FAQ
Jagiellonian University in Krakow logo

O niewidoczności tłumacza raz jeszcze. Na przykładzie tłumaczek w Polsce 1697–1763

Publication date: 29.06.2018

Przekładaniec, 2018, Issue 36 – Historia przekładu literackiego 1, pp. 60 - 81

https://doi.org/10.4467/16891864PC.18.004.9546

Authors

Karolina Dębska
University of Warsaw, Krakowskie Przedmieście 30, 00-927 Warszawa, Poland
https://orcid.org/0000-0003-2789-1571 Orcid
All publications →

Titles

O niewidoczności tłumacza raz jeszcze. Na przykładzie tłumaczek w Polsce 1697–1763

Abstract

Translator’s Invisibility Revisited: The Case of Women Translators in Poland in 1697–1763

This paper analyses the impact of social trajectories of translators on their translatorial behaviour on the example of women translators in Poland in the years 1697–1763. My aim is to explain who they were, presents the circumstances in which they had to live and work and analyse how it impacted their translatorial behaviour. It is assumed that translatorial habitus makes translators invisible and submissive. In the article, I argue the contrary: in the case of early women translators in Poland, taking up this profession required high status and lead to increased visibility.

References

Agorni M. 2005. Marginal(ised) Perspective on Translation History: Women and Translation in the 18th Century, „Meta: Journal des Traducteurs/Meta: Translators’ Journal” 50 (3), s. 817–830.

Bartoszewicz J. 1862. Krzysztof Zawisza wojewoda miński, w: K. Zawisza, Pamiętniki, Warszawa: Jan Zawisza, s. i–lxxiii.

Bibliografia Staropolska Estreichera, http://www.estreicher.uj.edu.pl/staropolska (dostęp: 22.11.2017).

Bogucka M. 2004. Women in Early Modern Polish Society: Against the European Background, Aldershot: Ashgate.

–––––  2008. Woman in the History of Europe, Warszawa: b.n.w.

Bourdieu P. 1998. Les règles de l’art. Genèse et structure du champ littéraire, Paris: Seuil.

Brown S.A. 2005. Women Translators, w: S. Gillespie, D. Hopkins (red.), History of Literary Translation into English (1660–1790), Oxford: Oxford University Press, s. 111–120.

Chłędowski K. 1935. JM. Państwo Kuropatniccy, w: K. Chłędowski, przeszłości naszej obcej, Lwów: Ossolineum, s. 244–268.

Delisle J., Woodsworth J. (red.). 2012. Translators Through History, Amsterdam: John Benjamins.

Dębska K. 2016. Foremothers. First Women Translators in Poland, „Studia Filologiczne Uniwersytetu Jana Kochanowskiego” 29 (2), s. 163–172.

Dziechcińska H. 2005. Maria Beata Zawiszanka – tłumaczka francuskiego romansu, w: A. Nowicka-Jeżowa, M. Prejs (red.), Barok polski wobec Europy. Sztuka przekładu, Warszawa: Anta, s. 277–283.

Dziubecki T. 2013. Rezydencja Radzyniu Podlaskim jako miejsce kształtujące wyobraźnię architektoniczną Stanisława Kostki Potockiego. Przyczynek do źródeł architektury klasycyzmu Polsce, „Architecturae et Artibus” 1, http://www.wa.pb.edu.pl/uploads/downloads/Artykul-3--1---2013.pdf (dostęp: 22.11.2017).

Garnier B. (2002) Anne Dacier, un esprit moderne au pays des Anciensw: J. Delisle (red.), Portraits de traductrices, Ottawa: Presses universitaires d’Ottawa, s. 13–54.

Gomulicki W. 1912. Zapomniana poetka polska, w: W. Gomulicki, Kłosy polskiej niwy, Warszawa: Orgelbrand, s. 289–382.

Gouanvic J.-M. 1995. Pour une sociologie de la traduction: le cas de la littérature américaine traduite en France après la Seconde Guerre mondiale (19451960), w: M. Snell-Hornby., Z. Jettmarova, K. Kaindl (red.), Translation as Intercultural Communication, Amsterdam: John Benjamins, s. 33–44.

–––––  1999. Sociologie de la traduction. La science-fiction américaine dans l’espace culturel français des années 1950, Arras: Artois Presses Université.

–––––  2007. Objectivation, reflexivité et traduction pour une re-lecture bourdieusienne de la traduction: M. Wolf, A. Fukari (red.), Constructing Sociology of Translation, Amsterdam: John Benjamins, s. 79–92.

Hernas C. 2002. Barok, Warszawa: PWN.

Inghilleri M. 2005. The Sociology of Bourdieu and the Construction of the Object” in Translation and Interpreting Studies, „The Translator” 11 (2), s. 125–145.

Jaszowski S. 1820. Krótka wiadomość życiu pismach Antoniny Niemierzycowej urodzonej Jełowieckich, „Pszczoła Polska” 2 (8), s. 316–323.

Judkowiak B. 2008. Inny głos. Wokół ekspresji kobiecości utworach Franciszki Urszuli Radziwiłłowej, w: I. Maciejewska, K. Stasiewicz (red.), Kobieta epok dawnych literaturze, kulturze społeczeństwie, Olsztyn: Littera, s. 224–236.

–––––  2013. Franciszka Urszula Radziwiłłowa – poszukiwaniu własnego głosu, Poznań: Wydawnictwo Naukowe UAM.

Kaczyńska E. 2014. Barokowy uniwersalizm? (łaciński utwór Gwilhelma Stanihursta polskim przekładzie Krzysztofa Zawiszy), „Rocznik Przekładoznawczy” 9, s. 129–143.

Klimowicz M. 2002. Oświecenie, Warszawa: PWN.

Kowalik J. 2001. Maria Kątskich Potocka (ok. 1720–1768). Przyczynek do życia kulturalnego Radzyniu II połowie XVIII wieku, „Radzyński Rocznik Humanistyczny”, t. I. 

Łossowska I. ٢٠٠٢Polskie przekłady powieściowe XVIII wieku (wstępne rozpoznanie), w: I. Łossowska, Tradycja nowoczesność dydaktycznej powieści Oświecenia Polsce, Warszawa: Wydział Polonistyki UW, s. 15–26.

Łukaszewicz J. ٢٠١٠. Marianna Maliszewska and her translation of Congrès de Cythère after Francesco Algarotti, „Przekładaniec” 24, s. 31–47.

Maciejewska I. 2008. Kobiecym piórem miłości, małżeństwie erotyce (Regina Salomea Rusieckich Pilsztynowa, Elżbieta Drużbacka, Franciszka Urszula Radziwiłłowa), w: Maciejewska, K. Stasiewicz (red.) Kobieta epok dawnych literaturze, kulturze społeczeństwie, Olsztyn: Littera, s. 213–224.

–––––  2013. Miłość erotyzm piśmiennictwie czasów saskich, Olsztyn: Wydawnictwo Uniwersytetu Warmińsko-Mazurskiego.

Mariani A. 2015. Aktywność jezuickich kapelanów nadwornych prowincji litewskiej. Między ustawodawstwem zakonnym praktyką, „Rocznik Lituanistyczny” 1, s. 37–82.

Meylaerts R. 2010. Habitus and Self-Image of Native Literary Translators in Diaglossic Societies, „Translation and Interpreting Studies” 5 (1), s. 1–19.

Migoń K. 1967, Piśmiennictwo obce polskiej produkcji wydawniczej czasów saskich, „Acta Universitatis Vratislaviensis. Bibliotekoznawstwo” V, s. 31–58.

Miszalska J. 2003. „Kolloander wierny” „Piękna Dianea”: polskie przekłady włoskich romansów barokowych XVII wieku i w epoce saskiej na tle ówczesnych teorii romansu przekładu, Kraków: Universitas.

–––––  2005. Polskie przekłady utworów Giovan Francesca Loredana, w: A. Nowicka-Jeżowa, M. Prejs (red.), Barok polski wobec Europy. Sztuka przekładu, Warszawa: Wydawnictwo Anta, s. 179–192.

Nowicka-Jeżowa A. 2005. Myśli wstępne przekładzie literaturze kulturze baroku, w: A. Nowicka-Jeżowa, M. Prejs (red.), Barok polski wobec Europy. Sztuka przekładu, Warszawa: Wydawnictwo Anta.

Oworuszko E. 2014. Pozostałości księgozbioru Potockich Radzynia zbiorach Biblioteki Narodowej Warszawie, „Radzyński Rocznik Humanistyczny” 12, s. 61–95, http://www.rasil.home.pl/rrh/rrh_12/04_oworuszko.pdf (dostęp: 14.12.2018).

Pieretti M.-P. 2002. Women Writers and Translation in Eighteenth-Century France, „The French Review” 75 (3), s. 474–488.

Pietrow-Ennker B. 1992. Women in Polish Society: Historical Introduction, w: R. Jaworski, B. Pietrow-Ennker (red.), Women in Polish Society, New York: Boulder, s. 1–30.

Rabowicz E. 1978. Niemiryczowa Antonina (ok. 1700–1780), „PSB” 23, s. 1–3.

Roćko A. 1998. Wizerunek artystyczny Antoniny Niemiryczowej, w: K. Stasiewicz (red.), Pisarki polskie epok dawnych, Olsztyn: Wyższa Szkoła Pedagogiczna, s. 129–141.

Roman S. 1962. Le statut de la femme dans l’Europe orientale (Pologne et Russie) au Moyen Age et aux temps modernes, w: J. Poirier (red.), La femme, pt. 2, Bruxelles: Editions de la Librairie encyclopédique, s. 389–403.

Rudnicka J. 1996. Maria Kątskich Potocka jako tłumaczka Moliera, w: K. Stasiewicz, S. Achremczyk, (red.), Między barokiem oświeceniem. Nowe spojrzenie na czasy saskie, Olsztyn: OBN, s. 285–296.

Sadkowski W. 2013. Odpowiednie dać słowu słowo, Toruń: Adam Marszałek.

Scudéry M. de. 1719. Aryamen. Romans, to jest Historia zmyślona Aryamenie, Warszawa: S.J.

Sela-Sheffy R. 2005. How to Be (Recognized) Translator. Rethinking Habitus, Norms, and the Field of Translation, „Target” 17 (1), s. 1–26.

Simeoni D. 1998. The Pivotal Status of the Translators Habitus, „Target” 10 (1), s. 1–39.

Simon S. 1996. Gender in Translation, London, New York: Routledge.

Sowiński J. 1821. uczonych Polkach, Krzemieniec: Glücksberg.

Szklarska E. 1987. Radziwiłł Mikołaj Faustyn (1688–1746), „PSB” 30, s. 361–363.

Vorderobermeier G.M. (red.), 2014. Remapping Habitus in Translation Studies, Amsterdam–New York: Rodopi.

Whitfield A. 2002. Émilie du Châtelet, traductrice de Newton, ou la „traduction-confirmation”, w: J. Delisle (red.), Portraits de traductrices, Ottawa: Presses universitaires d’Ottawa, s. 87–116.

Widacka H. 2016. Teatr księżnej Radziwiłłowej, Pałac Wilanowie, http://www.wilanow-palac.pl/teatr_ksieznej_radziwillowej.htm (dostęp: 14.09.2016).

Wielka genealogia Minakowskiego, http://www.sejm-wielki.pl (dostęp: 10.02.2017).

Wierzbicka-Michalska K. 1977. Moszyński August Fryderyk h. Nałęcz (1731–1786), „PSB” 22, s. 108–112.

–––––  1987. Radziwiłłowa Franciszka Urszula (1705–1753), „PSB” 30, s. 388–390.

Wolf M. 2005. The Creation of Room of One’s Own”. Feminist Translators as Mediators between Cultures and Genders, w: J. Santaemilia (red.), Gender, Sex and Translation, Manchester: St Jerome, s. 15–23.

––––– 2007. Introduction, w: M. Wolf, A. Fukari (red.), Constructing Sociology of Translation, Amsterdam: John Benjamins, s. 1–36.

Xu M., Chu C.Y. 2015. Translators’ Professional Habitus and the Adjacent Discipline. The Case of Edgar Snow, „Target” 27 (2), s. 173–191.

Zawiszewska A. 2010. „Tłumaczka Morgana Taylora”. Aleksandrze Bąkowskiej jej działalności społecznej, „Przekładaniec” 24 (2), 50–89.

Information

Information: Przekładaniec, 2018, Issue 36 – Historia przekładu literackiego 1, pp. 60 - 81

Article type: Original article

Titles:

Polish:

O niewidoczności tłumacza raz jeszcze. Na przykładzie tłumaczek w Polsce 1697–1763

English:

Translator’s Invisibility Revisited: The Case of Women Translators in Poland in 1697–1763

Authors

https://orcid.org/0000-0003-2789-1571

Karolina Dębska
University of Warsaw, Krakowskie Przedmieście 30, 00-927 Warszawa, Poland
https://orcid.org/0000-0003-2789-1571 Orcid
All publications →

University of Warsaw, Krakowskie Przedmieście 30, 00-927 Warszawa, Poland

Published at: 29.06.2018

Article status: Open

Licence: CC BY-NC-ND  licence icon

Percentage share of authors:

Karolina Dębska (Author) - 100%

Article corrections:

-

Publication languages:

Polish