FAQ

Das Kanzleiwesen der Stadt Neisse bis zum Jahr 1400

Data publikacji: 25.11.2016

Krakowskie Studia z Historii Państwa i Prawa, Tom 9 (2016), Tom 9, Zeszyt 3, s. 279 - 293

https://doi.org/10.4467/20844131KS.16.014.5854

Autorzy

Ewa Wółkiewicz
Polska Akademia Nauk, Warszawa
Wszystkie publikacje autora →

Tytuły

Das Kanzleiwesen der Stadt Neisse bis zum Jahr 1400

Abstrakt

This paper deals with the beginnings of the chancery in Nysa and its activities in the 13th–14th centuries. The town, founded at the beginning of the 13th century, was one of the earliest locations (foundation) in Silesia. The first mention of the municipal scribe (notarius Niznensis) in a document from the year 1268 (the document is one of the earliest in the region). The status and activities of the scribes, however, remain an important topic for research. A number of sources from the 13th century reveal a high degree of literacy, and anawarness of the benefits of written records, especially concerning proprietory contracts. From the same period comes also a unique judicial record, i.e., the oldest proscription list in Poland. An introduction of the vernacular language in an urban chancery can obviously be regarded as a breakthrough in the process of literacy. Compared with other Silesian chancery staffs, the scribes in Nysa were characterized by an exceptionally strong conservatism, and they did not stop using Latin until the 2nd decennium of the 15th century. Reasons for this delay deserve the special attention of scholars.

Bibliografia

Pobierz bibliografię
Archivquellen

Archiwum Archidiecezjalne we Wrocławiu: Urkundensammlungen (Dokumenty o sygnaturach literowych, Dokumenty wikariuszy katedralnych).

Archiwum Państwowe w Opolu: Bestand „Akta miasta Nysy” (Nr. 32, 34, 45, 48, 51, 53, 68, 90).

Archiwum Państwowe w Toruniu, Kat. III, Listy cechowe (Nr. 4000–4200).

Archiwum Państwowe we Wrocławiu: Rep. 102, 103, 135.

Quelleneditionen (inkl. Regesten-Sammlungen)

Ältestes Strafbuch der Stadt Schweidnitz, hrsg. P. Gantzer „Zeitschrift des Vereins für Geschichte und Althertum Schlesiens“ 1937, Bd. 71, S. 184–210.

Das Buch der Verfestungen 1339–1354[in:] C.J. Schuchard, Die Stadt Liegnitz. Ein deutsches Gemeinwesen bis zur Mitte des fünfzehnten Jahrhunderts, Berlin 1868, S. 149–179.

Die Abfassung der Tabula proscriptorum provinciae Nizensis,bearb. A. Müller, „Zeitschrift des Vereins für Geschichte und Althertum Schlesiens“ 1920, Bd. 54, S. 96–108.

Die Inventare der nichtstaatlichen Archive Schlesiens. Neisse: I. Stadt NeisseCodex Diplomaticus Silesiae, Bd. 36, hrsg. E. Graber, Breslau 1933.

Diplomata Nissensia antiquiora,bearb. A. Kastner,„Jahresbericht des Königlichen Katholischen Gymnasiums zu Neisse“ 1851/1852, S. 1–30.

Lehns- und Besitzurkunden Schlesiens und seiner einzelnen Fürstenthümer im Mittelalter, hrsg. C. Grünhagen, H. Markgraf, Bd. 2, Leipzig 1883.

Liber fundationis episcopatus Vratislaviensis, Codex Diplomaticus Silesiae, Bd. 14, hrsg. H. Markgraf, J. W. Schulte, Breslau 1889.

Liber proscriptionumKsięga proskrypcji i skarg miasta Krakowa (1360–1422) – Liber proscriptionum et querelarum civitatis Cracoviensis (1360–1422)Fontes Cracovienses, t. 9, hrsg. B. Wyrozumska, Kraków 2001.

Quellen zur Geschichte des Neisser Bistumslandes auf Grund der drei ältesten Neisser Lagerbücher, hrsg. K. Engelbert, Würzburg 1964.

Regesten zur Schlesischen Geschichte, Bd. 4–8, Codex Diplomaticus Silesiae, Bd. 16, 18, 22, 29, 30, Bd. 4–6 hrsg. C. Grünhagen, K. Wutke, Breslau 1892–1903, Bd. 7 hrsg. K. Wutke, E. Randt, H. Bellée, Breslau 1923, Bd. 8 hrsg. K. Wutke, E. Randt, Breslau 1925.

Regesty dokumentów przechowywanych w archiwach na Górnym Śląsku, Bd. 1 (bis 1400), hrsg. A. Barciak, K. Müller, Wrocław 2004.

Regesty śląskie, Bd. 1, 2, 5, hrsg. W. Korta, Wrocław 1975, 1983, 1992.

Schlesisches Urkundenbuch, Bd. 3–6, bearb. W. Irgang, Köln–Wien 1984–1998.

Unterlauff M.,Neisser Urkunden im Diözesanarchiv zu Breslau [Teil 1], „Bericht der wissenschaftlichen Gesellschaft Philomathie in Neisse“ 1904/1906, Bd. 33, S. 78–112.

Urkunden des Klosters KamenzCodex Diplomaticus Silesiae, Bd. 10, hrsg. P. Pfotenhauer, Breslau 1881.

Abhandlungen

Adamska A., Latin and Three Vernaculars in East Central Europa from the Point of View of the History of Social Communication [in:] Spoken and written language: Relations between Latin and the vernacular languages in the Earlier Middle Ages, ed. M. Garrison, Utrecht studies in medieval literacy, vol. 24, Turnhout 2013, S. 325–364.

Irgang W., Das Urkunden- und Kanzleiwesen Herzog Heinrichs IV. von Schlesien (1270–1290), „Zeitschrift für Ostforschung“ 1987, Bd. 36, S. 1–51 (Nachdruck: Irgang W., Schlesien im Mittelalter. Siedlung – Kirche – Urkunden. Ausgewählte Aufsätze, hrsg. N. Kersken, J. Warmbrunn, Marburg 2007, S. 397–446.

Janeczek A., Listy dobrego urodzenia i dobrej sławy w procedurze nadawania prawa miejskiego Lwowa w XV wieku, „Klio“ 2012, Bd. 23, S. 89–116.

Jujeczka S., Duchowni średniowiecznej Legnicy. Studium prozopograficzne nad klerem diecezjalnym, Legnica 2006.

Jurek T., Język średniowiecznych dokumentów śląskich, „Kwartalnik Historyczny” 2004, Bd. 111, Nr. 4, S. 29–45.

Luschek F., Notariatsurkunde und Notariat in Schlesien von den Anfängen (1282) bis zum Ende des 16. Jahrhunderts, Weimar 1940.

Maliniak J., Urzędnicy kancelarii miejskiej Świdnicy do 1740 roku [in:] Urzędnicy miejscy Świdnicy do 1740 r., bearb. v. M. Goliński, J. Maliniak, Toruń 2007, S. 233–259.

Maliniak J., Uposażenie i przywileje rady oraz pisarza miejskiego w średniowiecznej Świdnicy [in:] Człowiek – obraz – tekst. Studia z historii średniowiecznej i nowożytnej, hrsg. M.L. Wójcik, Dzierżoniów 2005, S. 51–63.

Mikulski K., Mikołaj Kopernik. Środowisko społeczne, pochodzenie i młodość, Toruń 2015.

Schultheiss W., Die Acht-, Verbots- und Fehdebücher Nürnbergs von 1285–1400, Nürnberg 1960.

Schulz K., Handwerkerwanderungen und Neubürger im Spätmittelalter [in:] Neubürger im späten Mittelalter: Migration und Austausch in der Städtelandschaft des alten Reiches 1250–1550, hrsg. R.Ch. Schwinges, Berlin 2002, „Zeitschrift für historische Forschung“, Beiheft 30, S. 445–477.

Skupieński K., Notariat publiczny w średniowiecznej Polsce, Lublin 1997.

Spáčilová L., Das Frühneuhochdeutsche in der Olmützer Stadtkanzlei. Eine textsortengeschichtliche Untersuchung unter linguistischem Aspekt, Berlin 2000.

Tandecki J., Proskrypcja i banicja w średniowiecznych miastach pruskich [in:] Memoria vivaStudia historyczne poświęcone pamięci Izabeli Skierskiej, red. A. Gąsiorowski, Warszawa–Poznań 2015, S. 703–711.

Weisser G., Die wirtschaftliche Struktur der Stadt Neisse im Jahre 1424, „Bericht der wissenschaftlichen Gesellschaft Philomathie in Neisse“ 1932, Bd. 40, S. 12–27.

Wółkiewicz E., Kapituła kolegiacka św. Mikołaja w Otmuchowie. Dzieje – organizacja – skład osobowy (1386–1477), Opole 2004.

Wółkiewicz E., Kościół i jego wierni. Struktury kościelne i formy pobożności w średniowiecznej Nysie, Kraków 2014.

Wółkiewicz E.,Organizacja konsystorza wrocławskiego w średniowieczu [in:] Kultura prawna w Europie środkowej, red. A. Barciak, Katowice 2006, S. 240–261.

Wółkiewicz E., Urzędnicy miejscy Nysy do 1618 roku, Toruń 2013.

Wółkiewicz E., Viri docti et secretorum conscii. Personel kancelaryjny Wrocławia w późnym średniowieczu,„Śląski Kwartalnik Historyczny Sobótka” 2006, Bd. 61, Nr. 1, S. 21–43.

Wółkiewicz E., Zwischen Kathedrale und Residenz. Zu den Beziehungen von Breslauer Bischöfen und Bürgern von Breslau und Neisse im Spätmittelalter [in:] Bischof und Bürger. Herrschaftsbeziehungen in den Kathedralstädten des Hoch- und Spätmittelalters, hrsg. U. Grieme, N. Kruppa, S. Pätzold, Göttingen 2004, S. 243–257.

Żerelik R., Kancelaria biskupów wrocławskich do 1301 roku, Acta Universitatis Wratislaviensis, No 1258, Historia XCII, Wrocław 1991.

Żerelik R., Uposażenie i stan majątkowy urzędników kancelarii miejskich na Śląsku (do 1350 r.), Acta Universitatis Wratislaviensis, No 1163, Historia LXXXII, Wrocław 1991, S. 93–110.

Informacje

Informacje: Krakowskie Studia z Historii Państwa i Prawa, Tom 9 (2016), Tom 9, Zeszyt 3, s. 279 - 293

Typ artykułu: Oryginalny artykuł naukowy

Tytuły:

Niemiecki: Das Kanzleiwesen der Stadt Neisse bis zum Jahr 1400
Angielski: The Chancery of Town Nysa untill 1400

Autorzy

Polska Akademia Nauk, Warszawa

Publikacja: 25.11.2016

Status artykułu: Otwarte __T_UNLOCK

Licencja: Żadna

Udział procentowy autorów:

Ewa Wółkiewicz (Autor) - 100%

Korekty artykułu:

-

Języki publikacji:

Niemiecki

Liczba wyświetleń: 1899

Liczba pobrań: 894

Das Kanzleiwesen der Stadt Neisse bis zum Jahr 1400