FAQ
Jagiellonian University in Krakow logo

Autor jako „własność” tłumacza? Frank O’Hara, Piotr Sommer i krytyka (przekładu)

Publication date: 2022

Przekładaniec, 2022, Issue 44, pp. 111 - 128

https://doi.org/10.4467/16891864PC.22.005.16511

Authors

Agnieszka Waligóra
Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu
https://orcid.org/0000-0002-4316-9207 Orcid
All publications →

Titles

Autor jako „własność” tłumacza? Frank O’Hara, Piotr Sommer i krytyka (przekładu)

Abstract

Author as Translator’s Property? Frank O’Hara, Piotr Sommer and the (Translational) Criticism

The aim of this paper is to examine the relationship between the author of an original work and the translator (and the target culture) not in a ‘traditional’ valuation that places the signatory of the work in the original language higher, but precisely from a reversed perspective. A case in point is the translation relationship between Frank O’Hara and Piotr Sommer, which has so far been analysed not from a translationist or philological perspective, but on the basis of the specificity of the reception of translations in the literary life of the 1980s and 1990s. The text therefore aims to examine the character that Sommer gave to O’Hara and the image of this character in the Polish reception, which will allow us to answer the question – can an author become “property” of a translator?

References

 


Allen, Donald. 1960. New American Poetry 1945–1960, foreword by D. Allen, New York: Grove Press, s. 239–271.

Barańczak, Stanisław. 1998. Od Walta Whitmana do Boba Dylana, Kraków: Znak.

Bartczak, Kacper. 2009. Piotra Sommera rzut światła na obraz poezji, w: tegoż, Świat nie scalony, Wrocław: Biuro Literackie, s. 152–170.

Bąk, Tomasz. 2021. O, tu jestem, Poznań: WBPiCAK.

Berkson, Bill. 1986. Frank O’Hara i jego wiersze, przeł. H. Cieplińska, „Literatura na Świecie” 7 (180), s. 92–103.

Cieślak, Tomasz. 2011. „Głos to jest echo innych głosów i patrzenia”. Sommer i Zadura, w: tegoż, Nowa poezja polska wobec poprzedników. Lektura relacyjna, Łódź: Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego, s. 173–215.

Dunin-Wąsowicz, Paweł, Varga Krzysztof. 1995. Parnas bis/ Słownik literatury polskiej urodzonej po 1960 roku, Warszawa: Lampa i Iskra Boża.

Goczał, Ewa. 2017. Między liryką beatu a wierszem projekcyjnym: Piotr Sommer i sztuka transferu poezji (ujęcie w planie amerykańskim), „Przekładaniec” 34, s. 151–171.

Jarniewicz, Jerzy. 2002. Tłumacz jako twórca kanonu, w: R. Lewicki (red.), Przekład – język – kultura, Lublin: Wydawnictwo Uniwersytetu im. Marii Curie-Skłodowskiej, s. 35–42.

— 2007. Horror vacui, czyli poetyka nadmiaru w przekładzie literackim, w: O. Kubińska, W. Kubiński (red.), Przekładając nieprzekładalne III. O wierności, Gdańsk: Wydawnictwo Uniwersytetu Gdańskiego, s. 139–151.

— 2022. The New York State of Polish Verse, or Frank O’Hara Translated, Re-translated and Re-written, w: M. Heydel, Z. Ziemann (red.), Retracing the History of Literary Translation in Poland. People, Politics, Poetcis, New York: Routledge, s. 83–99.

Jaworski, Marcin. 2009. Rewersy nowoczesności. Klasycyzm i romantyzm w poezji oraz krytyce powojennej, Poznań: Wydawnictwo Poznańskie.

— 2018. Początek i koniec. Ostatni spór o młodą poezję, Poznań: Poznańskie Towarzystwo Przyjaciół Nauk, s. 13–58.

Kamiński, Jarosław. 2000. O’hara-kiryzm, „Magazyn Literacki” 2 (41), s. 17–19.

Koehler, Krzysztof. 1990. O’haryzm, „Brulion” 14–15, s. 141–142.

Komendant, Tadeusz. 1987. Mimo-śród, „Obecność” 17, s. 33–36.

Legeżyńska, Anna. 1985. Tłumacz czyli „drugi autor”, w: E. Balcerzan, S. Wysłouch (red.), Miejsca wspólne: szkice o komunikacji literackiej i artystycznej, Warszawa: PWN, s. 160–181.

— 1997. Tłumacz jako drugi autor – dziś, w: A. Nowicka-Jeżowa, D. Knysz-Tomaszewska (red.), Przekład literacki. Teoria, historia, współczesność, Warszawa: PWN, s. 40–50.

Maliszewski, Karol. 1995. Nasi klasycyści, nasi barbarzyńcy, „Nowy Nurt” 19, s. 1–11.

Maryl, Maciej. 2018. Operationalising the Change: Dispersion of Polish Literary Life (1989–2002) [online]. http://chc.ibl.waw.pl/pl/operationalising-the-change-the-dispersion-of-polish-literary-life-1989-2002/.

Mattix, Micah. 2011. Frank O’Hara and the poetics of saying „I”, Lanham: Fairleigh Dickinson Univeristy Press.

Molesworth, Charles. 1975. The Clear Architecture of the Nerves: The Poetry of Frank O’Hara, „The Iowa Review” vol. 6, issue 3, s. 61–74.

Moroz, Agnieszka. 2013. Poems by Frank O’Hara and Allen Ginsberg translated by Polish poets: the conflict between ”classicists” and ”barbarians”?, „Rocznik Komparatystyczny” 4, s. 235–254.

Musiał, Grzegorz. 1994. Ameryka, Ameryka! Antologia wierszy poetów amerykańskich po 1940 roku, Bydgoszcz: Pomorze.

O’Hara, Frank. 1986. Personizm. Manifest, przeł. P. Sommer, „Literatura na Świecie” 7 (180), s. 43–48.

— 1986. Wiersze (I) Wiersze (II), przeł. P. Sommer, „Literatura na Świecie” 7 (180), s. 49–60, 80–92.

— 1987. Twoja pojedynczość, wybrał, przeł. i posł. opatrzył P. Sommer, Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy.

—  1994. Wiersze wczesne, przeł. P. Sommer, „Literatura na Świecie” 3 (272), s. 43–55.

— 1995. The Collected Poems of Frank O’Hara, ed. by D. Allen, introduction by J. Ashbery, Berkeley–Los Angeles: University of California Press.

— 2015. Biotherm (dla Billa Berksona), przeł. T. Pióro, A. Sosnowski, „Literatura na Świecie” 9–10 (530–531), s. 115–132.

— 2015. Pamięci moich uczuć, przeł. P. Sommer, „Literatura na Świecie” 9–10 (530–531), s. 75–83.

— 2015. Rozmyślania w krytycznej sytuacji, przeł. P. Sommer, „Literatura na Świecie” 9–10 (530–531), s. 65–68.

Orska, Joanna. 1998. Co to jest o’haryzm? Próba krytycznej rewizji pojęcia, „Kresy” 3 (35), s. 44–56.

— 1999. Polska i świat. Nowojorskie historie i nowa poezja polska, „Teksty Drugie” 5, s. 53–70.

— 2017. „Najciekawsza wydaje mi się właśnie osobność” (Charles Reznikoff i przekłady Piotra Sommera), „Acta Universitatis Lodziensis. Folia Litteraria Polonica” 2 (40), s. 5–32.

— 2020a. Poeci-tłumacze jako awangarda lat 90., „Wielogłos” 1 (43), s. 57–73.

— 2020b. Koleżanki i Koledzy, czy wyszliśmy ze szkoły?, „Biuro Literackie” [online]. https://www.biuroliterackie.pl/biblioteka/debaty/kolezanki-i-koledzy-czy-wyszlismy-ze-szkoly/.

Perloff, Marjorie. 1977. Frank O’Hara: Poet Among Painters, Chicago: University of Chicago Press.

— 1986. „Surowe” i „gotowane”, przeł. J. Kutnik, „Literatura na Świecie” 7 (180), s. 60–73.

Pióro, Tadeusz. 2007. Desire, disorder and dying: Frank O’Hara’s autobiographies, „Acta Philologica” 33, s. 209–213.

— 2011. ”The death of literature as we know it”: Reading Frank O’Hara, „Polish Journal for American Studies: Yearbook of the Polish Association for American Studies” 5, s. 79–86.

— 2013a. Frank O’Hara and the Ends of Modernism, Warszawa: Instytut Filologii Angielskiej.

— 2013b. Death and heroism in the work of Frank O’Hara and Andy Warhol, „Polish Journal for American Studies: Yearbook of the Polish Association for American Studies” 7, s. 49–64.

— 2017. Funtime, Endtime: Reading Frank O’Hara, Berlin: Peter Lang.

Skurtys, Jakub. 2020. nowe.języki.poezji@com.pl, „Biuro Literackie” [online], https://www.biuroliterackie.pl/biblioteka/debaty/nowe-jezyki-poezjicom-pl/.

— 2021. Kogo nie ocala? Podsumowanie roku 2020 (cz. I) [online], http://malyformat.com/2020/12/kogo-nie-ocala-podsumowanie-roku-2020-cz-i/.

Skwara, Marta. 2009. O’haryzm, interkulturowość – dwa bieguny intertekstualności w poezji najnowszej?, w: K. Pietrych, T. Cieślak (red.), Nowa poezja polska: twórcy, tematy, motywy, Kraków: Księgarnia Akademicka, s. 65–86.

Smith, Hazel. 2000. Hyperscapes in the Poetry of Frank O’Hara. Difference, Homosexuality, Topography, Liverpool: Liverpool University Press.

Sommer, Piotr. 1987. Posłowie: „O krok od nich” (Szkic do portretu wierszy Franka O’Hary), w: F. O’Hara, Twoja pojedynczość, wybrał, przeł. i posł. opatrzył P. Sommer, Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy, s. 109–124.

— 1996. Artykuły pochodzenia zagranicznego, wyb., przeł. i oprac. P. Sommer, Gdańsk: Wydawnictwo Marabut.

— 2015. Notatka o tym, co się w rozmyślaniach O’Hary lubi (na przykład), „Literatura na Świecie” 9–10 (530–531), s. 68–75.

— 2016. Ucieczka w bok (pytania i odpowiedzi), Poznań: WBPiCAK.

— 2018. O krok od nich. Przekłady z poetów amerykańskich z reprodukcjami obrazów Jane Freilicher, Kraków: Karakter, s. 367–435.

Szaruga, Leszek. 1987. Kulturalny barbarzyńca, „Obecność” 17, s. 28–33.

Śliwiński, Piotr. 1999. Sommerland, w: P. Czapliński, P. Śliwiński, Literatura polska 1976–1998. Przewodnik po prozie i poezji, Kraków: Wydawnictwo Literackie, s. 180–187.

Świetlicki, Marcin. 1991. Koehleryzm, „Brulion” 16, s. 39–41.

Truszkowska, Teresa. 1976. Wizjonerzy i buntownicy. Wiersze współczesnych poetów amerykańskich, Kraków: Wydawnictwo Literackie, s. 225–235.

Waligóra, Agnieszka. 2019. Poeci, afekty i miejsca wspólne, czyli „In Memory of My Feelings” Franka O’Hary i „Cover” Andrzeja Sosnowskiego w perspektywie auto-tematycznej, „Forum Poetyki” 17, s. 84–97.

Information

Information: Przekładaniec, 2022, Issue 44, pp. 111 - 128

Article type: Original article

Titles:

Polish:

Autor jako „własność” tłumacza? Frank O’Hara, Piotr Sommer i krytyka (przekładu)

English:

Author as Translator’s Property? Frank O’Hara, Piotr Sommer and the (Translational) Criticism

Authors

https://orcid.org/0000-0002-4316-9207

Agnieszka Waligóra
Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu
https://orcid.org/0000-0002-4316-9207 Orcid
All publications →

Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu

Published at: 2022

Article status: Open

Licence: CC BY  licence icon

Percentage share of authors:

Agnieszka Waligóra (Author) - 100%

Article corrections:

-

Publication languages:

Polish