FAQ

Szkoła na krańcu Galicji. Gimnazjum prywatne w Borszczowie 1909–1914

Publication date: 12.2021

Rocznik Przemyski. Historia, 2021, 1 (26) 2021, pp. 85 - 94

https://doi.org/10.4467/24497347RPH.21.004.14727

Authors

Maria Stinia
Jagiellonian University in Kraków
https://orcid.org/0000-0003-2921-3758 Orcid
Contact with author
All publications →

Titles

Szkoła na krańcu Galicji. Gimnazjum prywatne w Borszczowie 1909–1914

Abstract

A school on the outskirts of Galicia. The private gimnazjum in Borshchiv 1909–1914

The secondary school (gimnazjum) in the town of Borshchiv (Borszczów) was established in 1909. An important figure who took part in its creation was Count Tadeusz Czarkowski-Golejewski. Though the school had existed for a short period before the First World War, it utilized interesting educational solutions based on student autonomy, relationship with the parents and combining intellectual and physical effort. In the local community the school gave the incentive to develop regionalism. Due to a large number of auditors taking part in the lessons, and evening courses for girls, elements of co-education were introduced in the provinces. Co-operation with branches of the “Falcon” Polish Gymnastic Society as well as involvement of local medical community made it possible to popularize physical education and provide medical and hygienic supervision to a large group of young people. The pedagogical offer of the school was above all directed to Polish people from the town and its vicinity, which was evident in the changing ethnic and religious structures.

Keywords: Borshchiv (Borszczów), education, Galicia, secondary school (gimnazjum)

References

Download references
Źródła archiwalne:
Центральний державний історичний архів України, м. Львів, f. 178 Rada Szkolna Krajowa, op. 3, spr. 970: Korespondencja z ministerstwem oświaty w sprawie nadania prywatnemu gimnazjum w Borszczowie praw gimnazjum państwowego, rok 1911, k. 1–17.
Źródła drukowane:
II. Sprawozdanie Dyrekcji Polskiego Gimnazjum Realnego z prawami szkół rządowych w Borszczowie za rok szkolny 1910/1911, Borszczów 1911.
III. Sprawozdanie Dyrekcji Polskiego Gimnazjum Realnego z prawami szkół rządowych w Borszczowie za rok szkolny 1911/1912, Borszczów 1912.
IV. Sprawozdanie dyrekcji prywatnego gimnazjum realnego w Borszczowie za rok 1912/1913, Borszczów 1913.
M. Janelli, K. Missona, Zbiór ustaw i rozporządzeń odnoszących się do szkół średnich w Galicji, t. 1: Szkoła, z. 1, Lwów 1914.
Słownik Geograficzny Królestwa Polskiego i innych krajów słowiańskich wydany pod redakcją F. Sulimirskiego, B. Chlebowskiego i W. Walewskiego, t. I, Warszawa 1880.
Sprawozdanie Rady Szkolnej Krajowej o stanie wychowania publicznego za rok 1910/1911. Szkoły średnie, Lwów 1912.
Sprawozdanie z działalności Zarządu Towarzystwa Szkoły Średniej w Czortkowie w roku szkolnym 1913/1914, [w:] Sprawozdanie dyrekcji prywatnego gimnazjum im. Juliusza Słowackiego w Czortkowie za rok 1913/1914, Czortków 1914, s. 40.
Wybory do Rady Państwa. „Gazeta Lwowska”, nr 68 z 25 marca 1897 r., s. 2.
Zasady przyzwoitego zachowania się uczniów szkół średnich, według Juliusza Wisnara, oprac. Jan Piątek, Lwów 1912.
Opracowania:
M.J. Adamczyk, Edukacja a przeobrażenia społeczności żydowskich w monarchii habsburskiej 1774–1914, „Acta Universitatis Wratislaviensis”, No 2034, Prace Pedagogiczne CXXIV, Wrocław 1998.
G. Czerwiński, Stanisław Kryczyński wspomnienia, utwory poetyckie, eseje, Białystok 2014.
H. Góra, Kazimierz Sośnicki, [w:] Polski słownik biograficzny, t. 40, Warszawa–Kraków 2000–2001, s. 612–615.
A. Kozikowski, Szymon Wierdak (1883–1949). Wspomnienie pośmiertne, „Sylwan” 1949, t. 93, nr 3–4, s. 3–7.
H. Kramarz, Stan ilościowy gimnazjów galicyjskich w latach 1867–1914, „Studia Historyczne” 29, 1986, z. 3 (114), s. 359–383.
S.I. Możdżeń, Reformy szkoły średniej w Galicji w latach 1884–1914, Kielce 1989.
A. Puszka, Nauczyciele historii i geografii państwowych szkół średnich w Galicji w okresie autonomii (1868–1914), Lublin 1999.
K. Rędziński, Żydowskie szkolnictwo świeckie w Galicji w latach 1813–1918, Częstochowa 2000.
K. Sanojca, Relacje polsko-ukraińskie w szkolnictwie państwowym południowo-wschodnich województw Drugiej Rzeczypospolitej, Kraków 2013.
J. Starnawski, Dropiowski Władysław, [w:] Słownik badaczy literatury polskiej, red. J. Starnawski, Łódź 1998, t. 2, s. 102–103.
M. Stinia, Gimnazjum klasyczne czy realne? Dylematy średniego szkolnictwa prywatnego w Galicji 1867–1914, [w:] Galicja. Studia z dziejów społeczno-gospodarczych, red. M. Baczkowski, T. Kargol, Kraków 2017, s. 53–66.
M. Stinia, Narodziny uczniowskiej samorządności w świetle materiałów źródłowych z gimnazjum w Stanisławowie (1911), „Rocznik Przemyski. Historia” t. 56, z. 1 (25), 2020, s. 151–160.
M. Stinia, Rola społeczeństwa galicyjskiego jako organizatora średniego szkolnictwa prywatnego w okresie autonomii, [w:] Z dziejów polskiej kultury i oświaty od średniowiecza do początków XX wieku, red. K. Jakubiak, T. Maliszewski, Kraków 2010, s. 133–144.
M. Stinia, U początków uczniowskiej samorządności – gminy szkolne w autonomicznej Galicji (w druku).
S. Wołoszyn, Kazimierz Sośnicki (1883–1976), pedagog, profesor UMK, [w:] Toruńscy twórcy nauki i kultury (1945–1985), Warszawa 1989, s. 295–301.

Information

Information: Rocznik Przemyski. Historia, 2021, 1 (26) 2021, pp. 85 - 94

Article type: Original article

Titles:

Polish:

Szkoła na krańcu Galicji. Gimnazjum prywatne w Borszczowie 1909–1914

English:

A school on the outskirts of Galicia. The private gimnazjum in Borshchiv 1909–1914

Authors

https://orcid.org/0000-0003-2921-3758

Maria Stinia
Jagiellonian University in Kraków
https://orcid.org/0000-0003-2921-3758 Orcid
Contact with author
All publications →

Jagiellonian University in Kraków

Published at: 12.2021

Article status: Open

Licence: CC-BY-NC-SA  licence icon

Percentage share of authors:

Maria Stinia (Author) - 100%

Article corrections:

-

Publication languages:

Polish