FAQ

Granice jurysdykcji parafii Żurawica na przestrzeni wieków

Publication date: 30.12.2024

Rocznik Przemyski. Historia, 2024, 1 (30) 2024, pp. 369 - 380

https://doi.org/10.4467/24497347RPH.24.016.20520

Authors

Marian Hofman
ks.
https://orcid.org/0009-0006-3490-0586 Orcid
All publications →

Titles

Granice jurysdykcji parafii Żurawica na przestrzeni wieków

Abstract

The author discusses the problem of changing jurisdictional boundaries of the parish of Żurawica across centuries – from the time of its establishment until now. The analysis conducted proves that through centuries that parish was quite extensive. In the period of its most intense territorial development it included the following villages: Żurawica, Bolestraszyce (with Wola), Buszkowice, Buszkowiczki (also featuring a village called Wielboryże), Duńkowiczki, Małkowice (with Kolonia), a part of Orły, Orzechowce, Batycze and Hnatkowice. It was only the demographic and political changes in the 20th c. that accelerated the process of new parishes emerging in order to meet the social expectations and pastoral needs.

References

Download references
Źródła archiwalne:

Archiwum Archidiecezjalne w Przemyślu: Sygn. 161, Visitatio generalis decanatus Premisliensis sub regimine Alexandri Fredro Ep. Premisliensis A. D. 1728.

Archiwum Archidiecezjalne w Przemyślu: Sygn. 224, Consignatio generalis ecclesiae parochialum z 1785 r.

Archiwum Archidiecezjalne w Przemyślu: Sygn. TPND 330/z Żurawica, Teczka parafii Żurawica, Pismo ks. Franciszka Twardzickiego do Kurii Biskupiej w Przemyślu z dnia 19 II 1957 r.

Archiwum Archidiecezjalne w Przemyślu: Sygn. TPND 330/z Żurawica, Teczka parafii Żurawica, Pismo ks. Tadeusza Kostki do Kurii Biskupiej w Przemyślu z dnia 26 II 1957 r.

Archiwum Archidiecezjalne w Przemyślu: B. sygn., Teczka parafii Bolestraszyce, Dekret Kurii Biskupiej w Przemyślu ustanawiający wikariat eksponowany w Bolestraszycach z dnia 17 XI 1945 r.

Archiwum Parafii Ujkowice: B. sygn., Liber memorabilium ab anno 1874.

Archiwum Parafii Ujkowice: B. sygn., Parochia ritus latini Ujkovice Liber Baptisatorum pagi Orzechovce ab anno 1785 ad annum, Tomus IV.

Archiwum Parafii Żurawica: B. sygn., Dekret Metropolity Przemyskiego z dnia 4 sierpnia 1992 r.

Urząd Stanu Cywilnego w Żurawicy: B. sygn., Księga małżeństw Orzechowce od 1826–1945.

Urząd Stanu Cywilnego w Żurawicy: B. sygn., Księga zgonów Orzechowce od 1785–1945.

Źródła drukowane:

F. Alembek, Status Ecclesia Parochialis Zoravicensis in anno Domini prasenti 1662, w: Dzieje Żurawicy. Studia i materiały, t. 2, red. M. Hofman, Żurawica 2013.

Catalogus cleri Diaecesis Premisliensis anno 1805, Premisliae [1804] [b.r. i m.w.], Typis Joannis Gołębiowski Ep. Typographi.

Catalogus universi cleri Dioecesani Premisliensis tum saecularis tum regularis ritus latini anno salutis 1829, [b.r. i m.w.].

Elenchus Cleri Dioeceseos Rit[us] Lat[ini] Premisliensis 1924, Przemyśl 1924.

Przywilej lokacyjny wsi Żurawica z 15 września 1388 roku, oprac. E. Dybek, Przemyśl 2009.

Rocznik Archidiecezji Przemyskiej 1997. Album, Przemyśl 1997.

Rocznik diecezji przemyskiej ob. łac. na rok 1938, Przemyśl 1938.

Schematismus universi venerabilis cleri saecularis et regularis dioeceseos ritus latini premisliensis pro anno Domini 1850, Ressoviae 1850.

Schematismus universi venerabilis cleri saecularis et regularis dioeceseos ritus latini premisliensis pro anno Domini 1914, Przemyśl 1913.

Wizytacja biskupa Sierakowskiego parafii Żurawica z roku 1744, w: Dzieje Żurawicy. Studia i materiały, t. 3, red. M. Hofman, Żurawica 2014.

Wizytacja parafii Żurawica z roku 1646 za biskupa przemyskiego Pawła Piaseckiego, w: Dzieje Żurawicy. Studia i materiały, t. 4, red. M. Hofman, Żurawica 2023, s. 197–200.

Wizytacja parafii Żurawica z roku 1728 za biskupa przemyskiego Aleksandra Fredry przeprowadzona przez księdza Jakuba Arakiełowicza, w: Dzieje Żurawicy. Studia i materiały, t. 4, red. M. Hofman, Żurawica 2023, s. 201–261.

Zbiór dokumentów małopolskich, wyd. S. Kuraś, I. Sułkowska-Kurasiowa, cz. IV, Wrocław 1969, nr 1074, s. 225–226.

Zbiór dokumentów małopolskich, wyd. S. Kuraś, I. Sułkowska-Kurasiowa, cz. V, Wrocław 1970, nr 1196, s. 59.

Opracowania:

J. Bar, A. Szal, Nowe kościoły diecezji przemyskiej, Przemyśl 1993.

F. Bączkowicz, Prawo kanoniczne, t. 1, Opole 1957.

S. Bober, Losy greckokatolickich świątyń w diecezji przemyskiej, „Nasza Przeszłość” 2012, nr 118, s. 157–169.

H. Borcz, Archidiecezja Przemyska. Zarys dziejów i organizacji, „Archiwa, Biblioteki i Muzea Kościelne” 2003, t. 79, s. 33–119.

Z. Budzyński, Ludność parafii przemyskiej obrządku łacińskiego w świetle rejestrów metrykalnych z lat 1592–1635. Struktura demograficzna, „Przemyskie Zapiski Historyczne” 1989–1990, t. 6–7, s. 85–119.

Z. Budzyński, Statystyka ludności rzymskokatolickiej w diecezji przemyskiej obrządku łacińskiego w XVII i XVIII w., „Rocznik Przemyski” t. 26, 1988, s. 138–240.

E. Chomentowska, R. Kozyrski, S. Mielnik, O. Nicińska, Mapy. Okręgi parafialne metropolii przemyskiej w 2018 r., w: Atlas historyczny metropolii przemyskiej. (Archi)diecezja przemyska, diecezja rzeszowska, diecezja zamojskolubaczowska ok. 1340–2018, red. H. Gapski, Lublin [b.r.]

E. Dybek, Ksiądz prałat Stanisław Burczyk budowniczy kościoła w Żurawicy Górnej, w: Ksiądz prałat Stanisław Burczyk 1921–2007, red. M. Duda, Żurawica 2019, s. 52–62.

E. Dybek, Lokacja Żurawicy na prawie niemieckim, w: Dzieje Żurawicy. Studia i materiały, t. 1, red. L. Fac, Żurawica 2010, s. 15–23.

J. Dyrda, Poznajemy miejscowości naszej gminy. Orły – trudne początki – okres międzywojenny, „Orły – moja gmina” 2021, nr 2, s. 19–21.

T. Filozof, Stosunki społeczno-gospodarcze w okręgu żurawickim w czasach nowożytnych w świetle dokumentów proweniencji podatkowej, w: Dzieje Żurawicy. Studia i materiały, t. 1, red. L. Fac, Żurawica 2010, s. 75–92.

H. Gapski, G. Klebowicz, S. Mielnik, Mapy, w: Atlas historyczny metropolii przemyskiej. (Archi)diecezja przemyska, diecezja rzeszowska, diecezja zamojskolubaczowska ok. 1340–2018, red. H. Gapski, Lublin [b.r.], s. 143–283.

M. Hofman, Kościół w Żurawicy, jego poświęcenie, wezwanie oraz związany z tym odpust, „Resovia Sacra” 2017, t. 24, s. 153–167.

M. Hofman, Wizytacje kanoniczne parafii Żurawica w okresie staropolskim ze szczególnym uwzględnieniem wizytacji biskupa Jerzego Albrechta Doenhoffa (1640-1702), „Resovia Sacra” 2022, t. 29, s. 177–196.

M. Kapłon, Parafia Żurawica w latach II wojny światowej, „Rocznik Przemyski” t. 53, 2017, z. 1 (20), s. 153–180.

M. Kapłon, Parafia Żurawica w latach 1945–1967, „Rocznik Przemyski” t. 54, 2018, z. 1 (21), s. 229–265.

G. Klebowicz, Organizacja parafialna diecezji przemyskiej obrządku łacińskiego w XIV–XVI wieku, Lublin 2013.

G. Klebowicz, M. Juran, Mapy. Okręgi parafialne diecezji przemyskiej w 1600 r., w: Atlas historyczny metropolii przemyskiej. (Archi)diecezja przemyska, diecezja rzeszowska, diecezja zamojsko-lubaczowska ok. 1340–2018, red. H. Gapski, Lublin [b.r.].

G. Klebowicz, R. Kozyrski, M. Juran, Mapy. Okręgi parafialne diecezji przemyskiej w 1772 r., w: Atlas historyczny metropolii przemyskiej. (Archi)diecezja przemyska, diecezja rzeszowska, diecezja zamojsko-lubaczowska ok. 1340–2018, red. H. Gapski, Lublin [b.r.].

J. Kumor-Mielnik, M. Juran, Mapy. Okręgi parafialne diecezji przemyskiej w 1870 r., w: Atlas historyczny metropolii przemyskiej. (Archi)diecezja przemyska, diecezja rzeszowska, diecezja zamojsko-lubaczowska ok. 1340–2018, red. H. Gapski, Lublin [b.r.].

J. Kwolek, Początki biskupstwa przemyskiego, „Nasza Przeszłość” 1975, nr 43, s. 7–25.

W. Makarski, Nazwy miejscowości dawnej ziemi przemyskiej, Lublin 1999.

M. Marekwica, Parafia rzymskokatolicka Bolestraszyce w latach 1945–2004, Kraków 2006 [mps w AAPrz].

J. Musiał, Stan prawny i sytuacja faktyczna świątyń unickich na terenie diecezji przemyskiej w latach 1945–1985, w: Polska – Ukraina. 1000 lat sąsiedztwa, t. 1, red. S. Stępień, Przemyśl 1990, s. 257–262.

F. Pawłowski, Premislia sacra sive et gesta episcoporum r. l. Premisli, Cracoviae 1869.

W. Sarna, Biskupi przemyscy obrządku łacińskiego, cz. 1, Przemyśl 1903.

A. Szypuła, Historia nowych kościołów w Diecezji Przemyskiej 1966–1993, t. 4, Rzeszów 1998.

S. Wojnar, Stan prawny parafii w diecezji przemyskiej za rządów biskupa Antoniego Gołaszewskiego w świetle ustaw józefińskich, „Studia Koszalińsko-Kołobrzeskie” 1992, t. 1, s. 137–159.

A. Wołk-Potoczna, Parafia Żurawica w latach 1900–1939, Kraków 2002 [mps w APŻ].

H.E. Wyczawski, Diecezja przemyska w 600 rocznicę bulli Grzegorza XI „Debitum pastoralis oficii”, „Studia Theologica Varsaviensia” 1974, t. 12, nr 2, s. 161–208.

Information

Information: Rocznik Przemyski. Historia, 2024, 1 (30) 2024, pp. 369 - 380

Article type: Original article

Titles:

Polish: Granice jurysdykcji parafii Żurawica na przestrzeni wieków
English: Jurisdictional Boundaries of the Parish of Żurawica Across Centuries

Published at: 30.12.2024

Article status: Open

Licence: CC-BY-NC-SA  licence icon

Percentage share of authors:

Marian Hofman (Author) - 100%

Information about author:

ks. Marian Hofman – kapłan archidiecezji przemyskiej, doktor nauk prawnych w dyscyplinie prawo kanoniczne, sędzia w Sądzie Metropolitalnym w Przemyślu, proboszcz parafii pw. Niepokalanego Poczęcia NMP w Żurawicy, dziekan dekanatu Żurawica. Zainteresowania badawcze: historia parafii Żurawica. Autor m.in. następujących publikacji: Wizytacje kanoniczne parafii Żurawica w okresie staropolskim ze szczególnym uwzględnieniem wizytacji biskupa Jerzego Albrechta Doenhoffa (1640–1702), „Resovia Sacra” 29(2022), s. 177–196; Kościół w Żurawicy, jego poświęcenie, wezwanie oraz związany z tym odpust, „Resovia Sacra” 24(2017), s. 153–167; Parafia Rzymskokatolicka pw. Św. Piotra i Pawła w Kaszycach w okresie proboszczowania ks. Tadeusza Kulaka w latach 1971–2002, „Premislia Christiana”, 20(2022/2023), s. 117–151.

Article corrections:

-

Publication languages:

Polish