FAQ

Czy to jeszcze stereotyp? Wizerunek Anglika w społeczeństwie polskim – tradycja i nowa wiedza

Publication date: 05.2021

Migration Studies – Review of Polish Diaspora, 2021 (XLVII), Vol. 1 (179), pp. 101-124

https://doi.org/10.4467/25444972SMPP.21.005.13317

Authors

,
Ewa Nowicka
Collegium Civitas, plac Defilad 1, XII piętro, 00-901 Warszawa, Poland
https://orcid.org/0000-0003-0170-0845 Orcid
Contact with author
All publications →
Sławomir Łodziński
University of Warsaw, Krakowskie Przedmieście 30, 00-927 Warszawa, Poland
https://orcid.org/0000-0002-7484-8659 Orcid
Contact with author
All publications →

Download full text

Titles

Czy to jeszcze stereotyp? Wizerunek Anglika w społeczeństwie polskim – tradycja i nowa wiedza

Abstract

Artykuł analizuje wyniki sondażu „Polacy i inni trzydzieści lat później”, poświęconego postawom Polaków wobec innych narodów i ras, który został przeprowadzony w czerwcu 2018 r. Nawiązuje on do podobnych sondaży z lat 1988 i 1998, które zostały przygotowane przez autorów artykułu i zrealizowane według tych samych reguł metodologicznych i technicznych. W artykule koncentrujemy się na wizerunku Anglika we współczesnym społeczeństwie polskim. Jego uderzającą cechą jest bogactwo i zróżnicowanie sformułowań. Interpretacja tej złożoności stanowi główną część naszych rozważań. Poszczególne elementy wizerunku są traktowane jako efekt międzyetnicznych styczności bezpośrednich i pośrednich płynących ze zjawisk migracyjnych, a także postępu w zakresie technicznych możliwości kontaktów międzyludzkich. Z jednej strony, wynika to z rosnącej mobilności i liczniejszych styczności osobistych, ale także szeroko dostępnego przekazu medialnego i używania na masową skalę skutecznych form komunikacji (połączenia Skype i Whatsapp, rozwój technologii komórkowych oraz Internetu). Z drugiej, pochodzi on z kontaktów z rodzinami w Polsce osób, które pozostały w Wielkiej Brytanii jako emigranci, a za ich pośrednictwem z szerszym gronem ich krewnych, przyjaciół i znajomych. Mimo zmian w wizerunku nie zmienił się dystans wobec Anglików, którzy postrzegani są ciągle przez Polaków jako jedni z najbliższych nam narodów w Europie. W artykule chcemy zakwestionować zasadność posługiwania się klasycznym pojęciem „stereotypu”, rzadziej już używanego przez socjologów, ale pozostającym w użyciu wśród psychologów (upatrujących w nich źródła uprzedzeń i dyskryminacji oraz problemów w kontaktach międzygrupowych) oraz kulturoznawców. Będziemy starali się dowieść, że kategorię pojęciową stereotypu należy zastąpić pojęciem bardziej złożonym „wizerunku” („obrazu”) etnicznego”, a zebrane doświadczenie badawcze potwierdza tę tezę.

References

Download references

Amin A. (2002), Ethnicity and the Multicultural City: Living with Diversity, “Environment and Planning A: Economy and Space” 6 (34), 959–980.

Baran M., Boski P. (2016), Czy „Inny” zawsze musi być obcy? Wpływ dystansu kulturowego na postawy etnicznych Polaków wobec osób czarnoskórych i ich kategoryzację, „Psychologia Społeczna” 2 (37), 136–159.

Bielewska A. (2013), Kupowanie polskości – tożsamość narodowa jako towar wśród polskiej migracji poakcesyjnej w Wielkiej Brytanii, w: Praszałowicz D., Łużniak-Piecha Ł., Kulipńska J. (red.), Młoda polska emigracja w UE jako przedmiot badań psychologicznych, socjologicznych i kulturowych, http://www.euroemigranci.pl/dokumenty/pokonferencyjna/Bielewska.pdf. [data dostępu: 23.09.2019].

Bogardus E.S. (1925), Measuring social distance, “Journal of Applied Sociology” 9, 299–308.

Bokszański Z. (2001), Stereotypy i kultura, „Monografie Fundacji na Rzecz Nauki Polskiej. Seria Humanistyczna”, Wrocław: Wydawnictwo Funna.

Bukowski M., Winiewski M. (2011), Emocje międzygrupowe i zagrożenia społeczne: co jest przyczyną, a co skutkiem uprzedzeń, w: Kofta M., Bilewicz M. (red.), Wobec obcych. Zagrożenia psychologiczne a stosunki międzygrupowe, Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, s. 40–59.

CBOS (2019), Stosunek do innych narodów. Komunikat z badań, nr 17, Warszawa, luty.

CBOS (2001a), Brytyjczycy o Polakach, Polacy o Brytyjczykach. Komunikat z badań, nr 33, Warszawa, marzec.

CBOS (2001b), Brytyjczycy i Polacy o sobie i wzajemnych kontaktach. Komunikat z badań, nr 43, Warszawa, kwiecień.

Ethington P.J. (1997), The intellectual construction of “Social Distance”: Toward a recovery of Georg Simmel’s social geometry, “Cybergeo: European Journal of Geography” 30, https://journals.openedition.org/cybergeo/227 [data dostępu: 23.09.2019].

Fiske S.T., Cuddy A.J.C., Glick P., Xu J. (2002), A model of (often mixed) stereotype content: Competence and warmth respectively follow from perceived status and competition, “Journal of Personality and Social Psychology”, nr 6 (82), 878–902.

Garapich M. (2008), Odyssean refugees, migrants and power: Construction of the “other” and civic participation within the Polish community in the United Kingdom, w: Danahay D. R., Brettell C.B. (eds.), Citizenship, political engagement and belonging: Immigrants in Europe and

the United States, New Brunswick: Rutgers University Press, p. 124–144.

Garapich M. (2010), Chłopi i żołnierze, budowlańcy i pijacy. Dominujący dyskurs migracyjny, jego kontestacje i konsekwencje dla konstruowania polskiej grupy etnicznej w wielokulturowym Londynie, w: Grzymała-Moszczyńska H., Kwiatkowska A., Roszak J. (red.), Drogi i rozdroża. Migracje Polaków w Unii Europejskiej. Analiza psychologiczno-socjologiczna, Kraków: Wydawnictwo Nomos, s. 35–54.

Garapich M. (2013), Zaradni indywidualiści czy anomiczni egoiści? Stereotypy i autostereotypy polskich migrantów w Wielkiej Brytanii w ujęciu antropologicznym, w: Praszałowicz D., Łużniak-Piecha Ł., Kulipńska J. (red.), Młoda polska emigracja w UE jako przedmiot badań psychologicznych, socjologicznych i kulturowych, http://www.euroemigranci.pl/dokumenty/pokonferencyjna/Garapaich.pdf [data dostępu: 23.09.2019].

Gawlewicz A. (2015a), Production and Transnational Transfer of the Language of Difference: The Effects of Polish Migrants’ Encounters with Superdiversity, “Central and Eastern European Migration Review” 2 (4), 25–42.

Gawlewicz A. (2015b), Beyond “us” and “them”: migrant encounters with differences and redefining the national, “Fennia” 2 (193), 198–211.

Gawlewicz A. (2016), Beyond openness and prejudice: the consequences of migrant encounters with difference, “Environment and Planning A: Economy and Space” 2 (48), 256–272

Grabowska I., Garapich M.P. (2016), Social remittances and intra-EU mobility, „Journal of Ethnic and Migration Studies” 13 (42), 2146–2162.

Grzymała-Moszczyńska H., Nowicka E. (1998), Goście i gospodarze. Problemy adaptacji kulturowej w obozach dla uchodźców oraz otaczających je społecznościach lokalnych, Kraków: Wydawnictwo Nomos.

Jasińska-Kania A. (1989), Postawy Polaków wobec różnych narodów: sympatie i niechęci, „Kultura i Społeczeństwo” 4 (32), 147–161.

Merton R.K. (1982), Teoria socjologiczna i struktura społeczna, tłum. E. Morawska, J. Wertenstein-Żuławski, Warszawa: Polskie Wydawnictwo Naukowe.

Pasterska J. ( 2016), Z innej perspektywy. Anglicy w oczach polskich „kolonizatorów” (na przykładzie Angoli Ewy Winnickiej), „Postscriptum Polonistyczne” 2 (18), 47–58.

Pędziwiatr K., Brzozowski J. (2018), Polacy w Wielkiej Brytanii i ich adaptacja, „Infos” 5 (243), Warszawa: Biuro Analiz Sejmowych, 26 kwietnia.

Piętka E. (2011), Encountering Forms of Co-Ethnic Relations Among Polish Community in Glasgow, „Studia Migracyjne – Przegląd Polonijny” 1 (37), 129–152.

Simmel G. (1975), Obcy w: tenże, Socjologia, przeł. M. Łukasiewicz, Warszawa: Polskie Wydawnictwo Naukowe, s. 504–512.

Społeczne skutki poakcesyjnych migracji ludności Polski. Raport Komitetu Badań nad Migracjami Polskiej Akademii Nauk (2014), Warszawa: Komitet Badań nad Migracjami PAN.

Winiewski M., Witkowska M., Bilewicz M. (2015), Uprzedzenia wobec Romów w Polsce, w: Stefaniak A., Bilewicz M., Winiewski M. (red.), Uprzedzenia w Polsce, Warszawa: Wydawnictwo Liberi Libri, s. 65–87.

Winiewski M., Bulska D. (2019), Stereotype Content as a Collective Memory of Place and Its Past Intergroup Relations, “Social Psychological Bulletin” 2 (14), article e33471, 1–27.

Winnicka E. (2014), Angole, Wołowiec: Wydawnictwo Czarne.

Valentine G. (2008), Living with difference: reflections on geographies of encounter, “Progress in Human Geography” 3 (32), 323–337.

Valentine G., Sadgrove J. (2012), Lived difference: a narrative account of spatiotemporal processes of social differentiation. “Environment and Planning A: Economy and Space” 9 (44), 2049–2063.

Wark C., Galliher J.F. (2007), Emory Bogardus and the Origins of the Social Distance Scale, “The American Sociologist” 4 (38), 383–395.

Wessendorf S. (2013), Commonplace diversity and the “ethos of mixing”: perceptions of difference in a London neighbourhood, “Identities: Global Studies in Culture and Power” 4 (20), 407–422.

Information

Information: Migration Studies – Review of Polish Diaspora, 2021 (XLVII), Vol. 1 (179), pp. 101-124

Article type: Original article

Titles:

Polish:

Czy to jeszcze stereotyp? Wizerunek Anglika w społeczeństwie polskim – tradycja i nowa wiedza

English:

Is this still the stereotype? The image of the English in Polish society – tradition and new knowledge

Authors

https://orcid.org/0000-0003-0170-0845

Ewa Nowicka
Collegium Civitas, plac Defilad 1, XII piętro, 00-901 Warszawa, Poland
https://orcid.org/0000-0003-0170-0845 Orcid
Contact with author
All publications →

Collegium Civitas, plac Defilad 1, XII piętro, 00-901 Warszawa, Poland

https://orcid.org/0000-0002-7484-8659

Sławomir Łodziński
University of Warsaw, Krakowskie Przedmieście 30, 00-927 Warszawa, Poland
https://orcid.org/0000-0002-7484-8659 Orcid
Contact with author
All publications →

University of Warsaw, Krakowskie Przedmieście 30, 00-927 Warszawa, Poland

Published at: 05.2021

Article status: Open

Licence: CC BY-NC-ND  licence icon

Percentage share of authors:

Ewa Nowicka (Author) - 50%
Sławomir Łodziński (Author) - 50%

Article corrections:

-

Publication languages:

Polish

Is this still the stereotype? The image of the English in Polish society – tradition and new knowledge

cytuj

pobierz pliki

RIS BIB ENDNOTE