FAQ
Jagiellonian University in Krakow logo

Polskie przekłady literatury pięknej z języków hebrajskiego i jidysz jako książki (1918-1939) – rekonesans badawczy

Publication date: 08.12.2014

Przekładaniec, 2014, Issue 29 – Przekład żydowski. Żydowskość w przekładzie , pp. 118 - 136

https://doi.org/10.4467/16891864PC.14.018.3003

Authors

Monika Jaremków
University of Wrocław, plac Uniwersytecki 1, 50-137 Wrocław, Poland
All publications →

Titles

Polskie przekłady literatury pięknej z języków hebrajskiego i jidysz jako książki (1918-1939) – rekonesans badawczy

Abstract

Existing studies on interwar Polish editions of translations of Hebrew and Yiddish literature have focused on various literary genres published in a book form (mostly prose but also poetry and drama). This article analyses Polish-Jewish cultural relations from the bibliological point of view, concentrating on the different book-forms in which translations from Jewish languages were published, such as almanacs, books for children, textbooks and series. The analysis of the editorial framework, designs, illustrations, information on covers, and book structure can not only provide insight into the editorial strategies of publishers but also give information on intended readers. Moreover, a comparison of pre-WWII and post-war editions sheds light on the changes in the reading public, its needs, expectations and knowledge about Jewish culture.

References

Adamczyk-Garbowska M., Ruta M. 2011. Od kultury żydowskiej do kultury Żydach, w: F. Tych, M. Adamczyk-Grabowska, M. Ruta (red. nauk.), Następstwa Zagłady Żydów. Polska 1944–2010, Lublin–Warszawa: Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie- Skłodowskiej; Żydowski Instytut Historyczny im. Emanuela Ringelbluma, 715–732.

Balcerzan E. 1998. Literatura literatury (strategie tłumaczy), Katowice: Śląsk.

Bar-El A., Prokop-Janiec E. 2010. Children’s Literature, w: The YIVO Encyclopedia of Jews in Eastern Europehttp://www.yivoencyclopedia.org/article.aspx/Childrens_Literature/Yiddish_Literature (dostęp: 01.03.2014).

Cohen N. 2002. The Jews of Independent Poland. Linguistic and Cultural Changes, w: E. Krausz, G. Tulea (red.), Starting the Twenty-First Century. Sociological Reflections and Challenges, New Brunswick–London: Transaction Publishers, 161–175.

Cybulski R. 1986. Książka współczesna. Wydawcy – rynek – odbiorcy, Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe.

Czarnowska M. 1967. Ilościowy rozwój polskiego ruchu wydawniczego 1501–1965, Warszawa: Biblioteka Narodowa.

Dunin J. 1982. Rozwój cech wydawniczych polskiej książki literackiej XIX–XX wieku, Łódź: Uniwersytet Łódzki.

Even-Zohar I. 2009. Miejsce literatury tłumaczonej polisystemie literackim, przeł. M. Heydel, w: P. Bukowski, M. Heydel (red.), Współczesne teorie przekładu, Kraków: Wydawnictwo Znak, 197–203.

Głombiowski K. 1970. funkcjonalną koncepcję nauki książce, „Studia Książce” 1, 5–24.

Jaremków M. 2014. Polska czy żydowska? Tożsamość kulturowa książki literackiej na przykładzie serii wydawniczych przekładów języków hebrajskiego jidysz, w: A. Cisło, A. Łuszpak (red.), Kulturowa tożsamość książki [druku].

Kazovsky H. 2011. Book Design of Kultur-Lige Artists, Kiev: Dukh litera.

Kijek K. 2013. Nowoczesność cieniu orła białego. Edukacja żydowska II Rzeczypospolitej, „Cwiszn” 3, 6–13.

Komza M. 1998. Portret autora książce – jego typy funkcje, „Acta Universitatis Wratislaviensis. Bibliotekoznawstwo” 21, 115–130.

Migoń K. 1984. Nauka książce, Wrocław: Zakład Narodowy im. Ossolińskich.

–––– 2005. Bibliologia – nauka kulturze książki, „Nauka” 2, 49–57.

„Nowy Dziennik” 1924, 102, 8.

1990. różnych aspektach badań literackiej ramy wydawniczej książkach dawnych, w: R. Ocieczek (red.), literackiej ramie wydawniczej książkach dawnych, Katowice, 7–20.

Panas W. 1996. Pismo rana. Szkice problematyce żydowskiej literaturze polskiej, Lublin, http://www.biblioteka.teatrnn.pl/dlibra/dlibra/docmetadata?id=9258&from=publication (dostęp: 22.02.2014).

Prokop-Janiec E. 1991. Biblioteka Pisarzy Żydowskich – po raz trzeci, „Dekada Literacka” 27, 8–9.

–––– 1992. Międzywojenna literatura polsko-żydowska jako zjawisko kulturowe artystyczne, Kraków: Towarzystwo Autorów Wydawców Prac Naukowych Universitas.

–––– 2000. Żydowsko-polskie związki literackie, w: A. Hutnikiewicz, A. Lam (red.), Literatura polska XX wieku. Przewodnik encyklopedyczny, t. 2, P–Z, Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, 574–575.

–––– 2013. Szolem Alejchem publiczność polsko-żydowska, w: E. Prokop-Janiec, Pogranicze polsko-żydowskie. Topografie teksty, Kraków: Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego, 249–265.

Prokopówna E. 1993. Recepcja żydowskiej literatury, w: A. Brodzka et al.Słownik literatury polskiej XX wieku, Wrocław: Zakład Narodowy im. Ossolińskich, 1253–1259.

Pytasz M. 2002. Scena dialogu suflerem. Kilka pomysłów do opisu swoistości przedmowy na podstawie tomików poetyckich wydanych na obczyźnie latach 1939–1999, w: R. Ocieczek (red.), Przedmowa książce dawnej współczesnej, Katowice: Gnome, 183–195.

Shmeruk Ch. 2011. Hebrajska-jidysz-polska. Trójjęzyczna kultura żydowska, „Cwiszn” 1–2, 22–33.

Skibińska E. 2009. przypisach tłumacza. Wprowadzenie do lektury, w: E. Skibińska (red.), Przypisy tłumacza, Wrocław, Kraków: Księgarnia Akademicka, 7–19.

–––– 2011. Od redakcji, w: E. Skibińska (red.), Parateksty przekładu, Kraków: Księgarnia Akademicka, 7–9.

Sowiński J. 1995. Typografia wytworna Polsce 1919–1939, Wrocław: Ossolineum.

Staniów B. 2006. uśmiechem przez wszystkie granice. Recepcja wydawnicza przekładów polskiej książki dla dzieci młodzieży latach 1945–1989, Wrocław: Wydawnictwo Uniwersytetu Wrocławskiego.

Szymaniak K. 2006. Posłowie. Atom nieodłączny smutku. Na marginesie montaży Debory Vogel, w: D. Vogel, Akacje kwitną. Montaże, Kraków: Austeria, 147–176.

Trzynadlowski J. 1978. Edytorstwo. Tekst, język, opracowanie, Warszawa: Wydawnictwa Naukowo-Techniczne.

Wnęk J. 2006. Polskie przekłady literatury zagranicznej 1918–1939, Kraków: MCDN.

Żbikowska-Migoń A. 2009. potrzebie badań nad kształtem edytorskim polskiej książki naukowej XVIII–XIX wieku perspektywy funkcjonalności publikacji, w: D. Degen, M. Fedorowicz (red.), Od książki dawnej do biblioteki wirtualnej. Przeobrażenia bibliologii polskiej. Na marginesie trzydziestolecia Instytutu Informacji Naukowej Bibliologii UMK Toruniu, Toruń: Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Mikołaja Kopernika, 165–186.

Żebrowski R., Borzymińska Z. 1993. Po-lin. Kultura Żydów polskich XX wieku (zarys), Warszawa: Wydawnictwo Amarant.

Edycje książkowe przekładów z języków hebrajskiego i jidysz (wybór)

Almi A. 1929. Legendy żydowskie powstaniu 1863 r., przeł. S. Hirszhorn, Warszawa: Wyd. E. Gitlin.

An-Ski Sz. 1922. Na pograniczu dwóch światów. DybbukLegenda dramatyczna 4 aktach, przeł. J. Joelon, J. Rottersman, Kraków: nakł. własny.

–––– 1922. Na pograniczu dwóch światów. Dybuk, przeł. M. Koren, Lwów: Spólka Wydawnicza Chwila.

–––– 1988. Dybuk, przeł. E. Bryll, Warszawa: Wydawnictwo Społeczne Kos.

–––– 2003. Dybuk. Między dwoma światami. Legenda dramatyczna 4 aktach, przeł. M. Friedman, Warszawa: Teatr Rozmaitości.

–––– Dybuk. Między dwoma światami. Legenda dramatyczna 4 aktach, przeł. M. Friedman, http://wolnelektury.pl/katalog/lektura/anski-dybuk.html (dostęp: 27.02.2014).

–––– 2007. Dybuk. Na pograniczu dwóch światów. Przypowieść dramatyczna czterech aktach według hebrajskiej wersji dramatu Chaima Nachmana Bialika, przeł. adapt. Awiszaj Hadari, Kraków: Wydawnictwo Austeria Klezmerhojs.

Asz Sz. 1926. Ameryka. Powieść życia Żydów polskich na emigracji, przeł. żyd. M. Szpira, Warszawa: Orient.

–––– 1930. Ameryka. Powieść życia Żydów polskich na emigracji, przeł. żyd. M. Szpira, Warszawa: Wydaw. M.I. Freid.

–––– 1925. Wenus Szwarcwaldu. Opowiadanie, przeł. M. Holcblatt, Warszawa: Orient.

Bialik Ch.N. 1939. Pieśni, przeł. S. Dykman, Warszawa: Wyd. Wzajemnej Pomocy Studentów / Żydów Uniwersytetu Józefa Piłsudskiego.

–––– 2012. Pieśni, przeł. S. Dykman, Budapeszt, Kraków: Austeria.

–––– 1926. Noach Marynka, przeł. R. Lemkin, Lwów: Snunit.

Ben-Arie I. 1996. Inny, przeł. hebr. V. Wein, Lublin: [s. n.].

–––– 1994. Żydowski sen, przeł. hebr. V. Wein, Lublin: [s. n.].

Gawrieli N. 1939. Ukryty skarb. opowieści chaluca Emeku, przeł. M. Szymel, Warszawa: Keren Kajemet Leisrael; Judaica.

Halperin J. 1937. Tajemniczy rycerz, Warszawa: Keren Kajemet Leisrael; Judaica.

Hefer M. 2000. Na wysokości oczu. Wiersze. Wydanie hebrajsko-polskie, przeł. hebr. Sz. Raczyńska, M. Hefer, Lublin: Clio.

Ibn Zahaw A. 1939. Od Grajewa do Berlina szlakiem smolarzy. Powieść, przeł. C. Wohlmutha, Lwów: Cofim.

Indelman Ch., Wiener L. 1934, Zbiór przekładów polskich literatury hebrajskiej żydowskiej dla szkół, Warszawa: Wyd. N. Szapiro.

Nie nad rzekami Babilonu. Antologia poezji jidysz powojennej Polsce. 2012. Przeł., red. oraz słowo wstępne M. Ruta, Kraków: Księgarnia Akademicka.

Opatoszu J. 1923. lasach polskich, przeł. S. Wagman, Warszawa: Wyd. E. Gitlin.

–––– [1931]. Żydzi walczą niepodległość Polski, przeł. A. Dan [A. Weintraub], Warszawa–Poznań–Lwów–Stanisławów: Instytut Wydawniczy Renaissance.

Perec J.L. 1925. Nowele, przeł. H. Moszkowska, Warszawa: Orient.

Płomienie zgliszcza. Księga zbiorowa. 1925. Przeł. żyd. S. Wagman, Warszawa: Safrus.

Segałowicz Z. 1936 [1935]. Noce krymskie. Nowele, przeł. R. Auerbach, Warszawa: Wyd. Ch. Brzoza.

–––– 2010. Noce krymskie. Nowele, przeł. R. Auerbach, Budapeszt, Kraków: Wydawnictwo Austeria Klezmerhojs.

–––– 1934. Josie Kałb, Warszawa: Towarzystwo Wydawnicze Rój.

–––– 1960. Josie Kałb, Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy.

–––– 1992. Josie Kałb, Kraków: Graffiti.

Słowa pośród nocy. Poetyckie dokumenty Holokaustu. 2012. Przeł. M. Tuszewicki, A. Żółkiewska, M. Koktysz, Warszawa: Żydowski Instytut Historyczny im. Emanuela Ringelbluma.

Smali A. 1939. Pierwsze walki Palestynie, przeł. M. Szymel, Jerozolima, Warszawa: Keren Kajemet Leisrael; Judaica.

Stawski M. 1932. Opowieści arabskie, przeł. R. Auerbach, Lwów: M. H. Rubin.

–––– 1933. Moje miasteczko, przeł. R. Auerbach, Lwów: M. H. Rubin.

Szolem Alejchem. 1925. Porada. Zbiór opowiadań, przeł. S. W-an, M. Holcblatt, Warszawa: Orient.

–––– 1924 [1925]. Notatki komiwojażera, przeł. J. Appenszlak, Warszawa: Safrus.

–––– 1958. Notatki komiwojażera, przeł. J. Appenszlak, Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy.

–––– 2000. Notatki komiwojażera, przeł. J. Appenszlak. Gdańsk, http://biblioteka.kijowski.pl/alejchem%20szolem/notatki.pdf (dostęp: 27.02.2014).

Vogel D. 1936. Akacje kwitną. Montaże, Warszawa: Towarzystwo Wydawnicze Rój.

–––– 2006. Akacje kwitną. Montaże, Kraków: Austeria.

Warszawska awangarda jidysz. Antologia tekstów. 2005. Oprac. M. Polit, K. Szymaniak, Gdańsk: Wydawnictwo Słowo/Obraz Terytoria: Fundacja Forum Dialogu Między Narodami.

Information

Information: Przekładaniec, 2014, Issue 29 – Przekład żydowski. Żydowskość w przekładzie , pp. 118 - 136

Article type: Original article

Titles:

Polish:

Polskie przekłady literatury pięknej z języków hebrajskiego i jidysz jako książki (1918-1939) – rekonesans badawczy

English:
Polish Translations of Hebrew and Yiddish Literature as Books (1918–1939): A Preliminary Reconnaissance

Authors

University of Wrocław, plac Uniwersytecki 1, 50-137 Wrocław, Poland

Published at: 08.12.2014

Article status: Open

Licence: None

Percentage share of authors:

Monika Jaremków (Author) - 100%

Article corrections:

-

Publication languages:

Polish