Kultura masowa pojawiła się w latach dwudziestych XX w. jako przedmiot badań formalistów rosyjskich, którzy rozpoczęli dyskusję na temat jej specyfiki i wyznaczników. W artykule rozważane są prekursorskie teoretyczne ustalenia na temat kultury masowej: Borysa Eichenbauma, Jurija Tynianowa i W iktora Szkłowskiego, którzy badając  kulturę/literaturę niską, koncentrowali się na kwestiach dzieła literackiego oraz autora-twórcy, pojmowanych w kontekście społecznym, mówili o dynamizmie, ewolucji, rozwoju i zamienności/wymienialności zjawisk literackich, a także systemowości i funkcjonalności szeregów kulturowych. Istotny był także namysł formalistów nad kinematografią i wypracowanie teorii o estetyce kina. W artykule ukazuje się również dokonania Jurija Łotmana, semiotyka i kulturologa, który czerpiąc z inspiracji formalistycznej, poszerzył znacznie opis i rozumienie kultury masowej, między innymi o aspekt teorii informacji. Łotmanowski model systemu literackiego ujmował semiotykę zjawisk kulturowych, pogranicznych i niesystemowych, wypierających elementy kultury oficjalnej. W rozważaniach mowa jest również o problemie wartościowania kultury masowej.

Mass culture became a subject of investigation for the Russian formalists in the 1920, who started a debate on the nature and the exponents of this phenomenon. In the article is considered the theory of mass culture Boris Eikhenbaum, Yuri Tynyanov and Viktor Shklovsky. When researching low culture and literature, these authors focused on the  issue of a literary work and its author-creator as perceived in the social context. They talked about dynamics, evolution, development and exchangeability of literary phenomena as well as the systemic and the functional nature of culture complexes. Of import also is the formalists’ thought about cinema and their theory of film aesthetics. The article pinpoints as well the theoretical achievements of Yuri Lotman, a semiotician and culturologist, who – inspired by formalist thought – expanded considerably the description and the explanation of the phenomenon mass culture, including, among others, the notion of the theory of information. Lotman’s model of a literary system covers the semiotics of cultural phenomena, including the border and non-systemic features that gradually displace the elements of the official culture. Finally, the article also touches upon axiological evaluations of mass culture.