„Futro jest puste. C’est fini”. Barbara Radziwiłłówna z Jaworzna-Szczakowej Michała Witkowskiego jako literatura „końca literatury”
cytuj
pobierz pliki
RIS BIB ENDNOTEWybierz format
RIS BIB ENDNOTE„Futro jest puste. C’est fini”. Barbara Radziwiłłówna z Jaworzna-Szczakowej Michała Witkowskiego jako literatura „końca literatury”
Data publikacji: 23.12.2014
Konteksty Kultury, 2014, Tom 11, Numer 4, s. 387 - 406
https://doi.org/10.4467/23531991KK.14.022.2883Autorzy
„Futro jest puste. C’est fini”. Barbara Radziwiłłówna z Jaworzna-Szczakowej Michała Witkowskiego jako literatura „końca literatury”
Tekst jest próbą odczytania Barbary Radziwiłłówny z Jaworzna-Szczakowej Michała Witkowskiego w kontekście ponowoczesnego przekonania o wyczerpaniu twórczych możliwości literatury. W tym celu przywołane zostały zarówno teorie współtworzące paradygmat ponowoczesności, między innymi „upadek wielkich narracji” Francisa Lyotarda, jak i koncepcje odnoszące się bezpośrednio do twórczości pisarskiej między innymi „literatura wyczerpania”, „banalizm”, czy „literatura popsuta”. W artykule bada się, jak owe schyłkowe tendencje wpłynęły na konstrukcję poszczególnych segmentów powieści, począwszy od sentencji, poprzez fabułę, bohatera, na wymowie utworu skończywszy. Kluczowa wydaje się tu (zgodnie z postulatem Johna Bartha) próba „żerowania” na tym, co uznawane jest za „wypalone”. Witkowski celowo uwypukla właśnie te elementy, które uchodzą za najbardziej wyeksploatowane. Doprowadza krańcowe formy do ostateczności. Tworząc ich negatywy (między innymi negatyw fabuły, sentencji, przesłania), udaje się pisarzowi wyjść – przynajmniej częściowo – poza tematyzowane wyczerpanie.
Witkowski M., Barbara Radziwiłłówna z Jaworzna Szczakowej, wyd. 2, Warszawa 2008.
Agamben G., Otwarte (fragmenty), tłum. P. Mościcki, „Krytyka Polityczna” 2008, nr 1 (15).
Barth J., Literatura wyczerpania, tłum. J. Wiśniewski [w:] Nowa proza amerykańska. Szkice krytyczne, red. Z. Lewicki, Warszawa 1983.
Balcerzan E., Wstęp [w:] J. Przyboś, Sytuacje liryczne. Wybór poezji, Wrocław 1989.
Bielecki M., Kłopoty z Witkowskim, „FA-art” 2010, nr 1–2.
Bielecki M., Transgresje, metamorfozy, przebieranki. Witkowski i Gombrowicz, „Kresy” 2007, nr 3.
Charnas T., hasło: „Banalizm” [w:] Tekstylia bis. Słownik młodej polskiej kultury, red. P. Marecki, Kraków 2006.
Chojnowski G., Michał Witkowski. Barbara Radziwiłłówna z Jaworzna Szczakowej, http://chojnowski.blogspot.com/2007/09/micha-witkowski-barbara-radziwiwna-z.html, dostęp: 25.05.2014.
Cytowska M., Wstęp [w:] Erazm z Rotterdamu, Adagia (wybór), Wrocław 1973.
Czapliński P., Apetyt na koniec [w:] tegoż, Ruchome marginesy. Szkice o literaturze lat 90., Kraków 2002.
Czapliński P., Nasz kamp narodowy [w:] tegoż, Resztki nowoczesności. Dwa studia o literaturze i życiu, Kraków 2011.
Czapliński P., Polska do wymiany. Późna nowoczesność i nasze wielkie narracje, Warszawa 2009.
Czapliński P., Powrót centrali. Literatura w nowej rzeczywistości, Kraków 2007.
Czapliński P., Śliwiński P., Literatura polska 1976–1998. Przewodnik po prozie i poezji, Kraków 1999.
Czerski P., Popsuta literatura – wybieram Chmielewską, „Lampa” 2004, nr 1.
Dobiegała A., Nowe wcielenie nierządnicy, „Twórczość” 2007, nr 11.
Dunin-Wąsowicz P., Archiwalia banalizmu, „Lampa” 2006, nr 2.
Dunin-Wąsowicz P., O czystości pojęcia banalizmu [w:] Była sobie krytyka. Wybór tekstów z lat dziewięćdziesiątych i pierwszych, red. D. Nowacki, K. Uniłowski, Katowice 2003.
Dunin-Wąsowicz P., Realizm alternatywny, czyli kto i jak psuje literaturę, „Lampa” 2004, nr 1.
Fish S., Interpretacja, retoryka, polityka. Eseje wybrane, tłum. różni, red. A. Szahaj, Kraków 2002.
Fleischer M., Banalizm? Overground: cechy charakterystyczne – tendencje – prądy, tłum. M.J. Jaworowski [w:] Xerofuria. Antologia–katalog. III warszawski Art Zine Show 20 maja 1995, red. P. Dunin-Wąsowicz, Warszawa 1995.
Gombrowicz W., Dzieła. Tom IX. Dziennik 1961–1966, Kraków–Wrocław, 1986.
[Gorczyca Ł.], Popsuta literatura, „Raster” 1998, nr 6.
Gorczyca Ł., Popsuta literatura (w praktyce), „Lampa” 2004, nr 1.
Gruszczyński P., Środek na świat, „Tygodnik Powszechny” 2007, nr 35.
Kornhauser J., Pan Nikt czyta gazety [w:] tegoż, Poezja i codzienność, Kraków 2003.
Kozioł P., Dorota Masłowska – sylwetka, http://www.culture.pl/pl/culture/artykuly/os_maslowska_dorota, dostęp: 25.05.2014.
Lachman M., Gry z „tandetą” w prozie polskiej po 1989 roku, Kraków 2004.
Lewicki Z., John Barth [notka] [w:] Nowa proza amerykańska. Szkice krytyczne, red. Z. Lewicki, Warszawa 1983.
Maingueneau D., Dyskurs literacki jako dyskurs konstytuujący, tłum. H. Konicka, „Teksty Drugie” 2009.
Marecki P., Stokwiszewski I., Witkowski M., Tekstylia. O „rocznikach siedemdziesiątych”, Kraków 2002.
Markiewicz H., Interpretacja semantyczna dzieł literackich [w:] tegoż, Wymiary dzieła literackiego, Kraków 1984.
Mautner F.H., Maksymy, sentencje, fragmenty, aforyzmy, tłum. M. Łukasiewicz, „Pamiętnik Literacki” 1978, z. 4.
McHale B., Powieść postmodernistyczna, tłum. M. Płaza, Kraków 2012.
Nowacki D., Banalizm jest dobry na wszystko!, „FA-art” 1998, nr 1–2.
Nowacki D., Sztuka wycinanki jako sztuka krytyczna, „Studium” 2007, nr 3–4.
Otwinowska B., hasło: „Sentencja” [w:] Słownik literatury staropolskiej, red. T. Michałowska, Wrocław 1990.
Pawlikowski M., Chybiona powaga – kampowa lektura Barbary Radziwiłłówny z Jaworzna-Szczakowej Michała Witkowskiego, http://www.polisemia.com.pl/numery-czasopisma/numer-1-2010-1/chybiona-powaga-kampowa-lektura-barbary-radziwillowny-z-jaworzna-szczakowej-michala-witkowskiego, dostęp: 25.05.2014.
Planeta G. [Dunin-Wąsowicz P.], Banalizm, czyli honorowe wyjście z sytuacji, „Fronda” 1995, nr 4–5.
Polska to jedyny kraj, który przez język rozumiem tak do kości. Z Dorotą Masłowską rozmawia Tadeusz Tomaszewski, http://www.wilnoteka.lt/pl/artykul/dorota-maslowska-polska-jedyny-kraj-ktory-przez-jezyk-rozumiem-tak-do-kosci, dostęp: 25.05.2014.
Rusinek W., Estetyka i rozkład. O świecie przedstawionym w prozie Michała Witkowskiego, „FA-art” 2008, nr 2–3.
Rusinek W., Na dworze dziadowskiej królowej, „Studium” 2007, nr 3–4.
Ryś P., Podmiot „rozbity” w polskiej prozie współczesnej. „Wojna polsko-ruska pod flagą biało-czerwoną” Doroty Masłowskiej i „Barbara Radziwiłłówna z Jaworzna-Szczakowej” Michała Witkowskiego [w:] Pęknięcia – granice – przemiany. Tożsamościowe transgresje w literaturze XX i XXI wieku, red. J. Wróbel, Kraków 2013.
Sławiński J., hasło: „Sentencja” [w:] Słownik terminów literackich, red. J. Sławiński, wyd. IV, Wrocław 2002.
Sobolewska J., Obosieczny stereotyp, „Tygodnik Powszechny” 1998, nr 42.
Śliwiński P., Świat na brudno. Szkice o poezji i krytyce, Warszawa 2007.
Śliwiński P., Szymborska krzepi [rec. Tutaj W. Szymborskiej], http://wyborcza.pl/1,75475,6204721,Szymborska_krzepi.html, dostęp: 25.05.2014.
Terencjusz, Eunuch [w:] tegoż, Komedie, red. M. Brożek, Wrocław 1971.
Uniłowski K., Elitarni, popularni, głównonurtowi, niszowi, „Pogranicza” 2004, nr 3.
Uniłowski K., Pożegnanie z Ludową? O narracjach Józefa Łozińskiego i Michała Witkowskiego, „FA-art” 2008, nr 2–3.
Warkocki B., Glamour à rebours, „FA-art” 2007, nr 3.
Witkowski M., Marysia Kawczak ćmi cygaro w portowym burdelu, „FA-art” 2002, nr 3.
Witkowski M., Recycling. Notatki na marginesie twórczości własnej i innych „roczników siedemdzie- siątych” [w:] P. Marecki, I. Stokwiszewski, M. Witkowski, Tekstylia. O „rocznikach siedemdzie- siątych”, Kraków 2002.
Witkowski: „świat jest szyty grubymi nićmi”. Z Michałem Witkowskim rozmawia Stanisław Bereś,
„Dziennik. Polska–Europa–Świat” 22 sierpnia 2007. Ziomek J., Retoryka opisowa, Wrocław 2002.
Informacje: Konteksty Kultury, 2014, Tom 11, Numer 4, s. 387 - 406
Typ artykułu: Oryginalny artykuł naukowy
Tytuły:
„Futro jest puste. C’est fini”. Barbara Radziwiłłówna z Jaworzna-Szczakowej Michała Witkowskiego jako literatura „końca literatury”
Uniwersytet Jagielloński w Krakowie, Polska, ul. Gołębia 24, 31-007 Kraków
Publikacja: 23.12.2014
Status artykułu: Otwarte
Licencja: Żadna
Udział procentowy autorów:
Korekty artykułu:
-Języki publikacji:
PolskiLiczba wyświetleń: 3099
Liczba pobrań: 1765