FAQ
Jagiellonian University in Krakow logo

Jak w krzywym zwierciadle. Przekładowy obraz francuskiej literatury dla dzieci i młodzieży w Polsce po roku 1918

Publication date: 28.12.2018

Przekładaniec, 2018, Issue 37 – Historia przekładu literackiego 2, pp. 87 - 103

https://doi.org/10.4467/16891864PC.18.014.9556

Authors

Natalia Paprocka
University of Wrocław, plac Uniwersytecki 1, 50-137 Wrocław, Poland
https://orcid.org/0000-0001-8178-8116 Orcid
All publications →

Titles

Jak w krzywym zwierciadle. Przekładowy obraz francuskiej literatury dla dzieci i młodzieży w Polsce po roku 1918

Abstract

Like in a Distorting Mirror. The Image of French Children’s Literature through Translation in Poland after 1918

“Translation is one of the core practices through which any cultural group constructs representations of another” (Baker 2014: 15). The shape of these images is influenced by the selection of translated source culture texts, and by the translation itself, i.e. the way it was achieved. In the case of literature, publishers are responsible for the selection of translated works, and translators for the choice of the solutions implemented in the text. This article focuses on the publishers’ choices and their impact on the image of the source literature given to the target culture readers. I analyzed from this point of view the history of translation of French children’s literature from 1918–2014. The study was carried out using a bibliometric approach. The period under consideration was divided into three shorter ones: the Second Republic (1918–1944), People’s Poland (1945–1989) and the Third Republic (from 1990). For each of them (a) we presented the situation of the publishing market and children’s literature at that time, (b) we defined the place of  ranslated French children’s literature against the background of the entire production available for this group of readers, (c) we presented the choices of the publishers of  Polish translations, paying special attention to “white spots” and deformations in the translation import.
The conclusions show the existing inadequacy between the actual shape and character of French children’s literature in the last century and the image which was given of this literature to its Polish audience due to the choices of the publishers of the translations.

References

Baker M. 2014. The Changing Landscape of Translation and Interpreting Studies, w: S. Bermann, C. Porter (eds.), A Companion to Translation Studies, Chichester: Wiley-Blackwell, s. 15–27.

Bębenek S. i in. (red.). 1977–1978. Bibliografia literatury tłumaczonej na język polski wydanej w latach 1945–1976, t. I–II, Warszawa: Czytelnik.

Bębenek S. et al. (red.). 1983. Bibliografia literatury tłumaczonej na język polski. 1977– 1980, t. III, Warszawa: Czytelnik.

Bieńkowska B. 2005. Książka na przestrzeni dziejów, Warszawa: CEBIiD im. H. Radlińskiej.

Biernacka-Licznar K., Paprocka N. 2016. Polscy wydawcy lilipuci jako idea-makers?, „Przekładaniec” 32, s. 145–162.

Brown P. 2008. A Critical History of French Children’s Literature, t. 2: 1830–Present, New York – London: Routledge.

Cackowska M. 2017. Współczesna książka obrazkowa – pojęcie, typologia, badania, teorie, konteksty, dyskursy, w: M. Cackowska, H. Dymel-Trzebiatowska, J. Szyłak (red.), Książka obrazkowa. Wprowadzenie, Poznań: Instytut Kultury Popularnej, s. 11–48.

Clavreul É. 2015. Principaux contours du paysage éditorial du livre de jeunesse, w: F. Legendre (dir.), Bibliothèques, enfance et jeunesse, Paris: Electre – Éditions du Cercle de la librairie, s. 41–46.

Escarpit D. (dir.). 2008. La littérature de jeunesse. Itinéraires d’hier à aujourd’hui, Paris: Magnard.

Gebethner S. 1989. Posłowie, w: J. Gebethner, Młodość wydawcy, Wrocław i in.: Zakład Narodowy im. Ossolińskich, s. 293–305.

Gołębiewski Ł. 2010. Powód do dumy. Rynek książki po 1989 roku, w: P. Dobrołęcki (red.), Dwudziestolecie wolnego rynku książki w Polsce (1989–2009), Warszawa: Biblioteka Analiz, s. 10–12.

Jamróz-Stolarska E. 2014. Serie literackie dla dzieci i młodzieży w Polsce w latach 1945–1989: produkcja wydawnicza i ukształtowanie edytorskie, Warszawa: SBP.

Kaniowska-Lewańska I. 1973. Literatura dla dzieci i młodzieży do roku 1864. Zarys rozwoju, wybór materiału, Warszawa: PZWS.

Kitrasiewicz P., Gołębiewski Ł. 2005. Rynek książki w Polsce 1944–1989, Warszawa: Biblioteka Analiz.

Klukowski B., Tobera M. 2010. Przekształcenia i zaniechania. Oficyny państwowe i prywatne w początkach transformacji (1989–1995), w: P. Dobrołęcki (red.), Dwudziestolecie wolnego rynku książki w Polsce (1989–2009), Warszawa: Biblioteka Analiz, s. 13–21.

Kondek S.A. 1993. Władza i wydawcy. Polityczne uwarunkowania produkcji książek w Polsce w latach 1944–1949, Warszawa: Biblioteka Narodowa.

Krassowska B., Grefkowicz A. (oprac.). 1995. Bibliografia literatury dla dzieci i młodzieży 1918–1939. Literatura polska i przekłady, Warszawa: Biblioteka Publiczna m.st. Warszawy.

Kuliczkowska K. 1957. O strachach i o… Martali, „Nowe Książki” 22(182), s. 1383.

Leszczyński G. 2007. Literatura dla młodych odbiorców 1990–2006, „Guliwer” 1, 33–34.

Lorentowicz J. 1934. Nasze przekłady literackie, „Nowa Książka” 1(8), s. 345–350.

Łachaciński W., Zydorczak A. 1998. Bibliografia polskich przekładów utworów Juliusza Verne’a, Pruszków: Ajaks (bibliografia kontynuowana i uzupełniana on-line: http://verne.bbo.pl/bibliografia/).

Łasiewicka A., Neubert F. (oprac.). 1971. Bibliografia literatury dla dzieci 1945–1960: przekłady, adaptacje, Warszawa: SBP.

Marecki P., Sasin E., 2015 „Ciężkie książki” vs. „lekka i tania informacja”. Warunki produkcji książki w Polsce po 1989 roku, „Przegląd Kulturoznawczy” 2(24), s. 108–125.

Muszkowski J. 1937. Z dziejów firmy Gebethner i Wolff 1858–1937, Warszawa i in.: Feliks West.

Nières-Chevrel I. 2009. Introduction à la littérature de jeunesse, Paris: Didier Jeunesse.

Nikliborc A. 1981. Od baśni do prawdy. Szkice z dziejów literatury zachodniej dla dzieci i młodzieży, Warszawa: Nasza Księgarnia.

Nowakowska O. 1968. Światowa książka dziecięca w Polsce i polska książka w świecie, w: S. Aleksandrzak (red.), Kim jesteś, Kopciuszku, czyli o problemach współczesnej literatury dla dzieci i młodzieży, Warszawa: Nasza Księgarnia, s. 155–169.

Olech J. 2008. Ilustracja polska po potopie, w: D. Świerczyńska-Jelonek, G. Leszczyński, M. Zając (red.), Po potopie. Dziecko, książka i biblioteka w XXI wieku: Diagnozy i postulaty, Warszawa: SBP, s. 189–194.

Ottevaere-Van Praag G. 2000. Histoire du récit pour la jeunesse au XXe siècle (1929–2000), Bruksela: Peter Lang.

Paprocka N. 2012. Traducteurs polonais de la littérature de jeunesse française: pour un portrait collectif, „Romanica Wratislaviensia” 59, s. 155–174.

Paprocka N. 2018. Bibliografia polskich przekładów i adaptacji francuskiej literatury dla dzieci i młodzieży wydanych w latach 1918–2014, Kraków: Universitas.

Paprocka N. 2018. Sto lat przekładów dla dzieci i młodzieży w Polsce. Francuska literatura dla młodych czytelników, jej polscy wydawcy i ich strategie (1918–2014), Kraków: Universitas.

Papuzińska J. 1996. Polska literatura dziecięca w latach dziewięćdziesiątych, w: Almanach polskiej kultury dziecięcej, Hamburg: Katholische Akademie, s. 157–164.

Popa I. 2010. Traduire sous contraintes. Littérature et communisme (1947–1989), Paris: CNRS.

Pym A. 1998. Method in Translation History, Manchester: St. Jerome.

Rychlewski M. 2013. Książka jako towar – książka jako znak. Studia z socjologii literatury, Gdańsk: Katedra.

Siekierski S. 1992. Książka literacka. Potrzeby społeczne i ich realizacja w latach 1944–1986, Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.

Skibińska E. 2015. Przekłady francuskiej prozy oświeceniowej na polskim rynku wydawniczym w latach 1945–2010. Możliwości i ograniczenia metody ilościowej w badaniach nad przekładem, „Wiek Oświecenia” 31, s. 239–258.

Strzyżewski T. 2015. Wstęp, w: T. Strzyżewski, Wielka księga cenzury PRL w dokumentach, Warszawa: Prohibita, s. 29–40.

Świerczyńska-Jelonek D., Leszczyński G., Zając M. (red.). 2008. Po potopie. Dziecko, książka i biblioteka w XXI wieku: Diagnozy i postulaty, Warszawa: SBP.

Van der Linden S. 2013. L’albo illustrato in Francia dopo gli anni Sessanta: uno scenario caleidoscopico, w: G. Grilli, Bologna : cinquant’anni di libri per ragazzi da tutto il mondo, Bologna: Bolonia University Press, s. 205–226.

Wnęk J. 2006. Polskie przekłady literatury zagranicznej 1918–1939, Kraków: Wydawnictwo MCDN.

Wolf M. 2010. Sociology of Translation, w: Y. Gambier, L. van Doorslaer (eds.), Handbook of Translation Studies, t. 1, Amsterdam–Filadelfia: John Benjamin, s. 337–343.

Information

Information: Przekładaniec, 2018, Issue 37 – Historia przekładu literackiego 2, pp. 87 - 103

Article type: Original article

Titles:

Polish:

Jak w krzywym zwierciadle. Przekładowy obraz francuskiej literatury dla dzieci i młodzieży w Polsce po roku 1918

English:

Like in a Distorting Mirror. The Image of French Children’s Literature through Translation in Poland after 1918

Authors

https://orcid.org/0000-0001-8178-8116

Natalia Paprocka
University of Wrocław, plac Uniwersytecki 1, 50-137 Wrocław, Poland
https://orcid.org/0000-0001-8178-8116 Orcid
All publications →

University of Wrocław, plac Uniwersytecki 1, 50-137 Wrocław, Poland

Published at: 28.12.2018

Article status: Open

Licence: CC BY-NC-ND  licence icon

Percentage share of authors:

Natalia Paprocka (Author) - 100%

Article corrections:

-

Publication languages:

Polish