The Crime of So-called ‘Whispering Campaign’ in Light of Selected Case Law of the District Court in Cracow in the Period of 1946–1950

Mateusz Woźniak

Tytuły

Przestępstwo „szeptanej propagandy” w świetle wybranego orzecznictwa Sądu Okręgowego w Krakowie z lat 1946–1950

Abstrakt

Polish criminal law of the post-war period was often used by the new Communist authorities as a tool for dismantling and replacing the prior legal and social structure”. One of the legal acts which functioned as the state authority’s instrument, and simplified the construction of a social and economic system based on Soviet examples, was the decree of 13 June 1946, commonly referred to as the “small” penal code, on crimes which were particularly dangerous during the period of reconstruction in the country. Article 22 of the decree penalised the crime of so-called ‘whispering campaigns’. The case law of the District Court in Cracow in the period of 1946-1950 covers a number of proceedings conducted on the basis of article 22 of the small penal code. Herein, over twenty cases are presented among which fourteen defendants were convicted, six were acquitted, and three proceedings were annulled, including two amnesties. The most serious penalty was a sentence of imprisonment for three years and six months, and the mildest was a two-month detention. The analysis of the cases leads to a conclusion that, on the basis of article 22 of the decree, people were convicted for different statements which, though quite often neutral, were perceived by the law enforcement authorities as an attack against the new political, social, and economic reality. The imprecise attributes of what constituted criminal acts as described in article 22 of the small penal code enabled the authorities to pursue criminal prosecution for almost any statement concerning the above mentioned spheres. The social origin of those convicted for whispering campaigns varied. Defendants varied from those who were illiterate to those who were well-educated.

Słowa kluczowe

prawo karne, mały kodeks karny, fałszywa wiadomość, szeptana propaganda, amnestia, kara pozbawienia wolności, tymczasowe aresztowanie, kasacja ; criminal law, a small penal code, a false declaration, whispering campaign, amnesty, imprisonment, pre-trial detention, cassation

criminal law, a small penal code, a false declaration, whispering campaign, amnesty, imprisonment, pre-trial detention, cassation

Bibliografia

Źródła archiwalne

Archiwum Narodowe w Krakowie (ANK), Sąd Okręgowy w Krakowie, sygn.: 29/1989/8042, 29/1989/7673, 29/1989/7576, 29/1989/7882, 29/1989/7864, 29/1989/8915, 29/1989/7873, 29/1989/8036, 29/1989/8053, 29/1989/8106, 29/1989/7924, 29/1989/7914, 29/1989/8026, 29/1989/8021, 29/1989/6218, 29/1989/6268, 29/1989/8121, 29/1989/6129, 29/1989/6219, 29/1989/8132, 29/1989/6433, 29/1989/6430.

Akty normatywne (w układzie chronologicznym)

Dekret z dnia 30 października 1944 r. o ochronie Państwa (Dz.U. 1944 Nr 10, poz. 50).

Dekret z dnia 16 listopada 1945 r. o przestępstwach szczególnie niebezpiecznych w okresie odbudowy Państwa (Dz.U. 1945 Nr 53, poz. 300).

Dekret z dnia 16 listopada 1945 r. o postępowaniu doraźnym (Dz.U. 1945 Nr 53, poz. 301).

Dekret z dnia 13 czerwca 1946 r. o przestępstwach szczególnie niebezpiecznych w okresie odbudowy Państwa (Dz.U. 1946 Nr 30, poz. 192).

Ustawa z dnia 22 lutego 1947 r. o amnestii (Dz.U. 1947 Nr 20, poz. 78).

Ustawa z dnia 27 kwietnia 1949 r. o zmianie przepisów postępowania karnego (Dz.U. 1949 Nr 32, poz. 238).

Ustawa z dnia 27 kwietnia 1949 r. o zmianie dekretu o postępowaniu doraźnym (Dz.U. 1949 Nr 32, poz. 239).

Ustawa z dnia 20 lipca 1950 r. o zmianie przepisów postępowania karnego (Dz.U. 1950 Nr 38, poz. 348).

Dekret z dnia 21 grudnia 1955 r. o zmianie przepisów postępowania karnego (Dz.U. 1955 Nr 46, poz. 309).

Orzecznictwo

Wyrok Sądu Najwyższego z dnia 12 lutego 1948 r., K 60/47, OSK z 1948 r., nr 2, poz. 54.

Wyrok Sądu Najwyższego z dnia 22 lutego 1950 r., K 291/49 [w:] Orzecznictwo Sądu Najwyższego z zakresu materialnego prawa karnego (1945–1957),red. G. Auscaler, Warszawa 1958.

Wyrok Sądu Najwyższego z dnia 11 listopada 1950 r., KK 1067/50, „Państwo i Prawo” 1951, z. 2.

Opracowania

Bafia J., Hochberg L., Siewierski M., Ustawy karne PRL. Komentarz,Warszawa 1965.

Chmielewski H., Przestępstwa przeciwko narodowi i Państwu Ludowemu,Warszawa 1953.

Czajkowski K., Schaff L., Siedlecki W., Prawo sądowe [w:] Dziesięciolecie prawa Polski Ludowej 1944–1956,red. L. Kurowski., Warszawa 1955.

Grześkowiak A., Aksjologia komunistycznego prawa karnego w Polsce Ludowej [w:] Komunistyczne prawo karne Polski Ludowej,red. A. Grześkowiak, Lublin 2007.

Lityński A., Historia prawa Polski Ludowej, Warszawa 2010.

Siemaszko K., W trudnym okresie odbudowy państwa. Tak zwany mały kodeks karny w świetle orzecznictwa Sądu Okręgowego w Krakowie w latach 1946–1950,Warszawa 2015.

Ziemba Z.A., Prawo przeciwko społeczeństwu. Polskie prawo karne w latach 1944–1956,Warszawa 1997.

Informacje

Informacje: Krakowskie Studia z Historii Państwa i Prawa, Tom 11 (2018), Tom 11, Zeszyt 4, s. 567 - 580

DOI: https://doi.org/10.4467/20844131KS.18.042.9484

Typ artykułu: Oryginalny artykuł naukowy

Tytuły:

Polski:

Przestępstwo „szeptanej propagandy” w świetle wybranego orzecznictwa Sądu Okręgowego w Krakowie z lat 1946–1950

Angielski:

The Crime of So-called ‘Whispering Campaign’ in Light of Selected Case Law of the District Court in Cracow in the Period of 1946–1950

Autorzy

Mateusz Woźniak

https://orcid.org/0000-0002-3260-4461

Publikacja: 19.12.2018

Status artykułu: Otwarte

Licencja: CC BY-NC-ND

Udział procentowy autorów:

Mateusz Woźniak (Autor) - 100%

Korekty artykułu:

-

Języki publikacji:

Angielski

Liczba wyświetleń: 1643

Liczba pobrań: 1890

<p> Przestępstwo „szeptanej propagandy” w świetle wybranego orzecznictwa Sądu Okręgowego w Krakowie z lat 1946–1950</p>

Pobierz pełny tekst