Jean Ward

This article discusses the decade-long correspondence of Czesław Miłosz
and Thomas Merton, published fi rst in a Polish translation in 1991, and only later, in
1997, in the original English. Though Merton offered to write in French, a language that
Miłosz at the time knew much better than English, Miłosz chose to use the latter. The
article concentrates on Miłosz’s side of the correspondence, comparing the impression
of struggle and incomplete command that his letters evoke in the original version with
the linguistic elegance and control implied by the Polish translation. The article suggests
that Miłosz’s slightly foreign English is a kind of refl ection of the theme implied by
the English title of the correspondence, Striving Towards Being. Moreover, the article
argues that writing in English, despite the constraints that it imposed, enabled the Polish
poet to discover a childlike freedom of expression and to meet his “correspondent,”
a fellow-sufferer from spiritual homelessness, in sympathetic understanding, though
the external experience of the two was very different. Paradoxically, each partner, in his
search for someone who “spoke the same language,” found what he sought in a person
who, in the literal sense, did not.

Autorka rozważa niektóre ujęcia związków między literaturą i religią w „epoce świeckiej” (według terminologii Charlesa Taylora) z polsko-angielskiej „perspektywy pogranicznej”. Skupia się przede wszystkim na badaniach Nicholasa Boyle’a, Michaela Edwardsa, Davida Jaspera i Kevina Harta, lecz czerpie inspirację z inicjalnego wersu wiersza Williama Blake’a Auguries of Innocence – w jego wersji oryginalnej i przekładzie autorstwa Zygmunta Kubiaka. Analiza tego wersu ewokuje elementy możliwego ujęcia „literatury i religii” w „epoce świeckiej” (choć nie tylko). Połączenie wersji oryginalnej i przetłumaczonej wyznacza ideał: docenienie tajemnicy każdego „ziarenka piasku” jako odrębnego, jednostkowego świata (a world), a zarazem – ­poprzez odniesienie tego poszczególnego bogactwa do całości – odkrycie świata (the world) w ziarenku piasku. To oczywiście ideał niemożliwy do spełnienia, lecz taki, do którego warto dążyć w duchu pokory przywoływanym także przez pierwszą kwartynę wiersza Blake’a.