Mariusz Cichomski

The aggression of the Russian Federation against Ukraine in 2022 and the actions of Belarus, both at the internal level and in support of Russia, have caused numerous changes in the geopolitical dimension, with consequences reaching beyond the European continent. They also resulted in the adoption of specific legal measures, both at the European Union and national levels, to counteract support for this aggression. The aim of this study is to present national legal solutions regarding restrictive measures against persons and entities that were introduced by the Act on special solutions for counteracting support for aggression against Ukraine and for the protection of national security. The article sets out their relationship to the mechanisms contained in European Union regulations and identifies the need for legal changes to adopt permanent systemic solutions for the application of national restrictive measures.

Agresja Federacji Rosyjskiej na Ukrainę w 2022 r. oraz działania Białorusi, zarówno wewnętrzne, jak i te wspierające Rosję, spowodowały liczne zmiany w wymiarze geopolitycznym wykraczające poza kontynent europejski. Skutkowały one również podjęciem szczególnych środków prawnych, zarówno na poziomie Unii Europejskiej, jak i w Polsce w kwestii przeciwdziałania wspieraniu tej agresji. Celem artykułu jest omówienie rozwiązań prawnych przyjętych w Polsce, które dotyczą środków ograniczających wobec osób i podmiotów. Środki te zostały wprowadzone Ustawą z dnia 13 kwietnia 2022 r. o szczególnych rozwiązaniach w zakresie przeciwdziałania wspieraniu agresji na Ukrainę oraz służących ochronie bezpieczeństwa narodowego. W artykule określono relacje do mechanizmów zawartych w rozporządzeniach Unii Europejskiej, a także wskazano potrzebę zmian prawnych mających na celu przyjęcie stałych systemowych rozwiązań w zakresie stosowania krajowych środków ograniczających.

W obecnym stanie prawnym podczas organizowania w Polsce istotnych ze względu na skalę lub rangę konferencji, imprez, uroczystości czy innych wydarzeń, zwłaszcza o charakterze międzynarodowym, działania je zabezpieczające są prowadzone na podstawie przepisów ogólnych – przede wszystkim ustaw pragmatycznych służb i innych instytucji realizujących te działania lub ustaw epizodycznych. W polskim ustawodawstwie nie wprowadzono natomiast regulacji na stałe określających szczegółowe zasady postępowania oraz zakres przedmiotowy i podmiotowy odpowiedzialności za przygotowanie i zabezpieczenie tego typu wydarzeń, o ile nie są one kwalifikowane jako imprezy masowe. Niniejszy artykuł jest próbą całościowego zestawienia szczególnych instrumentów prawnych stosowanych w przypadku zabezpieczenia tego rodzaju wydarzeń. Opierając się na przeprowadzonej analizie, zostały sformułowane wnioski de lege ferenda, w tym wprowadzenie na stałe do polskiego porządku prawnego nowej instytucji prawnej, określonej na potrzeby niniejszego artykułu terminem „wydarzenie specjalne”. Rezultatem nadania danej imprezie czy uroczystości statusu wydarzenia specjalnego byłaby możliwość zastosowania instrumentów prawnych występujących dotychczas jedynie w ustawach epizodycznych, a mających istotne znaczenie z perspektywy zapewnienia standardu bezpieczeństwa adekwatnego do zagrożenia.

ABSTRACT

Securing conferences, events, ceremonies and other events, including in the context of terrorist threats. A statutory perspective

In the current legal status, during the organisation in Poland of conferences, events, ceremonies or other events, significant due to their scale or rank, especially those of international character, security activities are carried out on the basis of general provisions - primarily pragmatic acts of services and other institutions carrying out these activities or episodic acts. Polish legislation, however, has not introduced regulations permanently defining detailed principles of conduct and the subject and object scope of responsibility for the preparation and security of such events, unless they are qualified as mass events. This article is an attempt to provide a comprehensive overview of the specific legal instruments used in the case of securing this type of events. Based on the analysis carried out, de lege ferenda conclusions have been formulated, including the introduction of a new legal institution permanently into the Polish legal order, referred to for the purposes of this article as a ‘special event’. As a result of granting a given event or celebration the status of a special event, it would be possible to apply legal instruments hitherto found only in episodic acts, but which are of significant importance from the perspective of ensuring a security standard adequate to the threat.

In the current legal status, during the organisation in Poland of conferences, events, ceremonies or other events, significant due to their scale or rank, especially those of international character, security activities are carried out on the basis of general provisions - primarily pragmatic acts of services and other institutions carrying out these activities or episodic acts. Polish legislation, however, has not introduced regulations permanently defining detailed principles of conduct and the subject and object scope of responsibility for the preparation and security of such events, unless they are qualified as mass events. This article is an attempt to provide a comprehensive overview of the specific legal instruments used in the case of securing this type of events. Based on the analysis carried out, de lege ferenda conclusions have been formulated, including the introduction of a new legal institution permanently into the Polish legal order, referred to for the purposes of this article as a ‘special event’. As a result of granting a given event or celebration the status of a special event, it would be possible to apply legal instruments hitherto found only in episodic acts, but which are of significant importance from the perspective of ensuring a security standard adequate to the threat.

Alert levels - as a legal institution currently standardised in Chapter 3 of the Act of 10 June 2016 on anti-terrorist activities, having its origins still in the Act of 26 April 2007 on crisis management - can significantly affect both public administration bodies and many entities and, in certain cases, the general public when applied. Seven years of functioning of the alert levels in the current formula allows an attempt to describe them and make a several-faceted assessment.

The article discusses alert levels on two dimensions, i.e. the actual use of this legal institution, especially the answer to the questions whether and in which cases they are managed, and the adequacy of legal solutions from the perspective of the assumed objectives, taking into account both the practical dimension of the use of alert levels and the structural correctness.

Artykuł ma na celu podsumowanie 15 lat funkcjonowania, powołanego Zarządzeniem nr 162 Prezesa Rady Ministrów z dnia 25 października 2006 r., Międzyresortowego Zespołu do Spraw Zagrożeń Terrorystycznych, a także przedstawienie ewolucji realizowanych przez to gremium zadań. Zespół działający pod przewodnictwem ministra właściwego do spraw wewnętrznych i składający się z szefów resortów, służb i innych podmiotów realizujących zadania związane z zagrożeniami terrorystycznymi wyznacza podstawowe kierunki działań państwa w obszarze zapobiegania, przygotowania i reagowania na zagrożenia terrorystyczne. Jako organ pomocniczy Rady Ministrów m.in. monitoruje zagrożenia o charakterze terrorystycznym oraz przedstawia opinie i wnioski dla Rady Ministrów. W ramach prowadzonych prac przygotowywane są również propozycje zmierzające do usprawnienia metod i form przeciwdziałania zagrożeniom o charakterze terrorystycznym oraz wnioski do właściwych organów o podjęcie prac legislacyjnych. Działalność Zespołu nie ogranicza się jednak do sfery legislacji i dotyczy m.in. wypracowywania praktycznych rekomendacji mających na celu poprawę bezpieczeństwa antyterrorystycznego obiektów mogących stanowić potencjalny cel ataku czy też uzgadniania procedur współdziałania właściwych służb, a także przygotowywania materiałów profilaktycznych skierowanych do różnych grup odbiorców. Działalność Zespołu została pozytywnie oceniona m.in. podczas ewaluacji przeprowadzonej przez ekspertów ONZ w grudniu 2019 r.

Strategic level of the Polish anti-terrorist system – 15 years of the Interministerial Team for Terrorist Threats

The aim of the article is to summarise 15 years of the functioning of the Interdepartmental Team for Terrorist Threats, established by the Order No. 162 of the Prime Minister of 25 October 2006, as well as to present the evolution of the tasks carried out by this body. The Team, acting under the chairmanship of the minister in charge of internal affairs and consisting of heads of ministries, services and other entities performing tasks related to terrorist threats, sets out the basic directions of the state’s activities in the field of prevention, preparation and response to terrorist threats. As an auxiliary body of the Council of Ministers, it, inter alia, monitors threats of a terrorist nature and presents opinions and conclusions for the Council of Ministers. As part of its work, proposals are also prepared to improve methods and forms of counteracting threats of a terrorist nature and requests to the relevant authorities to undertake legislative work. However, the team’s activity is not limited to the sphere of legislation and also involves, inter alia, working out practical recommendations aimed at improving anti-terrorist security of facilities which may constitute a potential target of an attack or agreeing on procedures for cooperation of relevant services, as well as preparing preventive materials addressed to various groups of recipients. The team’s activities were positively evaluated, among others, during the UN expert evaluation conducted in December 2019.

Stopnie alarmowe – jako instytucja prawna unormowana obecnie w rozdziale 3. Ustawy z dnia 10 czerwca 2016 r. o działaniach antyterrorystycznych, mająca swój rodowód jeszcze w Ustawie z dnia 26 kwietnia 2007 r. o zarządzaniu kryzysowym – w przypadku ich zastosowania w istotny sposób mogą oddziaływać zarówno na organy administracji publicznej, jak i na wiele podmiotów, a w określonych przypadkach na ogół społeczeństwa. Siedem lat funkcjonowania stopni alarmowych w aktualnej formule pozwala na podjęcie próby ich opisu i dokonania kilkuaspektowej oceny.

W artykule omówiono stopnie alarmowe na dwóch płaszczyznach – rzeczywistego wykorzystywania tej instytucji prawnej, zwłaszcza w kontekście tego, czy i w jakich przypadkach są one zarządzane, oraz adekwatności rozwiązań prawnych z perspektywy założonych celów, z uwzględnieniem zarówno praktycznego wymiaru stosowania stopni alarmowych, jak i poprawności konstrukcyjnej.

The aim of the article is to summarise 15 years of the functioning of the Interdepartmental Team for Terrorist Threats, established by the Order No. 162 of the Prime Minister of 25 October 2006, as well as to present the evolution of the tasks carried out by this body. The Team, acting under the chairmanship of the minister in charge of internal affairs and consisting of heads of ministries, services and other entities performing tasks related to terrorist threats, sets out the basic directions of the state’s activities in the field of prevention, preparation and response to terrorist threats. As an auxiliary body of the Council of Ministers, it, inter alia, monitors threats of a terrorist nature and presents opinions and conclusions for the Council of Ministers. As part of its work, proposals are also prepared to improve methods and forms of counteracting threats of a terrorist nature and requests to the relevant authorities to undertake legislative work. However, the team’s activity is not limited to the sphere of legislation and also involves, inter alia, working out practical recommendations aimed at improving anti-terrorist security of facilities which may constitute a potential target of an attack or agreeing on procedures for cooperation of relevant services, as well as preparing preventive materials addressed to various groups of recipients. The team’s activities were positively evaluated, among others, during the UN expert evaluation conducted in December 2019.