Czym jest wielokulturowa literatura dziecięca i młodzieżowa i jak ją badać? Propozycje metodologiczne z perspektywy literaturoznawczej w kontekście polskim

Weronika Kostecka

Czym jest wielokulturowa literatura dziecięca i młodzieżowa i jak ją badać? Propozycje metodologiczne z perspektywy literaturoznawczej w kontekście polskim

Publication date: 26.07.2021

Wielogłos, 2021, Issue 1 (47) 2021, pp. 123 - 149

https://doi.org/10.4467/2084395XWI.21.006.13581

Authors

Pobierz pełny tekst

PDF

Titles

Czym jest wielokulturowa literatura dziecięca i młodzieżowa i jak ją badać? Propozycje metodologiczne z perspektywy literaturoznawczej w kontekście polskim

Abstract

What is Multicultural Children’s and Young Adult Literature and How to Study it? Methodological Proposals from a Literary Studies Perspective in the Polish Context

The aim of the article is to present several methodological proposals based on literary studies in reference to Polish multicultural literature for young readers. The author discusses foreign theoretical concepts regarding multicultural works and their components and explains the key terminology. She discusses difficulties that arise when trying to apply these concepts and terms in research on Polish multicultural children’s and young adult literature and presents her own definition of this phenomenon. Finally, the author proposes four methods for researching this type of literary works.

Keywords

inność, Inny, międzykulturowość, relacje międzykulturowe, różnorodność kulturowa, wielokulturowa literatura dziecięca i młodzieżowa, wielokulturowość; otherness, Other, interculturalism, intercultural relations, cultural diversity, multicultural children’s and young adult literature, multiculturalism

otherness, Other, interculturalism, intercultural relations, cultural diversity, multicultural children’s and young adult literature, multiculturalism

References

Download references

Augé M., Nie-miejsca. Wprowadzenie do antropologii hipernowoczesności, przeł.R. Chymkowski, przedm. W. Burszta, Warszawa: PWN 2011.

Barrett M.D., Interculturalism and Multiculturalism. Similarities and Differences, Strasbourg: Council of Europe 2013.

Bauman Z., Płynna nowoczesność, przeł. T. Kunz, Kraków: Wydawnictwo Literackie 2006.

Bishop R.S., Mirrors, Windows, and Sliding Glass Doors, „Perspectives” 1990, vol. 6, no. 3, https://scenicregional.org/wp-content/uploads/2017/08/Mirrors-Windows-and-Sliding-Glass-Doors.pdf [dostęp: 20.09.2020].

Botelho M.J., Kabakow Rudman M., Critical Multicultural Analysis of Children’s Literature. Mirrors, Windows, and Doors, New York: Routledge 2009.

Bradford C., Race, Ethnicity, and Colonialism [w:] The Routledge Companion to Children’s Literature, ed. D. Rudd, London–New York: Routledge 2010.

Burkiewicz Ł., Zarządzanie wielokulturowością. Różnice kulturowe determinantem rozwoju współczesnego biznesu [w:] Relacje międzykulturowe, red. E. Sowa--Behtane, Kraków: Akademia Ignatianum, WAM 2016.

Cai M., Multicultural Literature for Children and Young Adults. Reflections on Critical Issues, Westport, CT: Greenwood Press 2002.

Dervin F., Interculturality in Education. A Theoretical and Methodological Toolbox, Basingstoke: Palgrave Macmillan 2016.

Dietz G., Multiculturalism, Interculturality and Diversity in Education. An Anthropological Approach, Münster: Waxmann 2009.

Domańska E., Badania postkolonialne [w:] L. Gandhi, Teoria postkolonialna. Wprowadzenie krytyczne, przeł. J. Serwański, Poznań: Wydawnictwo Poznańskie 2008.

Fornalczyk-Lipska A., Odmienność narodowa i etniczna w najnowszej polskiej literaturze dla młodego odbiorcy a wyzwania edukacji międzykulturowej, „Kultura i Edukacja” 2017, nr 1.

García-González M., Origin Narratives. The Stories We Tell Children about Immigration and International Adoption, New York: Routledge 2017.

Gilton D.L., Multicultural and Ethnic Children’s Literature in the United States, Lanham, MD: Rowman & Littlefield 2020.

Golka M., Imiona wielokulturowości, Warszawa: Muza 2010.

Golka M., Międzykulturowe wyzwania i wyznania, „Relacje Międzykulturowe” 2017, nr 1.

Gopalakrishnan A., Multicultural Children’s Literature. A Critical Issues Approach, Los Angeles: Sage 2011.

Gromadzka B., Obcość i swojskość w przestrzeni szkoły i domu. Obrazy nastoletnich imigrantów i reemigrantów w wybranych powieściach dla młodzieży z początku XXI wieku (po roku 2004), „Porównania” 2017, nr 1.

Grzybowski P.P., Edukacja europejska – od wielokulturowości ku międzykulturowości. Koncepcje edukacji wielokulturowej i międzykulturowej w kontekście europejskim ze szczególnym uwzględnieniem środowiska frankofońskiego, Kraków: Impuls 2009.

Kanatsouli M., Tzoka T., Embracing Multiculturalism through Understanding ‘Greekness’. Contemporary Greek Books for Children, „Bookbird” 2005, no. 2.

Kongslien I., New Voices, New Themes, New Perspectives. Contemporary Scandinavian Multicultural Literature, „Scandinavian Studies” 2007, no. 2.

Kostecka W., Once Upon a Time There Was a War. The Use of Fairy-tale Conventions in Contemporary Polish Literature for Children about Refugees, „Maska” 2017, nr 4.

Kymlicka W., Multicultural States and Intercultural Citizens, „Theory and Research in Education” 2003, no. 2.

Larrick N., The All-White World of Children’s Books, „The Saturday Review” 1965.11.09.

Meer N., Modood T., How does Interculturalism Contrast with Multiculturalism?, „Journal of Intercultural Studies” 2012, no. 2.

Mínguez-López X., Local Literature in a Global World? Globalisation, Exclusion and Multiculturalism in Catalan Literature for Children and Young People, „Sino-US English Teaching” 2011, no. 5.

Nikolajeva M., Beyond the Grammar of Story, or How Can Children’s Literature Criticism Benefit from Narrative Theory?, „Children’s Literature Association Quarterly” 2003, no. 1.

Nikolajeva M., Reading for Learning. Cognitive Approaches to Children’s Literature, Amsterdam: Benjamins 2014.

Olszewska M., O przestrzeni: na progu doświadczania, „Anthropos?” 2010, nr 14–15.

Paleczny T., Relacje międzykulturowe w dobie kryzysu ideologii i polityki wielokulturowości, Kraków: Księgarnia Akademicka 2017.

Pearce S., Messages from the Inside? Multiculturalism in Contemporary Australian Children’s Literature, „The Lion and the Unicorn” 2003, no. 2.

Perry L.B., Southwell L., Developing Intercultural Understanding and Skills. Models and Approaches, „Intercultural Education” 2011, no. 6.

Pietrusińska M.J., Reprezentacje uchodźców w polskiej literaturze dziecięcej – przykład dyskursu prouchodźczego, „Studia Migracyjne – Przegląd Polonijny” 2020, nr 1.

Ramos A.M., Crossing Borders. Migrations in Portuguese Contemporary Children’s Literature, „New Review of Children’s Literature and Librarianship” 2014, no. 1.

Rąbkowska E., Od Robinsona do Neli Małej Reporterki. Recykling dziecięcego marzenia o podróży i przygodzie, „Dzieciństwo. Literatura i Kultura” 2019, nr 1.

Richter M.V., Creating the National Mosaic. Multiculturalism in Canadian Children’s Literature from 1950 to 1994, Amsterdam: Rodopi 2011.

Rochman H., Against Borders. Promoting Books for a Multicultural World, Chicago–London: American Library Association 1993.

Rybak K., Żyd i uchodźca. Znaczące powinowactwa narracyjne w polskiej literaturze dziecięcej ostatniej dekady, „Czy/tam/czy/tu” 2018, nr 2.

Skowera M., Różne odcienie dzieciństwa w utworze Agnieszki Suchowierskiej „Mat i świat”, „Litteraria Copernicana” 2017, nr 3.

Smoter K., Literackie obrazy „Innego” w procesie kształtowania postaw wobec imigrantów i uchodźców, „Edukacja Elementarna w Teorii i Praktyce” 2017, nr 3.

Stephens J., Advocating Multiculturalism: Migrants in Australian Children’s Literature after 1972, „Children’s Literature Association Quarterly” 1990, nr 4.

Stephens J., Schemas and Scripts. Cognitive Instruments and the Representation of Cultural Diversity in Children’s Literature [w:] Contemporary Children’s Literature and Film. Engaging with Theory, eds. K. Mallan, C. Bradford, New York: Palgrave Macmillan 2011.

Struktura narodowo-etniczna, językowa i wyznaniowa ludności Polski, oprac. G. Gudaszewski, D. Szałtys, Warszawa: GUS 2015.

Świerczyńska-Jelonek D., Baśniowość i antropologiczna wrażliwość współczesnej obyczajowej i psychologicznej literatury młodzieżowej [w:] Sztuka dla dziec-ka. Tradycja we współczesności, red. G. Leszczyński, współpr. H. Gawrońska, Poznań: Centrum Sztuki Dziecka 2011.

Webb J., Text, Culture, and Postcolonial Children’s Literature. A Comparative Perspective [w:] Voices of the Other. Children’s Literature and the Postcolonial Context, ed. R. McGillis, New York: Garland 2000.

Wójcik-Dudek M., Homo migrans. Miejsce literatury dla dzieci i młodzieży w edukacji empatii, „Postscriptum Polonistyczne” 2019, nr 2.

Wyczytać świat – międzykulturowość w literaturze dla dzieci i młodzieży, red. B. Niesporek-Szamburska, M. Wójcik-Dudek, współpr. A. Zok-Smoła, Katowice: Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego 2014.

Yokota J., Issues in Selecting Multicultural Children’s Literature, „Language Arts” 1993, no. 3.

Yokota J., Kaleidoscope. A Multicultural Booklist for Grades K-8, Urbana, IL: National Council of Teachers of English 2001.

You Ch., Harmony, Home and Anthropomorphism. Representation of Minority Nationalities in Contemporary Chinese Ethnic Children’s Literature, „Children’s Literature in Education” 2018, no. 4.

Zabawa K., Postać narratora w najnowszej polskiej literaturze dziecięcej, „Annales Universitatis Paedagogicae Cracoviensis. Studia Historicolitteraria” 2011, nr 11.

Żygowska J., To jest właśnie ta chwila. Uchodźcy w najnowszych polskich książkach i teatrze dla młodych odbiorców (przegląd), „Polonistyka. Innowacje” 2017, nr 6.

Przywoływana literatura dziecięca i młodzieżowa

Bardijewska L., Kot Karima i obrazki, Łódź: Literatura 2016.

Błądek M., Szary, Warszawa: Nasza Księgarnia 2016.

Crossan S., Kasieńka, przeł. K. Domańska, Warszawa: Dwie Siostry 2015.

Ellis D., Żywiciel. Shauzia. Podróż Parvany, przeł. G. Chamielec, Warszawa: Mamania 2016–2017.

Gawryluk B., Moje Bullerbyn, Łódź: Akapit Press 2011.

Gawryluk B., Teraz tu jest nasz dom, Łódź: Literatura 2016.

Gortat G., Do pierwszej krwi, Wrocław: Zakład Narodowy im. Ossolińskich 2008.

Gortat G., Moje cudowne dzieciństwo w Aleppo, Warszawa: Bajka 2017.

Grętkiewicz E., Szczekająca szczęka Saszy, Warszawa: Nasza Księgarnia 2005.

Hejno A., Piątas-Wiktor M., Baśnie nie z tego miasta. Opowieść wrocławskich dzieci, Wrocław: Stowarzyszenie na Rzecz Integracji Społeczeństwa Wielokulturowego „Nomada” 2011.

Kozłowska M., Zupa z jeża, Gdynia: Novae Res 2012.

Mikołajewski J., Wędrówka Nabu, Budapeszt–Kraków: Austeria Klezmerhojs 2016.

Onichimowska A., Dziesięć stron świata, Kraków: Znak 2007.

Piątkowska R., Hebanowe serce, Łódź: Literatura 2017.

Pranič K., Ela-Sanela, Warszawa: Wydawnictwo Piotra Marciszuka Stentor 2011.

Raúf O.Q., Chłopiec z ostatniej ławki, przeł. E. Janota, Warszawa: Wilga 2018.

Stanecka Z., Basia i kolega z Haiti, Warszawa: Egmont Polska 2011.

Suchowierska A., Mat i świat, Warszawa: Krytyka Polityczna 2015.

Sukkar S., Chłopiec z Aleppo, który namalował wojnę, przeł. Z. Buczek, Warszawa: Jaguar 2017.

Ude I., Zebra, Warszawa: Poławiacze Pereł 2017.

Witek R., Chłopiec z Lampedusy, Łódź: Literatura 2016.

Information

Information: Wielogłos, 2021, Issue 1 (47) 2021, pp. 123 - 149

DOI: https://doi.org/10.4467/2084395XWI.21.006.13581

Article type: Original article

Titles:

Polish:

Czym jest wielokulturowa literatura dziecięca i młodzieżowa i jak ją badać? Propozycje metodologiczne z perspektywy literaturoznawczej w kontekście polskim

English:

What is Multicultural Children’s and Young Adult Literature and How to Study it? Methodological Proposals from a Literary Studies Perspective in the Polish Context

Authors

Weronika Kostecka

https://orcid.org/0000-0002-2373-7326

University of Warsaw, Krakowskie Przedmieście 30, 00-927 Warszawa, Poland

Published at: 26.07.2021

Article status: Open

Licence: CC BY-NC-ND

Percentage share of authors:

Weronika Kostecka (Author) - 100%

Article corrections:

Publication languages:

Polish

View count: 1324

Number of downloads: 1053

<div id="cke_pastebin"> What is Multicultural Children’s and Young Adult Literature and How to Study it? Methodological Proposals from a Literary Studies Perspective in the Polish Context</div>

Download xml