FAQ
Logo of Jagiellonian University

Categories of ‘Political Actor’ and ‘Political Agency’ as Research Objects of Polish Political Theorists

Publication date: 2023

Teoria Polityki, 2023, No. 8/2023, pp. 203 - 217

https://doi.org/10.4467/25440845TP.23.012.18551

Authors

Piotr Borowiec
Instytut Nauk Politycznych i Stosunków Międzynarodowych Uniwersytet Jagielloński
https://orcid.org/0000-0002-4257-8455 Orcid
All publications →

Titles

Categories of ‘Political Actor’ and ‘Political Agency’ as Research Objects of Polish Political Theorists

Abstract

The aim of the article is to present the history of research on the categories of “political actor” and “political agency” conducted by Polish political scientists. The article shows how they were defined and how the theories of society and politics prevalent at a given time shaped their understanding. Initially, both categories alluded to the collective vision of activity, to finally appreciate the role of individuals in initiating activity. The way researchers viewed the significance of political actors was changing over time as well; at the beginning, social classes and subsequently large groups were seen as crucial, while individuals were only eventually recognised as the source of agency. The article demonstrates that both categories have changed over the years, adapted to new social order, social structure and, in particular, to the ideologies prevalent in society. The article pays special attention to the concepts developed by Mirosław Karwat and Andrzej Czajowski.

References

Bodnar, A. (ed.) (1984). Nauka o polityce. Podręcznik akademicki. Warszawa: PWN.

Bodnar, A. (ed.) (1988a). Nauka o polityce. Podręcznik akademicki. 2nd edition. Warszawa: PWN.

Bodnar, A. (1988b). “Czas i przestrzeń w polityce”. In: A. Bondar, J.J. Wiatr, J. Wróblewski (eds.). Prawo i polityka. Warszawa: PWN (Biblioteka Nauk Politycznych).

Cichocki, R. (1998). “Podmiotowość: wzory kontroli otoczenia”. In: K. Zamiara et al. (eds.). Człowiek jako podmiot poznania i działania. Poznań: Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu (Człowiek i Społeczeństwo).

Cichocki, R. (2003). Podmiotowość w społeczeństwie. Poznań: Wydawnictwo Naukowe UAM.

Czajowski, A. (2013). Decydowanie w polityce. Wrocław: Wrocławskie Wydawnictwo Naukowe Atla 2.

Czajowski, A. (2015). X twierdzeń o polityce. Toruń: Wydawnictwo Adam Marszałek.

Karwat, M. (1978). “Podmiotowość polityczna wielkich grup społecznych, organizacji politycznych i jednostek (model eksplanacyjny)”. Studia Nauk Politycznych, 4, pp. 24–47.

Karwat, M. (1980). Podmiotowość polityczna. Humanistyczna interpretacja polityki w marksizmie. Warszawa: PWN.

Karwat, M. (1989a). Człowiek polityczny. Próba interpretacji marksistowskiej. Warszawa: PWN.

Karwat, M. (1989b). “Podmiotowość polityczna wielkich grup społecznych, organizacji politycznych i jednostek. Model eksplanacyjny”. In: K. Opałek (ed.). Elementy teorii polityki. Warszawa: PWN, pp. 64–82.

Karwat, M. (2007). “Zagubieni przewodnicy, czy meandry podmiotowości ekspresywnej”. In: M. Karwat (ed.). Paradoksy polityki. Warszawa: Dom Wydawniczy Elipsa, pp. 285–313.

Karwat, M. (2018). “O kryteriach podmiotowości politycznej. Remanent pojęciowy”. In: W. Bulira (ed.). Granice teorii polityki. Świat zachodni w stanie zagrożenia. Lublin: Wydawnictwo UMCS w Lublinie, pp. 153–184.

Karwat, M., Milanowski, W. (1982). “Podmiotowość polityczna”. In: J.P. Georgica (ed.). Wprowadzenie do teorii polityki. Obiektywny kontekst polityki. Vol. 2. Warszawa: Centralny Ośrodek Metodyczny Studiów Nauk Politycznych, pp. 3–25.

Karwat, M., Ziółkowski, J. (eds.) (2013). Leksykon pojęć politycznych. Warszawa: Dom Wydawniczy Elipsa.

Klementewicz, T. (2010). Rozumienie polityki. Zarys metodologii nauki o polityce. Warszawa: Dom Wydawniczy Elipsa.

Kozłowski, S. (2006). Swoboda działania polityka. Warszawa: Dom Wydawniczy Elipsa.

Ładosz, J. (1968). “Polityka a walka klas: uwagi o znaczeniu terminu ‘polityka’”. Studia Nauk PolitycznychBiuletyn informacyjno-naukowy. Vol. 1. Warszawa: Centralny

Ośrodek Metodyczny Studiów Nauk Politycznych Uniwersytetu Warszawskiego, pp. 33–48.

Nowak, L. (1989). “Jednostka a system społeczny”. In: P. Buczkowski, R. Cichocki (eds.). Podmiotowość: możliwość, rzeczywistość, konieczność. Poznań: Wydawnictwo Nakom.

Nowak, W.A. (2011). Podmiot, system, nowoczesność. Poznań: Wydawnictwo Naukowe Instytutu Filozofii UAM.

Obuchowski, K. (2000). Od przedmiotu do podmiotu. Bydgoszcz: Wydawnictwo Akademii Bydgoskiej im. Kazimierza Wielkiego.

Pierzchalski, F. (2009). Podmiotowość polityczna w perspektywie indywidualistycznej i holistycznej. Pułtusk: Akademia Humanistyczna im. A. Gieysztora.

Poprzeczko, J. (1988). Podmiotowość człowieka i społeczeństwa. Warszawa: PWN.

Sawczyński, P. (2016). Polityczność podmiotu. Spor o podmiotowość polityczną w świetle zwrotu językowego. Kraków: Universitas.

Sobkowiak, L. (1996). “Podmiotowość polityczna”. In: A. Antoszewski, R. Herbut (eds.). Leksykon politologii. Wrocław: Atla 2, pp. 318–319.

Sotwin, W. (2003). Podmiotowość w sferze politycznej, czyli pragmatyzm – pryncypializm. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe Scholar.

Spendel, Z. (1994). Podmiotowość człowieka a psychologia historyczna. Katowice: Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego.

Szmatka, J. (1976). “O holizmie i indywidualizmie w naukach społecznych”. Studia Filozoficzne, 7, pp. 17–39.

Sztompka, P. (1989). “Socjologiczna teoria podmiotowości”. In: P. Buczkowski, R. Cichocki (eds.). Podmiotowość. Możliwość – rzeczywistość – konieczność. Poznań: Wydawnictwo Nakom, pp. 11–28.

Tobiasz, M. (2013). “Polityzacja pluralizmu czy pluralizacja polityki?”. In: J. Ziółkowski (ed.). Paradoksy polityki. Vol. 2. Warszawa: Dom Wydawniczy Elipsa, pp. 97–107.

Zieliński, R. (1983). “Koncepcje poczucia podmiotowości na tle teorii i badań psychologii społecznej”. In: K. Korzeniowski, R. Zieliński, W. Daniecki (eds.). Podmiotowość jednostki w koncepcjach psychologicznych i organizacyjnych. Wrocław: Zakład Narodowy im. Ossolińskich, pp. 76–133.

Information

Information: Teoria Polityki, 2023, No. 8/2023, pp. 203 - 217

Article type: Original article

Titles:

Polish:

Categories of ‘Political Actor’ and ‘Political Agency’ as Research Objects of Polish Political Theorists

English:

Categories of ‘Political Actor’ and ‘Political Agency’ as Research Objects of Polish Political Theorists

Authors

https://orcid.org/0000-0002-4257-8455

Piotr Borowiec
Instytut Nauk Politycznych i Stosunków Międzynarodowych Uniwersytet Jagielloński
https://orcid.org/0000-0002-4257-8455 Orcid
All publications →

Instytut Nauk Politycznych i Stosunków Międzynarodowych Uniwersytet Jagielloński

Published at: 2023

Article status: Open

Licence: CC BY-NC-ND  licence icon

Percentage share of authors:

Piotr Borowiec (Author) - 100%

Article corrections:

-

Publication languages:

English