they take into account issues of selected works of J. Słowacki for the period of 1832–1843 (beginning with Duma o Wacławie Rzewuskim and ending with Sen Srebrny Salomei). Zaleski, interested in the history of Cossacks and their relations with The Crown of the Kingdom of Poland, refers to tradition of “teorban players” or “bandura players” accompanying the army or to wandering performers of epic “dumas”. It also refers to the topic of Bojan, a legendary Slavic bard, famous for the Old Russian poem – Słowo o Połku Igoriewie. Słowacki’s Ukrainianism is moving towards archaism of folk culture. Furthermore, it takes on syncretic character (due to an oriental component), and in one of its aspects constitutes self-creation of the Romantic poet. At the heart of this Ukrainianism we can find Wernyhora, inscribed among other things in issues of complicated Polish-Ukrainian relations. T. Shevchenko creates an original ideological and aesthetic concept around the piper who is the exponent of folk philosophy of life. In later works of Ukrainian Romantics there are two important media of national poetry: a bard-historian and a prophet – a moral awakener, a spokesman of the idea of screening politics by means of evangelical truth.