From Authoritarian Personality to System Justification: Elements of Critical Theory in Psychological Conceptions of Intergroup Hostility
cytuj
pobierz pliki
RIS BIB ENDNOTEChoose format
RIS BIB ENDNOTEOd osobowości autorytarnej do uzasadniania systemu. Elementy teorii krytycznej w psychologicznych koncepcjach wyjaśniających wrogość międzygrupową
Publication date: 06.04.2018
Teoria Polityki, 2018, No. 2/2018, pp. 181 - 199
https://doi.org/10.4467/25440845TP.18.010.8445Authors
Od osobowości autorytarnej do uzasadniania systemu. Elementy teorii krytycznej w psychologicznych koncepcjach wyjaśniających wrogość międzygrupową
W artykule zaprezentowano wybrane aspekty refleksji krytycznej w obszarze mainstream u psychologii polityki, ze szczególnym uwzględnieniem wrogości międzygrupowej. Punktem wyjścia jest krótkie omówienie obszaru badań i specyfiki metodologicznej współczesnej psychologii krytycznej, po czym przedstawione są główne wpływy refleksji krytycznej na psychologię polityki głównego nurtu, to jest osobowość autorytarna oraz idea stereotypów jako fałszywej świadomości w teorii uzasadniania systemu. Artykuł kończą krótkie rozważania nad przydatnością refleksji krytycznej w obszarze badań mainstreamowej psychologii polityki.
From Authoritarian Personality to System Justification: Elements of Critical Theory in Psychological Conceptions of Intergroup Hostility
Abstract: The article presents selected aspects of critical theory applied in intergroup hostility research in the mainstream of political psychology. Aims, fields of research and distinct methodology of critical psychology are discussed as a starting point. In the main part of the paper, the author considers the problem of authoritarian personality and the idea of stereotypes as false consciousness in the system justification theory, as well as its influence on the mainstream political psychology research. The article ends with a short reflection on the usefulness of critical approach in contemporary political psychology.
Adorno, Th.W. (2010). Osobowość autorytarna. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.
Alford, C.F. (1993). „Introduction to the Special Issue on Political Psychology and Political Theory”. Political Psychology, 14 (2), s. 199–208.
Altemeyer, P. (1996). The Authoritarian Specter. London: Harvard University Press.
Augoustinos, M. (1999). „Ideology, False Consciousness, and Psychology”. Theory & Psychology, 9 (3), s. 295–312.
Baars, J., Scheepers, P. (1993). „Theoretical and methodological foundations of the authoritarian personality”. Journal of the History of the Behavioral Science, 29, s. 345–353.
Blasi, G., Jost, J.T. (2006). „System Justification Theory and Research: Implications for Law, Legal Advocacy, and Social Justice”. California Law Review, 94 (4), s. 1119–1168.
Duckitt, J. (1989). „Authoritarianism and Group Identification: A New View of an Old Construct”. Political Psychology, 10 (1), s. 63–84.
Duckitt, J. (2008). „Uprzedzenia i wrogość między grupami”. W: D.O. Sears, L. Huddy, R. Jervis (red.). Psychologia polityczna, przeł. R. Andruszko. Kraków: Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego.
Eysenck, H.J. (1999). The Psychology of Politics. New Brunswick–London: Transaction Publishers.
Fox, D., Prilleltensky, I., Austin, S. (eds.) (2009). Critical Psychology: An Introduction. London: Sage Publications Ltd.
Fromm, E. (1999). Anatomia ludzkiej destrukcyjności, przeł. J. Karłowski. Poznań: Dom Wydawniczy Rebis.
Fromm, E. (2000). Mieć czy być?, przeł. J. Karłowski. Poznań: Rebis.
Fromm, E. (2008). Ucieczka od wolności, przeł. O. i A. Ziemilscy. Warszawa: Spółdzielnia Wydawnicza „Czytelnik”.
Gergen, K.J. (1973). „Social Psychology as History”. Journal of Personality and Social Psychology, 26 (2), s. 309–320.
Gergen, K.J. (2009). Nasycone Ja. Dylematy tożsamości w życiu wspołczesnym, przeł. M. Marody. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.
Haidt, J. (2014). Prawy umysł. Dlaczego dobrych ludzi dzieli religia i polityka?, przeł. A. Nowak-Młynikowska. Sopot: Smak Słowa.
Hogg, M.A., Abrams, D. (1998). Social Identifications: A Social Psychology of Intergroup Relations and Group Processes. London: Routledge.
Hook, D. (2004). „Critical Psychology: The Basic Co-ordinates”. W: D. Hook, N. Mkhize, P. Kiguwa, A. Collins, E. Burman, I. Parker (eds.). Critical Psychology. Lansdowne: Juta and Company Ltd.
Jakubowska, U. (2005). Ekstremizm polityczny. Studium psychologiczne. Gdańsk: Gdańskie Wydawnictwo Psychologiczne.
Jay, M. (1996). The Dialectical Imagination: A History of the Frankfurt School and the Institute of Social Research 1923–1950. Berkeley–Los Angeles–London: University of California Press.
Jost, J.T. (2015). „Resistance to Change: A Social Psychological Perspective”. Social Research, 82 (3), s. 607–636.
Jost, J.T. (2017). „Ideological Asymmetries and the Essence of Political Psychology”. Political Psychology, 38 (2), s. 167–208.
Jost, J.T., Banaji, M.R. (1994). „The Role of Stereotyping in System-justification and the Production of False Consciousness”. British Journal of Social Psychology, 33, s. 1–27.
Jost, J.T., Banaji, M.R., Nosek, B.A. (2004). „A Decade of System Justification Theory: Accumulated Evidence of Conscious and Unconscious Bolstering of the Status Quo”. Political Psychology, 25 (6), s. 881–919.
Kay, A.C., Czapliński, Sz., Jost, J.T. (2009). „Left-right Ideological Differences in System Justification Following Exposer to Complementary versus Noncomplementary Exemplars”. European Journal of Social Psychology, 39, s. 290–298.
Kellner, D. (1990). „Critical Theory and Crisis of Social Theory”. Social Perspectives, 33 (1), s. 11–33.
Koralewicz, J. (2008). Autorytaryzm, lęk, konformizm. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe Scholar / Collegium Civitas Press.
Korzeniowski, J. (2002). „Autorytaryzm i jego psychopolityczne konsekwencje”. W: K. Skarżyńska (red.). Podstawy psychologii polityki. Poznań: Zysk i S-ka.
McGuire, W.J. (1993). „The Poly-Psy Relationship: Three Phases of a Long Affair”. W: S. Iyengar, W.J. McGuire (eds.). Explorations in Political Psychology. Durham–London: Duke University Press.
Monroe, K.R., Chiu, W., Martin, A., Portman, B. (2009). „What Is Political Psychology?”. Political Psychology, 7 (4), s. 859–882.
Nelson, T.D. (2003). Psychologia uprzedzeń. Gdańsk 2003: Gdańskie Wydawnictwo Psychologiczne.
Parker, I. (1999). „Critical Psychology: Critical Links”. Annual Review of Critical Psychology, 1, s. 3–18.
Parker, I. (2015). „Introduction. Principles and Positions”. W: I. Parker (ed.). Handbook of Critical Psychology. London–New York: Routledge.
Radkiewicz, P. (2011). „Autorytaryzm jako ideologiczna wizja świata społecznego i jako postawa wobec własnej grupy. Co jest bliższe istoty zjawiska?”. W: M. Kofta, M. Bilewicz (red.). Wobec obcych. Zagrożenia psychologiczne a stosunki międzygrupowe. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.
Radkiewicz, P. (2012). Autorytaryzm a brzytwa Ockhama. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe Scholar.
Reich, W. (2009). Psychologia mas wobec faszyzmu, przeł. E. Drzazgowska, M. Abraham-Diefenbach. Warszawa: Wydawnictwo Aletheia.
Roiser, M., Willig, C. (2002). „The Strange Death of the Authoritarian Personality: 50 Years of Psychological and Political Debate”. History of the Human Science, 15 (4), s. 71–96.
Rokeach, M. (1960). The Open and Closed Mind: Investigations into the Nature of Belief Systems and Personality Systems. New York: Basic Books.
Sears, D.O., Huddy, L., Jervis, R. (2008). „Psychologie leżące u podstaw psychologii politycznej”. W: D.O. Sears, L. Huddy, R. Jervis (red.). Psychologia polityczna, przeł. R. Andruszko. Kraków: Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego.
Skarżyńska, K. (2005). Człowiek a polityka. Zarys psychologii politycznej. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe Scholar.
Spears, R., Smith, H.J. (2001). „Experiments as Politics”. Political Psychology, 22 (2), s. 309–330.
Stellmacher, J., Petzel, T. (2005). „Authoritarianism as a Group Phenomenon”. Political Psychology, 26 (2), s. 245–274.
Stenner, K. (2005). The Authoritarian Dynamic. Cambridge: Cambridge University Press.
Tajfel, H., Turner, J.C. (1979). „An Integrative Theory of Intergroup Conflict”. W: W.G. Austin, S. Worchel (eds.). The Social Psychology of Intergroup Relations. Monterey, CA: Brooks-Cole Publishing Company.
Tajfel, H., Turner, J.C. (1986). „The Social Identity Theory of Intergroup Behavior”. W: S. Worchel, L.W. Austin (eds.). Psychology of Intergroup Relations. Chicago: Nelson-Hall.
Teo, Th. (1999). „Methodologies of Critical Psychology: Illustrations from the Field of Racism”. Annual Review of Critical Psychology, 1, s. 119–134.
Teo, Th. (2012). „Critical Psychology”. W: R.W. Rieber (ed.). Encyclopedia of the History of Psychological Theories. New York: Springer.
Toorn, J. van der, Jost, J. (2014). „Twenty Years of System Justification Theory: Introduction to the Special Issue on Ideology and System Justification Processes”. Group Processes & Intergroup Relations, 17 (4), s. 413–419.
Wojciszke, B. (2010). Sprawczość i wspolnotowość. Podstawowe wymiary spostrzegania społecznego. Gdańsk: Gdańskie Wydawnictwo Psychologiczne.
Ziółkowski, J. (2013). Wrogość w stosunkach politycznych. Modelowa analiza funkcjonalna. Warszawa: Dom Wydawniczy Elipsa.
Information: Teoria Polityki, 2018, No. 2/2018, pp. 181 - 199
Article type: Original article
Titles:
Od osobowości autorytarnej do uzasadniania systemu. Elementy teorii krytycznej w psychologicznych koncepcjach wyjaśniających wrogość międzygrupową
Jagiellonian University in Kraków, Gołębia 24, 31-007 Kraków, Poland
Published at: 06.04.2018
Article status: Open
Licence: CC BY-NC-ND
Percentage share of authors:
Article corrections:
-Publication languages:
PolishView count: 2698
Number of downloads: 1472