Galician Poles, or Poles in Galicia? Reflections on the transformation of Polish identity in the Austrian Partition of Poland
cytuj
pobierz pliki
RIS BIB ENDNOTEChoose format
RIS BIB ENDNOTEPolacy galicyjscy, czy Polacy w Galicji – refleksje na temat przeobrażeń tożsamości polskiej w zaborze austriackim
Publication date: 05.04.2017
History Notebooks, 2017, Issue 144 (2), pp. 215-232
https://doi.org/10.4467/20844069PH.17.012.6255Authors
Polacy galicyjscy, czy Polacy w Galicji – refleksje na temat przeobrażeń tożsamości polskiej w zaborze austriackim
The identity of Poles in Austrian Galicia has often been the subject of discussion and probably will yet be addressed repeatedly. It is the theme not only important for understanding the Polish history, but also fascinating because of its context, which is the richness of identities that existed in Galicia. Most studies of this issue are focused not so much on Polishness in Galicia as on the Galician identity of the local Poles. Such an approach does not seem to be accurate, because it suggests an organic compound of the identity formation processes in Galicia and national transformations in Austria, of which Galicia was a political part. Meanwhile, although such relationship existed – economy, political system and culture were the pan-Austrian framework for these processes – but it was a minor circumstance. Poles, Ruthenians, Jews and Armenians, the four linguistic and religious communities, which Austria found in her partition of Poland in 1772, which she had an ambition to direct and whose identities she wished to transform, shaped themselves first of all in relation to each other, that is, within Galicia; then in relation to the heritage of four centuries of common existence in pre-partitioned Poland; and finally, in the third place, in relation to some external factors. The ethnic policy of Austria was just one of these factors. If that policy had been consistent, and if Austria had had the power to effectively lead the work of building a common nation across historical boundaries, we could talk not only about the existence of Galician but even Austrian Poles. But Austria, alternately manipulating and arriving at compromises with respect to the national processes within her territory, failed to master the ethnic history of the lands which she owned in the political sense. For various reasons, she failed to take advantage of the modern framework in which these processes took place, and that could have led to her eventual nation-building ambitions. As a result, the Polish culture in Galicia became the leading model and a reference point for the majority of local ethnicities. There were no significant cultural and political differences between the Polish residents of Galicia and the Poles from other partitions. There were only regional differences in terms of mentality and customs, fading fast after 1918. There was no separate history of Poles in Galicia, only the Galician circumstances and Galician reception of national history: the same events, the same cultural, ideological and political phenomena, the same actors. There was not even the temptation to formulate a program of building the Polish independence in Galicia as a separate state in relation to Russian and Prussian Poland, as there was in the case of Galician Ukrainians. A Galician Pole is a concept illegible today, and once had the character of a cultural stereotype, which, however, has not transformed into a permanent cultural fact.
Budyta-Budzyńska M., Socjologia narodu i konfliktów etnicznych, Warszawa 2010.
Doboszyński J., Pamiętnik [w:] Pamiętniki urzędników galicyjskich, oprac. I. Homola, B. Łopuszański, Kraków 1978.
Fiołek K., Ku sprawiedliwszemu wizerunkowi Galicji. Sprawozdanie z konferencji naukowej „Kraków i Galicja wobec przemian cywilizacyjnych 1866–1914”, „Ruch Literacki” 2010, nr 6, s. 601–606.
Franko I., Zibrannia tvoriv u piatdesiaty tomakh, red. Ye.P. Kyryliuk et. al., t. 44, Kyїv 1984, t. 47, Kyїv 1986.
Galicia. A Multicultured Land, eds. C.M. Hann, P.R. Magocsi, Toronto–Buffalo–London 2005.
Galos A., Nędza i blaski Galicjanina – Polacy zaboru austriackiego, „Komunikaty Mazursko-Warmińskie” 1984, nr 1–2, s. 105–131.
Gąsowski T., Między gettem a światem. Dylematy ideowe Żydów galicyjskich na przełomie XIX i XX wieku, Kraków 1997.
Horoszkiewicz J., Notatki z życia, wyd. H. Wereszycki, Wrocław 1957.
Hroch M., Małe narody Europy, tłum. G. Pańko, Wrocław 2003.
Łepkowski E., Jezierski Antoni [w:] Polski słownik biograficzny, t. 11, Wrocław–Warszawa–Kraków 1964–1965, s. 198.
Mit Galicji, red. Ł. Galusek, M. Daszewska, Kraków 2014.
Namier L., 1848 – rewolucja intelektualistów, tłum. A. Ehrlich, Kraków 2013.
Portnov A., Izobretaia Rech' Pospolituiu, „Ab Imperio” 2007, № 1, s. 46–62.
Röskau-Rydel I., Niemiecko-austriackie rodziny urzędnicze w Galicji 1772–1918. Kariery zawodowe – środowisko – akulturacja i asymilacja, Kraków 2011.
Rychlikowa I., Galicyjski odłam narodu szlacheckiego w latach 1772–1815, „Kwartalnik Historyczny” R. 95, 1988, nr 2, s. 83–119.
Shcho chuty na Mazurakh?, „Vestnyk” 1851, № 40.
Snyder T., Rekonstrukcja narodów. Polska, Ukraina, Litwa, Białoruś 1569–1999, tłum. M. Pietrzak-Merta, Sejny 2006.
Stauter-Halsted K., The Nation in the Village. The Genesis of Peasant National Identity in Austrian Poland, 1948–1914, Ithaca 2004.
Struve K., Bauern und Nation in Galizien. Über Zugehörigkeit und soziale Emanzipation im 19. Jahrhundert (= Schriften des Simon-Dubnow-Instituts, 4), Göttingen 2005.
Świątek A., Gente Rutheni, natione Poloni. Z dziejów Rusinów narodowości polskiej w Galicji, Kraków 2014.
Wereszycki H., Wpływ zaboru austriackiego na świadomość społeczeństwa polskiego, „Dzieje Najnowsze” R. 9, 1977, s. 87–101.
Zemba A. A., Ideia vozvrashcheniia armian ot razdroblennosti k natsional'nomu gosudarstvu na istoricheskoĭ rodine v svete memoranduma Roberta Bogdanovicha s 1884 goda [w:] Armianskaia diaspora i armiano-rossiĭskie otnosheniia: traditsii i sovremennost', Moskva 2016 (w druku)
Zięba A. A., „Zbiegostwo”. Dylematy ideowe XIX-wiecznych patriotów na ziemiach dawnej Polski [w:] Formuły patriotyzmu w Europie Wschodniej i Środkowej od nowożytności do współczesności, red. A. Nowak, A.A. Zięba, Kraków 2009, s. 125–167.
Zięba A. A., Arcyksiążę Wilhelm Habsburg. Żywczanin w poszukiwaniu tożsamości [w:] Verba volant, scripta manent. Księga pamiątkowa poświęcona panu Mieczysławowi Barcikowi, red. P.M. Żukowski, Kraków 2009, s. 65–100.
Zięba A. A., Gente Rutheni, natione Poloni. Z problematyki kształtowania się ukraińskiej świadomości narodowej w Galicji, „Prace Komisji Wschodnioeuropejskiej” 1995, t. 2, s. 61–77.
Zięba A. A., Kultura Galicji [w:] Społeczeństwo, kultura, inteligencja. Studia historyczne ofiarowane profesor Irenie Homoli-Skąpskiej, red. E. Orman, G. Nieć, Kraków2009, s. 641–671.
Zięba A. A., Kultura wobec wielości języków. Galicyjska wieża Babel [w:] Polsko-wschodniosłowiańskie stosunki kulturowe. W dziesiątą rocznicę śmierci profesora Ryszarda Łużnego, red. D. Piwowarska, E. Korpała-Kirszak, Kraków 2010, s. 169–180.
Zięba A. A., Polacy taktyczni a politycy nietaktowni. Doświadczenie historyczne a świadomość polityczna elit władzy w Galicji w przededniu niepodległości [w:] Stan świadomości narodowej Polaków w przededniu niepodległości, red. J. Machnik, W. Rojek, Kraków 2010, s. 57–70.
Zięba A. A., Polsko-ukraińscy poeci XIX-wiecznej Galicji jako przedmiot analizy historycznej [w:] Sprawozdania z czynności i posiedzeń Polskiej Akademii Umiejętności, t. 59, Kraków 1995, s. 70–72.
Information: History Notebooks, 2017, Issue 144 (2), pp. 215-232
Article type: Original article
Titles:
Polacy galicyjscy, czy Polacy w Galicji – refleksje na temat przeobrażeń tożsamości polskiej w zaborze austriackim
Galician Poles, or Poles in Galicia? Reflections on the transformation of Polish identity in the Austrian Partition of Poland
Jagiellonian University in Kraków, Gołębia 24, 31-007 Kraków, Poland
Published at: 05.04.2017
Article status: Open
Licence: CC BY-NC-ND
Percentage share of authors:
Article corrections:
-Publication languages:
PolishView count: 2102
Number of downloads: 2747