FAQ
Jagiellonian University in Krakow logo

Nieżydowskie języki magii żydowskiej. O swojskości, obcości i przekładzie

Publication date: 08.12.2014

Przekładaniec, 2014, Issue 29 – Przekład żydowski. Żydowskość w przekładzie , pp. 137 - 154

https://doi.org/10.4467/16891864PC.14.019.3004

Authors

Marek Tuszewicki
Institute of Jewish Studies, Jagiellonian University, Cracow, Poland
https://orcid.org/0000-0001-6946-6034 Orcid
All publications →

Titles

Nieżydowskie języki magii żydowskiej. O swojskości, obcości i przekładzie

Abstract

The article discusses foreign magical incantations within the healing practices of the East-European Jewry. Indicating the importance of the category of “strangeness”, it examines several magical texts, focusing on their adaptation and translation into Yiddish culture. 

References

[A.W.] 1962. Glejbeniszn. Zgules kegn brodawkes, „Jidiszer Folklor” 3, 62–63.

Adamczyk-Garbowska M., Trzciński A., Kopciowski A. (red.). 2009. Tam był kiedyś mój dom… Księgi pamięci gmin żydowskich, Lublin: Wydawnictwo UMCS.

An-ski Sz. 1909. Zagawory ot durnogo głaza, boljaznej niesczactnyh słuczajew (Obsprecheniss, Verreidung) sriedi Jewriejew sjawiero-zapadnago kraja, „Jewrejskaja Starina” 1, 72–80.

–––– 1914. Dos jidisze etnografisze program, Petrogrod: Jidiszer Historisz-Etnografiszer Gezelszaft.

–––– 1925. Opszprecheniszn un farrejdung baj di litwisz-rajsisze Jidn, w: Sz. An-ski, Gezamlte szriftn, t. XV, Wilno–Warszawa–New York: Sz. Szreberk, 153–167.

Banasiewicz-Ossowska E. 2007. Między dwoma światami. Żydzi polskiej kulturze ludowej, Wrocław: Wydawnictwo Atut.

Bartmiński J. (red.). 1996. Słownik stereotypów symboli ludowych, t. 1, Lublin: Wydawnictwo UMCS.

Benczer B. 1893. Jüdische Volksmedizin in Ostgalizien, „Am Ur-quell” IV, 120–121.

Biadula Ź. 1921. Rukapis czernakniżnika XVIII wieku (Bahatyja matariały pa biełaruskaj etnagrafii), „Wolny Sciah” 5, 33–35.

Biegeleisen H. 1929. Lecznictwo ludu polskiego, Kraków: Polska Akademia Umiejętności.

Biełowa O. 2007. Narodnaja magija regionach etnokulturnych kontaktaw sławian jewriejew, w: O. Biełowa et al. (red.), Narodnaja medicina magija, Moskwa: Sefer, 110–136.

Blumental N. 1973. Curikblikn, t. 1, Tel Awiw: Ha-Menora.

Brav A. 1992. The Evil Eye Among the Hebrews, w: A. Dundes (red.), The Evil Eye. Casebook, Madison: University of Wisconsin Press.

Brzozowska M. 1993. Motyw białego kamienia polskiej kulturze ludowej, „Twórczość Ludowa” 1–2 (23), 31–33.

Ehrlich H. 1919. Abzähl- und andere Kinderreime sowie Tänze aus Lemberg, „Mitteilungen zur Jüdischen Volkskunde” 2, 58–61.

Fajwuszinski A. 1958. Prużener folklor, w: M.W. Bernstein, D. Farer (red.), Pinkes Prużene, Bereze, Malcz, Szerszew, Selc. Zejer ojfkum, geszichte un umkum, Buenos Aires: Landslajt-Farejn fun Prużene, Bereze, Malcz, Szerszew un Umgegnt in Argentine, 199–205.

Ganuzowicz (Ganuz) J. 1970. Emcaim we-segulot le-girusz pachad we-le-bitul ajn ha-ra, w: E. Damaszek (red.), Sefer Lida, Tel Awiw: Irgun Jocej Lida be-Jisrael, 219.

Goldberg-Mulkiewicz O. 2003. Stara nowa ojczyzna. Ślady kultury Żydów polskich, Łódź: Polskie Towarzystwo Ludoznawcze.

Grunwald M. 1900. Aus Hausapotheke und Hexenküche, „Mitteilungen der Gesellschaft für Jüdische Volkskunde” 1, 1–87.

Hovorka O., Kronfeld A. (red.) 1908. Vergleichende Volksmedizin, t. II, Stuttgart: Strecker&Schröder.

Junis Z. 1950. Di alte hejm, w: J. Szacki (red.), Pinkes Mlawe, New York: Welt-Farband-Mlawer-Jidn, 27–130.

Kahan J.L. 1952. [Paraleln cu jidisze minhogim un zgules], w: J.L. Kahan, Sztudies wegn jidiszer folksszafung, New York: YIVO, 275–278.

Kohn T. 1907/1908. Maase Tuwija, Kraków-Podgórze: Mojsze Szternberg.

Kotula F. 1976. Znaki przeszłości. Odchodzące ślady zatrzymać pamięci, Warszawa: Ludowa Spółdzielnia Wydawnicza.

Lew H. 1896. lecznictwie przesądach leczniczych ludu żydowskiego, „Izraelita” 36, 306–307.

Libera Z. 1995. Medycyna ludowa. Chłopski rozsądek czy gminna fantazja?, Wrocław: Wydawnictwo Uniwersytetu Wrocławskiego.

–––– 2003. Znachor tradycjach ludowych popularnych, Wrocław: Towarzystwo Przyjaciół Ossolineum.

Lilientalowa R. 1898. Przesądy żydowskie, „Wisła” XII, 277–284.

–––– 1900. Przesądy żydowskie, „Wisła” XIV, 369–644.

–––– 1905. Wierzenia, przesądy praktyki ludu żydowskiego, „Wisła” XIX, 148–176.

–––– 1924. Ajn-hore, przeł. N. Epsztajn, „Jidisze Filologie” 4–6, 245–271.

–––– 2007. Dziecko żydowskie, Warszawa: Midrasz.

Linecki J.J. 1921. Dos pojlisze jingl, Wien: Der Kwal.

Maggid D. 1910. Inojazycznyje zagawory ruskich jewriejew XVIII naczale XIX w., „Jewriejska Starina” III, 580–591.

Moszyński K. 1934. Kultura ludowa Słowian. Cz. II. Kultura duchowa, Kraków: Polska Akademia Umiejętności.

N.N. 1962, bintl glejbeniszn fun Żitomir, „Jidiszer Folklor” 3, 63.

Ochana R. 1987. Mare ha-jeladim, Jerusalem: Ateret.

Pertovsky-Shtern Y. 2011. „You Will Find It in the Pharmacy”. Practical Kabbalah and Natural Medicine in the Polish-Lithuanian Commonwealth, 1690–1750, w: G. Dynner (red.), Holy Dissent, Detroit: Wayne State University Press, 13–54.

Tuszewicki M. 2014. Żydowska medycyna ludowa. Pomiędzy swojskością obcością, w: E. Prokop-Janiec, M. Tuszewicki (red.), Polacy – Żydzi. Kontakty kulturowe literackie, Kraków: Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego, 25–56.

Rechtman A. 1958. Jidisze etnografie un folklor, Buenos Aires: JIWO.

Robinsohn J. 1894. An ajen-hore oder Güt Aeug, „Am Ur-Quell” V, 20–21.

Rozenberg J.J. 1907. Rafael ha-malach, Piotrków: nakład autora.

Rozencwajg-Blander D. 1974. Sztejger, minhogim, zgules, w: B. Kahan (red.), Szidlowcer izker-buch, New York: Szidlowcer Landsmanszaft in Nju-Jork, 154–157.

Schwartz H. 2004. Tree of Souls: The Mythology of Judaism, New York: Oxford University Press.

Segel B.W. 1894. Materyały do etnografii Żydów wschodnio-galicyjskich, „Zbiór Wiadomości do Antropologii Krajowej” XVII, 261–332.

–––– 1897. Wierzenia lecznictwo ludowe Żydów, „Lud” III, 49–61.

Słomka J. 1983. Pamiętniki włościanina. Od pańszczyzny do dni dzisiejszych, Warszawa: Ludowa Spółdzielnia Wydawnicza.

Sosnowik E. 1924. Materialn cu der jidiszer folksmedicin in Wajsrusland, „Jidisze Filologie” 2–3, 160–168.

Sperling A.I. 1957. Taamei ha-minhagim, Jerozolima: Eszkol.

–––– 1909. Taamej ha-minhagim ojf iwre-tajcz, II, Lemberg: nakład autora.

Stomma L. 2000. Antropologia kultury wsi polskiej XIX w., Gdańsk: Tower Press.

Talko-Hryncewicz J. 1893. Zarys lecznictwa ludowego na Rusi Południowej, Kraków: Akademia Umiejętności.

Trunk J.J. 1946. Pojln. Zichrojnes un bilder, t. 2, New York: Unzer Cajt.

Udziela M. 1891. Medycyna przesądy lecznicze ludu polskiego, Warszawa: M. Arct.

Weinreich M. 2008. History of the Yiddish Language, przeł. Shlomo Noble, New York: YIVO Institute for Jewish Research.

Weissenberg S. 1897. Südrussiche Amulette, Verhandlungen der Berliner Gesellschaft für Anthropologie, Ethnologie und Urgeschichte, t. XXIX, 367–369.

–––– 1907. Krankheit und Tod bei den südrussischen Juden, „Globus” XCI, 357–363.

Wereńko F. 1896. Przyczynek do lecznictwa ludowego, „Materyały Antropologiczno-Archeologiczne Etnograficzne” I, 99–228.

Yoffie L.R. 1925. Popular Beliefs and Customs among the Yiddish-Speaking Jews of St. Louis, Mo, „The Journal of American Folklore” 38, 375–399.

Zimmels H.J. 1952. Magicians, Theologians and Doctors: Studies in Folk-Medicine and Folk-Lore as Reflected in the Rabbinical Responsa 12th-19th Centuries, London: Edward Goldston.

Materiały archiwalne

ben Abraham Dziwieniszek, Szymon. 1876. Manuskrypt ze zbiorów Żydowskiego Instytutu Historycznego, sygn. rkps. 771.

Segulot u-refuot. 1913. London, mikrofilm ze zbiorów The Library of the Jewish Theological Seminary, sygn. MIC. #9862.

Segulot u-refuot. ok. 1800. Manuskrypt ze zbiorów Bibliotheca Rosenthaliana, sygn. HS. ROSS. 444, 6a–6b.

Information

Information: Przekładaniec, 2014, Issue 29 – Przekład żydowski. Żydowskość w przekładzie , pp. 137 - 154

Article type: Original article

Titles:

Polish:

Nieżydowskie języki magii żydowskiej. O swojskości, obcości i przekładzie

English:

Nieżydowskie języki magii żydowskiej. O swojskości, obcości i przekładzie

Authors

https://orcid.org/0000-0001-6946-6034

Marek Tuszewicki
Institute of Jewish Studies, Jagiellonian University, Cracow, Poland
https://orcid.org/0000-0001-6946-6034 Orcid
All publications →

Institute of Jewish Studies, Jagiellonian University, Cracow, Poland

Published at: 08.12.2014

Article status: Open

Licence: None

Percentage share of authors:

Marek Tuszewicki (Author) - 100%

Article corrections:

-

Publication languages:

Polish