Tom 11 Zeszyt 4 2018

Tom 11 (2018)

Data publikacji: 19.12.2018

Opis

Licencja: CC BY-NC-ND

Redakcja

Redakcja zeszytu dr Krzysztof Fokt, prof. dr hab. Dorota Malec, dr hab. Maciej Mikuła, prof. dr hab. Wacław Uruszczak

Zawartość numeru

Liber primus. Anmerkungen zum Roten Buch als dem ersten Stadtbuch von Görlitz (1305–1343)

Krzysztof Fokt

Krakowskie Studia z Historii Państwa i Prawa, Tom 11, Zeszyt 4, Tom 11 (2018), s. 425 - 466

https://doi.org/10.4467/20844131KS.18.037.9479

W artykule omówiono problemy związane z początkami kancelarii miejskiej i wczesną praktyką rejestracji aktów prawnych w Zgorzelcu, opierając się na pierwszej części najstarszej księgi miejskiej, tzw. Czerwonej Księgi. Wpisy zostały sklasyfikowane jako resignationes, orzeczenia, obligationes albo recognitiones. Zwrócono uwagę na fragmenty Czerwonej Księgi, które można uznać za elementy systemu zarządzania miastem. Zaproponowano także kilka wniosków dotyczących najwcześniejszego okresu rozwoju kancelarii miejskiej. Postawiono hipotezę, że przed 1342 r., kiedy powstała druga księga miejska, powinny były już istnieć: (1) protokoły do Czerwonej Księgi; (2) księgi albo przynajmniej składka zawierająca zapiski dotyczące spraw podobnych do rejestrowanych później w drugiej księdze miejskiej (prowadzonej od 1342 r.), przynajmniej dla lat 30. XIV w.; (3) jakaś dokumentacja własna rady miejskiej, nieznana pomimo wysokiego stopnia zachowania archiwów miejskich w Zgorzelcu.

PDF

Czytaj więcej

Familiäre Vermögensrechte kontra Veräußerungsfreiheit vor dem Hintergrund der ältesten Stadtbücher von Krakau und Görlitz (Aufzeichnungen aus den Jahren 1300–1343)

Maciej Mikuła

Krakowskie Studia z Historii Państwa i Prawa, Tom 11, Zeszyt 4, Tom 11 (2018), s. 449 - 468

https://doi.org/10.4467/20844131KS.18.038.9480

Artykuł zawiera wyniki porównania miejskiej praktyki prawnej Krakowa i Zgorzelca w latach 1300–1343 w świetle najstarszych ksiąg miejskich. Przedmiotem analizy były zapiski ilustrujące gwarancje dla pewności obrotu prawnego. Swoboda alienacji majątku rodzinnego doznawała w średniowieczu ograniczeń przez wzgląd na interesy majątkowe rodziny. Bliżej zanalizowane zostały przypadki zgody udzielanej przez członków rodziny na alienacje majątku poza krąg najbliższych krewnych, gwarancje zapewniane przez zbywcę spokojnego posiadania nabytych dóbr do czasu upływu terminu przedawnienia ewentualnych roszczeń członków rodziny (rok i jeden dzień), a także sytuacje zrzeczenia się takich roszczeń przez członków rodziny na przyszłość. W tym ostatnim aspekcie stwierdzono, że w świetle praktyki zgorzeleckiej zrzeczenia członków rodziny do konkretnych składników majątkowych mogły mieć skutek także w zakresie roszczeń z tytułu prawa bliższości w formie Beispruchrecht. W Krakowie z kolei rezygnacje z uprawnień do konkretnych dóbr, zwłaszcza działy spadku, odbywały się poza urzędem miejskim. Praktyka prawna w obu miejscowościach ukazuje harmonijne współistnienie zasady ochrony interesów majątkowych rodziny oraz wolności alienacji, niezbędnej w aktywności zawodowej mieszczan.

PDF

Czytaj więcej

The Opus Tripartitum as an Original Source of Law as well as a Source of Knowledge about Custom in Light of Late Modern Age Hungarian Jurisprudence

Adriana Švecová, Miriam Laclavíková

Krakowskie Studia z Historii Państwa i Prawa, Tom 11, Zeszyt 4, Tom 11 (2018), s. 467 - 479

https://doi.org/10.4467/20844131KS.18.039.9481

Artykuł wprowadza do zagadnienia stanowisk prawnych dotyczących zwyczaju (prawa zwyczajowego) i ich miejsca w systemie źródeł prawa w okresie późnonowożytnym. Zwrócono uwagę zwłaszcza na cechy i funkcje zwyczaju oraz wyjaśniono relację między zwyczajem a prawem stanowionym (lex, ustawa) jako odrębnymi źródłami prawa. Węgierski okres nowożytny cechuje symbioza zwyczajów i prawa stanowionego oraz ich specyficzne wzajemne relacje. Autorzy artykułu omawiają znaczenie derogacyjnej funkcji zwyczaju oraz rolę kodyfikacji jako wyrazu wzmacniania znaczenia lex jako źródła prawa. W tym samym czasie zwyczaj tracił swój „ludowy charakter” i uzyskiwał nowe formy (zwyczaj spisany w formie orzeczeń sądowych). W węgierskiej historii prawa zwyczaj miał niezastąpioną pozycję, a teoretyczne zasady określone w Opus Tripartitum (1514) były rozwijane lub przeredagowane przez uczonych prawników dobry nowożytnej (J. Szegedi, S Huszty, E. Kelemen, A. Kövy, P. Szlemenics, I. Frank i in.).

PDF

Czytaj więcej

Organizacja i działalność systemu wymiaru sprawiedliwości w rosyjskiej marynarce wojennej od początków XVIII do połowy XIX w.

Leszek Madej

Krakowskie Studia z Historii Państwa i Prawa, Tom 11, Zeszyt 4, Tom 11 (2018), s. 481 - 527

https://doi.org/10.4467/20844131KS.18.048.9987

PDF

Czytaj więcej

Przyczyny zwiększonej palności nieruchomości ubezpieczonych w Powszechnym Zakładzie Ubezpieczeń Wzajemnych przed II wojną światową

Waldemar Bednaruk

Krakowskie Studia z Historii Państwa i Prawa, Tom 11, Zeszyt 4, Tom 11 (2018), s. 529 - 539

https://doi.org/10.4467/20844131KS.18.040.9482

PDF

Czytaj więcej

Przepisy karne ustawy o prawie autorskim z 1926 roku. Historia powstania – charakterystyka ogólna. Art. 61 i jego znaczenie dla późniejszych regulacji

Damian Szczepaniak

Krakowskie Studia z Historii Państwa i Prawa, Tom 11, Zeszyt 4, Tom 11 (2018), s. 541 - 565

https://doi.org/10.4467/20844131KS.18.041.9483

PDF

Czytaj więcej

The Crime of So-called ‘Whispering Campaign’ in Light of Selected Case Law of the District Court in Cracow in the Period of 1946–1950

Mateusz Woźniak

Krakowskie Studia z Historii Państwa i Prawa, Tom 11, Zeszyt 4, Tom 11 (2018), s. 567 - 580

https://doi.org/10.4467/20844131KS.18.042.9484

Polish criminal law of the post-war period was often used by the new Communist authorities as a tool for dismantling and replacing the prior legal and social structure”. One of the legal acts which functioned as the state authority’s instrument, and simplified the construction of a social and economic system based on Soviet examples, was the decree of 13 June 1946, commonly referred to as the “small” penal code, on crimes which were particularly dangerous during the period of reconstruction in the country. Article 22 of the decree penalised the crime of so-called ‘whispering campaigns’. The case law of the District Court in Cracow in the period of 1946-1950 covers a number of proceedings conducted on the basis of article 22 of the small penal code. Herein, over twenty cases are presented among which fourteen defendants were convicted, six were acquitted, and three proceedings were annulled, including two amnesties. The most serious penalty was a sentence of imprisonment for three years and six months, and the mildest was a two-month detention. The analysis of the cases leads to a conclusion that, on the basis of article 22 of the decree, people were convicted for different statements which, though quite often neutral, were perceived by the law enforcement authorities as an attack against the new political, social, and economic reality. The imprecise attributes of what constituted criminal acts as described in article 22 of the small penal code enabled the authorities to pursue criminal prosecution for almost any statement concerning the above mentioned spheres. The social origin of those convicted for whispering campaigns varied. Defendants varied from those who were illiterate to those who were well-educated.

PDF

Czytaj więcej

The Report on the International Conference “The 1917 Pio-Benedictine Code” between tradition and development. On the 100th Anniversary of the Promulgation of the Code of Canon Law, 1917. The Cardinal Stefan Wyszyński University in Warsaw, November 9, 2017

Michał Ożóg

Krakowskie Studia z Historii Państwa i Prawa, Tom 11, Zeszyt 4, Tom 11 (2018), s. 581 - 585

https://doi.org/10.4467/20844131KS.18.043.9485

The conference was held in Warsaw on November 9th, and it touched upon the subject of the 1917 Pio-Benedictine Code. It was organised by the Cardinal Stefan Wyszyński University in Warsaw. The participants were greeted by the Rev. Prof. Stanisław Dziekoński (Rector) and the Rev. Prof. Henryk Stawniak (Dean of the Faculty of Canon Law at the Cardinal Stefan Wyszyński University). The symposium was divided into two sessions. The conference gathered 9 lecturers who work at universities in Poland, Italy, and the Czech Republic. The papers focused on the origins of the Pio-Benedictine Code and some selected legal institutions.

PDF

Czytaj więcej

Sympozjum naukowe „Granice prawa do sakramentów. Między Kodeksem Prawa Kanonicznego z 1917 roku a Kodeksem z 1983 roku”, Kraków, 16 listopada 2017 roku

Marek Strzała

Krakowskie Studia z Historii Państwa i Prawa, Tom 11, Zeszyt 4, Tom 11 (2018), s. 587 - 589

https://doi.org/10.4467/20844131KS.18.044.9486

In 2017 to mark the 100th anniversary of the Pio-Benedictine Code of Canon Law of 1917 the Faculty of Canon Law at the Pontifical University of John Paul II in Krakow organized a conference entitled “Limits of the right to the sacraments”. It was held in Krakow on the 16th of November 2017. The speeches, delivered in two sessions, concerned criteria for allowing children to first Holy Communion, and psychological conditions for receiving the sacraments of Confirmation, Holy Orders, and Holy Matrimony, as well as requirements for receiving the sacrament of the Anointing of the Sick.

PDF

Czytaj więcej

Sesja naukowa „Sejm I Rzeczypospolitej – Parlament Wielu Narodów a europejskie reprezentacje stanowe”, Warszawa 27 kwietnia 2018 r.

Maciej Mikuła

Krakowskie Studia z Historii Państwa i Prawa, Tom 11, Zeszyt 4, Tom 11 (2018), s. 591 - 593

https://doi.org/10.4467/20844131KS.18.045.9487

In 2018, there are significant anniversaries for the history of statehood and the Polish nation. Apart from celebrating the centenary of independence (11 November 1918), the 550th anniversary of the bicameral Polish parliament is also celebrated. The impetus for this second anniversary is the result of a study by professor Wacław Uruszczak, who proved that as early as 1468 the principle of deputies’ representation functioned: each ‘land’ (ziemia) sent two deputies to the Sejm. These studies were published in the memorial book of Janusz Kurtyka (The oldest bicameral parliament in Piotrków in 1468 [in:] The Birth of the Polish Republic. Studies on the History of the Middle Ages and Early Modern Times, ed. W. Bukowski, T. Jurek, vol. II, “Societas Vistulana”, Kraków 2012, pp. 1033–1056) During the session, 12 papers were presented by researchers from Poland, Lithuania, Belarus, Ukraine, and Hungary.

PDF

Czytaj więcej

II Seminarium projektu badawczego Narodowego Programu Rozwoju Humanistyki „Fontes Iuris Lusatiae Superioris Vetustissimi” w Zgorzelcu, 5–6 września 2018 roku

Krzysztof Fokt, Maciej Mikuła

Krakowskie Studia z Historii Państwa i Prawa, Tom 11, Zeszyt 4, Tom 11 (2018), s. 595 - 597

https://doi.org/10.4467/20844131KS.18.046.9488

The report contains a brief summary of the 2nd project workshop of the “Fontes Iuris Lusatiae Superioris Vetustissimi” research project, which was held in Zgorzelec on 5th–6th September, 2018. The proceedings on September 5th were held in Polish in the Jacob Böhme House and on September 6th in German in the Municipal Culture House (MDK). Partnering institutions of the workshop were the Lusatian Museum in Zgorzelec and the Martin-Luther University in Halle/Wittenberg.

PDF

Czytaj więcej

Konferencja „Internationale Tagung zur mittelalterlichen Schriftlichkeit. Stadtbücher – Die Erforschung kommunalen Handelns im Spiegel administrativer Schriftlichkeit”, Zgorzelec/Görlitz 6–8 września 2018 roku

Maciej Mikuła, Krzysztof Fokt

Krakowskie Studia z Historii Państwa i Prawa, Tom 11, Zeszyt 4, Tom 11 (2018), s. 599 - 603

https://doi.org/10.4467/20844131KS.18.047.9489

PDF

Czytaj więcej