FAQ
Jagiellonian University in Krakow logo

Tłumacz rzeczy Randalla Munroe: zadania tłumacza książki objaśniającej świat obrazami

Publication date: 18.09.2017

Przekładaniec, 2017, Numer 34 – Słowo i obraz w przekładzie 1, pp. 88 - 107

https://doi.org/10.4467/16891864PC.17.005.8211

Authors

Jeremi K. Ochab
Jagiellonian University, Krakow, Poland, Gołębia 24, 31-007 Kraków, Poland
https://orcid.org/0000-0002-7281-1852 Orcid
All publications →

Titles

Tłumacz rzeczy Randalla Munroe: zadania tłumacza książki objaśniającej świat obrazami

Abstract

This case study analyses the process of translation of a popular science (picture)book that originated from the Internet comic strip xkcd. It explores the obstacles resulting from the text-image interplay.
At the macroscale, while such institutions in Poland as the Book Institute or translator associations do develop standards and provide information on the book market and good (or actual) practices, they never explicitly mention comic books – the closest one can find is “illustrated books” or “others”. Additionally, popular science literature – uninteresting, one would say – is much less discussed than artistic translation (with due allowance for comic books and graphic novels) despite having a tradition of using words and images together. Thing Explainer does seem to use “other” translatory techniques: firstly, because the author decided to use only one thousand most common English words (a semantic dominant to be retained in Polish); and secondly, because the illustrations – from diagrammatic to extremely detailed – are an indispensable, though variably integrated with the verbal, medium of knowledge transfer. This paper focuses on the second aspect. Specifically, it discusses: rigorous requirements for text volume and location (exacerbated by the said 1000-word list); technical issues (including choosing typefaces, formatting text, modifying graphics etc.); overlapping responsibilities of the editors, the translator and the DTP artist; and unusual text-image relations (e.g. the image helping a translator decode what he actually translates).

References

Antos G., Opiłowski R. 2015. drodze do lingwistyki obrazu. Kierunki rozwoju nowej subdyscypliny lingwistycznej perspektywy polsko-niemieckiej, „Tekst Dyskurs – Text und Diskurs” 8, s. 11–36.

Barańczak S. 1990. Mały, lecz maksymalistyczny manifest translatologiczny, „Teksty Drugie” 3, s. 7–66.

Belczyk A. 2007. Tłumaczenie filmów, Wilkowice: Dla szkoły.

Buckingham D., Scanlon M. 2003. Education, Entertainment and Learning in the Home, Buckingham: Open University Press.

Cackowska M. 2009. Czym jest książka obrazkowa? pojmowaniu książki obrazkowej Polsce, część II, „Ryms” 6, s. 14–16, http://ryms.pl/artykul_szczegoly/12/czym-jest-ksiazka-obrazkowa-o-pojmowaniu-ksiazki-obrazkowej-dla-dzieci-w-polsce-czesc-i-ii-i-iii.html [dostęp: 10 lipca 2017].

Dobrołęcki P., Tenderenda-Ożóg E. 2016. Rynek książki Polsce 2015, Biblioteka Analiz.

Dziewańska K. 2008. Rodzina Google służbie tłumacza. Wyszukiwanie terminologii pomocą Internetu, „Rocznik Przekładoznwaczy” 3/4, s. 51–65.

Edytorzy Wikipedii. 2017. List of Missions to Mars, w: Wikipedia, The Free Encyclopedia, https://en.wikipedia.org/w/index.php?title=List_of_missions_to_Mars&oldid=774772293 [dostęp: 12 kwietnia 2017].

Eisner W. 1994. Comics & Sequential Art: Principles & Practice of the World’s Most Popular Art Form!, New York: W.W. Norton & Company.

Fordoński K. 2012. Rynek przekładu literackiego Polsce po roku 2000, w: M. Ganczara, P. Wilczek, (red.), Rola tłumacza przekładu epoce wielokulturowości globalizacji, Katowice: Wydawnictwo Naukowe „Śląsk”, s. 83–105.

Garcés V., Carmen M. 2008. Onomatopoeia and Unarticulated Language in the Translation of Comic Books. The case of Comics in Spanish, w: F. Zanettin, (red.), Comics in Translation, London – New York: Routlege, s. 237–250.

Hosler J. 2012, wywiad w: J.J. Meier, Science Graphic Novels for Academic Libraries Collections and Collaborations, „College & Research Libraries News” 73, s. 662–665.

Hosler J., Boomer K.B. 2011. Are Comic Books an Effective Way to Engage Nonmajors in Learning and Appreciating Science?, „CBE—Life Sciences Education” 10, s. 309–317.

Jakobson R. 2009 [1959]. językoznawczych aspektach przekładu, przeł. L. Pszczołowska, w: P. Bukowski, M. Heydel, (red.), Współczesne teorie przekładu, Kraków: Znak, s. 43–49.

Jankowska A. 2014. Tłumaczenie jako alternatywna metoda tworzenia audiodeskrypcji, „Przekładaniec” 28, s. 23–38.

Jankowski J. 2014. przekładzie komiksu, czyli uwagi teoretyczno-praktyczne tłumaczeniu graficznym, „Między Oryginałem Przekładem” 25, s. 67–85.

Jüngst H.E. 2016. Translating Educational Comics, w: F. Zanettin (red.), Comics in Translation, London – New York: Routlege.

Koryś I., Kopeć J., Zasacka Z., Chymkowski R. 2017. Stan czytelnictwa Polsce 2016 roku, Warszawa: Biblioteka Narodowa.

Krajewska K., Lipińska E. 2014. Przekład komiksów – przekład audiowizualny?
w: Wkład przekład 2 Materiały pokonferencyjne 8. Studenckich Warsztatów Tłumaczeniowych „Zapętleni przekładzie” 2013, Kraków: Korporacja Ha!art, s. 207–215.

Król-Gierat W. 2014. Bella signora dai capelli turchini czy może kruczoczarnych włosach – przekład nazw własnych polskiej wersji dubbingowej Pinocchia Roberta, „Między Oryginałem Przekładem” 23, s. 125–141.

Kubaszczyk J. 2016. Faktura oryginału przekładu. przekładzie tekstów literackich, Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.

Levin J.R. 1981. On the Functions of Pictures in Prose, w: F.J. Pirozzolo, M.C. Wittrock (red.), Neuropsychological and Cognitive Processes in Reading, San Diego, CA: Academic Press, s. 203–228.

Levin J.R., Anglin G.J., Carney R.N. 1987. On Empirically Validating Functions of Pictures In Prose, w: D.M. Willows, H.A. Houghton (red.), The Psychology of Illustration: Vol. 1. Basic Research, New York: Springer-Verlag, s. 51–85.

Linke-Ratuszny M. 2016. Kompetencja tłumaczeniowa przekładzie tekstów specjalistycznych – analiza wybranych problemów na przykładzie tekstów popularnonaukowych, „Rocznik Przekładoznwaczy” 11, s. 231–250.

Majkiewicz A. 2010. Strategia tłumacza między „polityką” wydawcy pracą redaktora, „Między Oryginałem Przekładem” 16, s. 131–151.

Manghani S. 2013. Image Studies: Theory and Practice, London – New York: Routlege.

Mayer R.E., Gallini J.K. 1990. When Is an Illustration Worth Ten Thousand Words?, „Journal of Educational Psychology” 82, s. 715–726.

McCloud S. 1993. Understanding Comics, New York: Harper Perennial.

Munroe R. 2014. Landing (comic#1446), https://www.explainxkcd.com/wiki/index.php/1446:_Landing [dostęp: 29 kwietnia 2017].

––––– 2015. I’m Going on Book Trip!, xkcd blag, https://blog.xkcd.com/2015/09/22/im-going-on-a-book-trip/ [dostęp: 29 kwietnia 2017].

––––– 2016. Tłumacz rzeczy, przeł. J.K. Ochab, Warszawa: Czarna Owca.

Nodelman P. 1988. Words about Pictures: The Narrative Arof Children’s Book. Athens, Georgia: The University of Georgia Press.

––––– 2012. Picture Book Guy Looks at Comics: Structural Differences in Two Kinds of Visual Narrative, „Children’s Literature Association Quarterly” 37, s. 436–444.

Paszkiet S. 2011. Raport sytuacji tłumaczy literackich Polsce, Instytut Książki.

Perego E. 2003. Evidence of Explicitation In Subtitling: Towards Categorisation, „Across Languages and Cultures” 4, s. 63–88.

Pérez-González L. 2014. Audiovisual Translation: Theories, Methods and Issues, London – New York: Routlege,

Remael A., Vercauteren G. 2007. Audio Describing the Exposition Phase of Films. Teaching Students What to Choose, „TRANS. Revista de Traductología” 11, s. 73–93.

Rybicki J. 2010. Original, Translation, Inflation: Are All Translations Longer Than Their Originals?, „Digital Humanities 2010: Conference Abstracts”, s. 363–364, plakat zaprezentowany na DH2010, Londyn, 7–10 lipca 2010.

Sigurd, B., Eeg‐Olofsson, M., Van Weijer, J. 2004. Word Length, Sentence Length and Frequency–Zipf revisited. „Studia Linguistica”, 58, s. 37–52.

Stowarzyszenie Tłumaczy Literatury. 2017. Dobre praktyki [online]. http://stl.org.pl/baza-wiedzy/dobre-praktyki/. [dostęp: 14 kwietnia 2017].

––––– Sytuacja tłumacza [online]. http://stl.org.pl/baza-wiedzy/sytuacja-tlumacza/. [dostęp: 14 kwietnia 2017].

Stöckl H. 2004. Typographie: Gewand und Körper des Textes – Linguistische Überlegungen zu typographischer Gestaltung, „Zeitschrift für Angewandte Linguistik” 41, s. 5–48.

Tatalovic M. 2009. Science Comics as Tools for Science Education and Communication: Brief, Exploratory Study, „Journal of Science Communication” 8, A02.

Tomaszkiewicz T. 2006. Przekład audiowizualny, Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.

Wiercińska J. 1986. Sztuka książka, Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe.

Wincencjusz-Patyna A. 2013. Między słowem obrazem – kiedy rysunek staje się ilustracją, „DYSKURS: Pismo Naukowo-Artystyczne ASP we Wrocławiu” 16, s. 236–248.

Wysłouch S. 1994. Literatura sztuki wizualne, Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe.

Zanettin F. 2016. Comics in TranslationAn Overview, w: F. Zanettin, (red.), Comics in Translation, London – New York: Routlege.

Zipf, G.K. 1935. The psycho-biology of language. Cambridge MA: MIT Press.

Information

Information: Przekładaniec, 2017, Numer 34 – Słowo i obraz w przekładzie 1, pp. 88 - 107

Article type: Original article

Titles:

Polish:

Tłumacz rzeczy Randalla Munroe: zadania tłumacza książki objaśniającej świat obrazami

English:

Randall Munroe’s Thing Explainer: The Tasks in Translation of a Book which Explains the World with Images

Authors

https://orcid.org/0000-0002-7281-1852

Jeremi K. Ochab
Jagiellonian University, Krakow, Poland, Gołębia 24, 31-007 Kraków, Poland
https://orcid.org/0000-0002-7281-1852 Orcid
All publications →

Jagiellonian University, Krakow, Poland, Gołębia 24, 31-007 Kraków, Poland

Published at: 18.09.2017

Article status: Open

Licence: CC BY-NC-ND  licence icon

Percentage share of authors:

Jeremi K. Ochab (Author) - 100%

Article corrections:

-

Publication languages:

Polish