Iusta causa usucapionis w poglądach Trebacjusza i Fragmentach Watykańskich
cytuj
pobierz pliki
RIS BIB ENDNOTEWybierz format
RIS BIB ENDNOTEIusta causa usucapionis w poglądach Trebacjusza i Fragmentach Watykańskich
Data publikacji: 28.06.2019
Krakowskie Studia z Historii Państwa i Prawa, Tom 12 (2019), Tom 12, Zeszyt 2, s. 121 - 144
https://doi.org/10.4467/20844131KS.19.005.10666Autorzy
Iusta causa usucapionis w poglądach Trebacjusza i Fragmentach Watykańskich
Iusta causa usucapionis According to Trebatius and the Vatican Fragments
The author of the paper discusses the construct of usucaption as approached by Trebatius and Fragmentum Vaticanum 1 in the context of just cause of usucaption (iusta causa usucapionis). In the sources analyzed in the text, one may find the oldest preserved mentions concerning the prerequisite for usucapio, which, according to the author, is an important element of that legal construct. The article presents the following fragments: D. 41,4,2,7; D. 41,6,4, D. 41,10,4 pr. and Fragmentum Vaticanum 1, giving much thought to the latter – particularly focusing on Labeo’s notion incorporated in the source. His standpoint, included in Fragmentum Vaticanum 1, was presented together with the opinions of earlier (veteres) and later (Sabinus, Cassius, Proculus, Celsus, Julian, and Paul) jurists. The texts indicate that at the turn of the republic and the Principate, usucaption was a well-formed institution, for which the reasonable cause of usucaption was an important premise. The lawyers of those times focused on the analyses of cases which today we would think of as the most difficult ones.
Źródła
Ciceor’s Letters to Atticus, ed. D.R. Shackleton Bailey, t. I, Cambridge 1965.
Codicis vaticani n. 5766 in quo insunt iuris anteiustiniani fragmenta quae dicuntur vaticana. Exemplum addita transcriptione notisque criticis, ed. Th. Mommsen, Berolini 1860.
Digesta. Corpus Iuris Civilis, vol. I, ed. Th. Mommsen, P. Kriiger, Berolini 1954.
Gai institutiones iuris civilis rom. Secundum Guilelmi Studemund cod. Ver. Collationem edid. mend. Notisque illustravit. Appositis Iustiniani Institutionibus, iis quidem ex recensione Pauli Krueger fere repetitis, ad locos deperditos lumina adiecit ex Epitome Gaiana, Ulpiani Fragmentis allisque B.J. Polenaar, Lugduni Batavorum, 1876.
Gai institutiones ad codicis veronensis apographum studemundianum in usum scholarum, red. P. Krueger, G. Studemund, Berolini 1877.
Gai institutionum commentarii IV mit philologischem kommentar herausbeben von M. David und H.L.W. Nelson, Leiden 1960.
Gai instutitutiones codicis veronensis apographum ad Goescheni Hollwegi Bluhmii schedas conpositum scripsit lapidibusque exceptam scripturam publicavit Eduardus Böcking, Lipsiae 1866.
Palingenesia iuris civilis iuris consultorum reliquiae qnae iustiniani Digestis continentur ceteraque iuris prudentiae civilis fragmenta minora secundum ductores et libras, ed. O. Lenel, vol. I–II, Lipsiae 1889.
Iuris civilis anteiustinianei vaticana fragmento e codice rescripto ab Angelo Maio edita recognovit, commentario tum critic tum exegetico nec non quadruplici appendice instruxit Alex. Aug. de Buchholtz, doctor iuris utriusque, Borussia 1828.
Iuris romani anteiustininianei fragmenta vaticana e codice palimpsesto, ed. A. Maius, Romae‒Berolini 1824.
Kaser M., Fragmentum Vaticanum 1, „Labeo” 1961, t. 7.
Locorum ex iure Romano anteiustiniano ab incerto scriptore collectorum fragmenta quae dicuntur vaticana, ed. A. Maius, rec. A. Bethman-Hollweg, Bonnae 1833.
Opracowania
Abramenko A., Eine übersehene Stellungnahme des Trebatius zum Eigentumerwerb am partus ancillae furtivae. Zu Pomp. D. 41,10,4 pr. und Ulp. D. 6,2,11,2, ZRG RA, 1997, t. 114 .
Albanese B., Le situazioni possessorie nel diritto privato romano, Palermo 1985.
Albanese B., Usus auctoritas fundi in XII Tab. 6,3 secondo le testimonianze di Cicerone, AUPA, 1998, t. 45/1.
Albertario E., Studi di diritto romano, vol. 2: Cose – diritti reali – possesso, Milano 1941.
Albertario E., Studi di diritto romano, vol. V, Milano 1937.
Andrés Santos F.J., En torno al origen y fundamento de la prohibición de donaciones entre cónyuges: una reconsidereción critica, „Bullettino dell’Istituto di Diritto Romano ‘Vittorio Scialoja’, 3 serie”, 2000‒2001, t. 42‒43.
Ankum H., Pool E., The Development of Roman Double Ownership [w:] New Perspective in the Roman Law of Property, red. P. Birks, Oxford 1999.
Bauer K., Die rutiliana constitutio des Julian, TR, t. 1, 1986, passim.
Bělovský P., Usucapio of Stolen Things and Slave Children, „Revue internationale des sciences sociales” 2002, t. 49.
Benferhat Y., Cicero’s Law. Rethinking Roman Law of the Late Republic, red. P. du Plessis, Edinburgh 2016.
Berger A., Encyclopedic Dictionary of Roman Law, Philadelphia 1980.
Biondi B., Istituzioni di diritto romano, wyd. 3, Milano 1956.
Bonfante P., Corso di diritto romano, t. I, Roma 1925, http://www.teoriaestoriadeldirittoprivato.com/index.php?com=statics&option=index&cID=207 (dostęp: 01.05.2018).
Bonfante P., Essenza della ‘bona fi des’ e suo rapporto colla teorica dell’errore [w:] idem, Scritti qiurdici II Proprieta e sarviu, Milano Napoli –Palermo Roma 1918.
Bonfante P., Forme primitive ed evoluzione della proprietà romana („Res mancipi” e „res nec mancipi”) [w:] Scritti giuridici varii, t. 2: Proprietà e servitù, Milano‒Napoli‒Palermo‒Roma 1918.
Bonfante P., La ‘iusta causa’ dell’usucapione e il suo rapporto colla „bona fi des” [w:] idem, Scritti giuridici varii. II: Proprietà e servitù, Milano‒Napoli‒Palermo‒Roma 1918.
Bonfante P., Le singole ‘iusta causae usucapionis’ e il titulo putativo [w:] Scritti giuridici varii, t. 2: Proprietà e servitù, Milano‒Napoli‒Palermo‒Roma 1918.
Bonfante P., Scritti giuridici varii, [w:] P. Bonfante, II Proprietà e servitù, Milano‒Napoli‒Palermo‒ Roma 1918.
Böhr R., Das Verbot der Eigenmächtigen Besitzumwandlung im Römischen Privatrecht. Ein Beitrag zur Rechtshistorischen Spruchregelforschung, München‒Leipzig 2015.
Buchholtz A.A., Excursus I. De Fontibus Vaticanorum Fragmentorum [w:] Iuris civilis anteiustinianei vaticana fragmento e codice rescripto ab Angelo Maio edita recognovit, commentario tum critic tum exegetico nec non quadruplici appendice instruxit Alex. Aug. de Buchholtz, doctor iuris utriusque, Borussia 1828.
Casiono-Mora J., Auctoritas rerum decemviralis, RIDA, 3e Série, 2003, t. 50.
Chiazzese L., Confronti testuali. Contributo alla dottrina della interpolazioni giustinianee, AUPA, 1931, t. 16.
Dajczak W., Giaro T., Longchamps de Bérier F., Prawo rzymskie. U podstaw prawa prywatnego, Warszawa 2009.
David M., Nelson H.L.W., Gai institutionum commentarii IV mit philohogischem kommentar herausgegeben, Studia Gaiana III, Leiden 1960.
de Filippi M., Fragmenta Vaticana. Storia di un testo normativo, Bari 1998.
Diósdi G., Ownership in Ancient and Preclassical Roman Law, Budapest 1970.
Fuenteseca P., La auctoritas como principio constutucional romano [w:] Libro homenaje al profesor Manuel Albaladejo Garcỉa, t. I, red. J.M. González Porrad, F.P. Méndzez González, Murcia 2004.
Giaro T., Diritto come prassi. Vicende del discorso giurisprudenziale [w:] Fides, humanitas, ius. Studi in onore di Luigi La bruna, t. IV, Napoli 2007.
Giaro T., Prawda dogmatycza i „ponadczasowość” jurysprudencji rzymskiej, CPH, 1988, t. 40, z. 1.
Giaro T., Własność w Rzymie republikańskim, CPH, 1973, t. 25, z. 2.
Guarino A., L’esegesi delle fonti del diritto romano, Napoli 1968.
Guarino A., Pagine di diritto romano, t. II, Napoli 1993.
Hausmaninger H., Die bona fi des des ersitzungsbesitzers im klassischen römischen recht, Wien‒München 1964.
Hausmaninger H., Nemo sibi ipse causam possessionis mutare potest – eine Regel der veteres in der Diskussion der Klassiker [w:] Aktuelle Fragen aus modern Recht und Rechtsgeschichte. Gedächtnisschrift für Rudolf Schmidt, red. E. Seidl, Berlin 1966.
Herrmann-Otto E., Ex ancilla natus, Sttuttgart 1994.
Johnston D., Roman Law in Context, Cambridge 2007.
Jolowicz H.F., Historical Introduction to the Study of Roman Law, Cambridge 1932.
Kaser M., Altrömisches Eigentum und „usucapio”, ZRG RA, 1998, t. 105.
Kaser M., Eigentum und Besitz. Im älteren Roömischen Recht, Köln‒Graz 1956.
Kaser M., Partus ancillae, ZRG RA, 1958, t. 88.
Katančević A., Bona fi des као услов узукапије у класичном римском праву, Belgrad 2012.
Kozubski W., Opieka nad kobietami w prawie rzymskim, Kraków 1922.
Lauria M., … usus auctoritas fundi biennium est… [w:] De iustitia et iure: Festgabe für Ulrich von Lübtow zum 80. Geburstag, red. M. Harder, G. Thielmann, Berlin 1980.
Levy E., Westen und Osten in der nachklassichen Entwicklung des römischen Rechts, ZRG RA, 1929, t. 49.
Levy E., Rabel E., Index Interpolationum quae in Iustiniani digesits inesse dicuntur, ad D. 41,4,2,7. Litewski W., Jurysprudencja rzymska, Kraków 2000.
Maccormack G., Nemo sibi ipse causam possessionis mutare potest, BIDR, 3 serie, 1972, t. 14.
Manzo A., Magnum munus de iure respondendi substinebat. Studi su Publio Rutilio Fufo, Milano 2016.
Mayer-Maly Th., Studien zu Frühgeschichte der usucapio II, ZRG RA, 1961, t. 78.
Mayer-Maly Th., Das Putatirtitelproblem bei der Usucapio, Köln‒Graz 1962.
Nicosia G., Iuris consultorum acutae ineptiae [w:] Studi di onore di Remo Martini, II, Milano 2009.
Nicotri M.T., De dote quantitate. A proposito di Cels. D. 23.3.60 e 32.43, „Teoria e Storia del Diritto Privato” 2011, t. 4.
Pernice A., Labeo. Römisches Privatrecht in Ersten Jahrhundert der Kaiserzeit, Teil C, Band 2 Abteilund 1 in 2. Aufl age 7. Buch: Dolus malus und bona fi des, 1895, reprint. Allen 1963.
Pool E., Signifi cati diversi di causa in tema di possessio e di usucapio. Interpretazioni di qualche testo chiave, Parte I, AUPA, 2016, t. 59.
Riccobono S., Sul Fr. 4 Pr. D. Pro Suo e la vesione greca riportata da Armenopulo [w:] S. Riccobono, Stritti di diritto romano, t. I, Palermo 1957.
Robinson O.F., The Sources of Roman Law: Problems and Methods for Ancient Historians, London‒New York 2006.
Roby H.J., An Introduction to the Study of Justinians’s Digest Containing an Account of Its Composition and of the Jurists Used of Referred to Therein Together with a Full Commentary on the Title (De Usufructu), Cambridge 1884.
Roby H.J., Roman Private Law in the Times of Cicero and of the Antonines, t. I, New Jersey 2000.
Savigny F.K., Das Rechts des Besitzes: eine civilistische Abhandlung, Wien 1865. Schrage E.J.H., res habilis, titulus, fi des, possessio, tempus. A medieval mnemonic hexameter? [w:] F. Sturm, P. Thomas, J. Otto, Liber Amicorum Guido Tsuno, Frankfurt am Main 2013.
Sirks A.J.B., An Aspect of Archaic Roman Law: Auctoritas Tutoris [w:] The Law’s Beginnings, red. F.J.M. Feldbrugge, Leiden‒Boston 2003.
Solazzi S., Quod falso tutore auctore gestum esse dicatur [w:] S. Solazzi, Scritti di diritto romano, t. II, Napoli 1957.
Sorka K., Interpolacje „Digestó w” justyniań skich. Rys historyczno-metodologiczny, „Forum Prawnicze” 2017, nr 5.
Stein P., The Two Schools of Jurists in the Early Roman Principate, „Cambridge Law Journal” 1972, t. 31.
Voci P., Modi di acquisto della proprierà, Milano 1952.
Watson A., Roman Law and Comparative Law, Georgia 1991.
Watson A., Rome of the XII Tables. Persons and Property, New Jersey 1975.
Watson A., The Law of Persons in the Later Roman Republic, Oxford 1984.
Watson A., The Law of Property in the Later Roman Republic, Oxford 1968.
Wesenberg G., Fr. 18 Pr. D. 41, 2 Ein Beitrag zur Lehre vom Constitutum Possessorium [w:] Studi in memoria di Emilio Albertario, t. II, Milano 1953.
Wieacker F., Textstufen klassischer Juristen in the Roman Law of Property, ed. P. Birles, Oxford 1999.
Winkel L., Usucapio pro suo and the Classifi cation of the causae usucapionis by the Roman Jurists [w:] New Perspectives…
Zabłocka M., Zanikanie instytucji tutela mulierum w prawie ryzymskim „Prawo Kanoniczne” 1987.
Zimmermann R., The Law of Obligations. Roman Foundations of the Civilian Traditions, Cape Town‒Wetton‒Johannesburg 1992.
Informacje: Krakowskie Studia z Historii Państwa i Prawa, Tom 12 (2019), Tom 12, Zeszyt 2, s. 121 - 144
Typ artykułu: Oryginalny artykuł naukowy
Tytuły:
Iusta causa usucapionis w poglądach Trebacjusza i Fragmentach Watykańskich
Iusta causa usucapionis According to Trebatius and the Vatican Fragments
Uniwersytet Jagielloński w Krakowie, Polska, ul. Gołębia 24, 31-007 Kraków
Publikacja: 28.06.2019
Status artykułu: Otwarte
Licencja: CC BY-NC-ND
Udział procentowy autorów:
Korekty artykułu:
-Języki publikacji:
PolskiLiczba wyświetleń: 1677
Liczba pobrań: 995