FAQ

Ewolucja czy rewolucja? Przemiany rodziny na ziemiach polskich w pierwszej połowie XX wieku. Wybrane aspekty

Publication date: 07.12.2020

History Notebooks, 2020, Issue 147 (4), pp. 823 - 837

https://doi.org/10.4467/20844069PH.20.046.12500

Authors

Katarzyna Sierakowska
The Tadeusz Manteuffel Institute of History, Polish Academy of Sciences
, Poland
https://orcid.org/0000-0001-7998-7124 Orcid
All publications →

Titles

Ewolucja czy rewolucja? Przemiany rodziny na ziemiach polskich w pierwszej połowie XX wieku. Wybrane aspekty

Abstract

Evolution or revolution? Transformations of family in the Polish lands in the first half of the twentieth century: Selected aspects

The text focuses on select issues related to the transformation of the family in the first half of the twentieth century, such as: changes regarding marital choices and relationships between spouses, changes in the scope of parental roles and the processes of individualization and individual autonomy in the family. It tries to answer the questions about the dynamics of these processes in different social milieus and to indicate factors that accelerated and delayed them. The analysis of the sources and literature concerning family lives does not allow for an unambiguous assessment of the rapidity and range of changes taking place in families. Nevertheless, it exposes the diversity of models existing in family life and shows that it depends on such elements as social environment, gender, idiosyncratic features of the individual, to the same extent as it does on the rate of change.

References

Źródła

Jakie wartości dało nam harcerstwo (szkic referatu hm Józefa Jakubowskiego na zjeździe wychowanków Warszawskiej Drużyny Harcerzy w dniu 13 grudnia 1936 roku), „Znak” 1980, nr 8–9.

Karski M.S., Pamiętniki, oprac. nauk. i edycja J. Greloff, Warszawa 2017.

Kłosowski Z., Opłakany stan położnictwa na wsi kresowej, „Zdrowie” 1933, nr 1–2.

Kuncewiczowa M., Dni powszednie państwa Kowalskich, Warszawa 1938.

Oderfeldówna A., Młodzież przedmieścia. Z badań ankietowych na Ochocie, Warszawa 1937.

Pamiętniki chłopów, Warszawa 1935.

Sapieżyna z Windisch-Graetzów M., My i nasze siedliska, Kraków 2003.

Świtalska J., Kobieta nowoczesna we wszystkich okresach jej życia, Warszawa 1927.

Opracowania

Grzeszne wiersze o matce. Pożegnanie z Jidysze Mame? [w:] Pożegnanie z Matką Polką? Dyskursy, praktyki i prezentacje macierzyństwa we współczesnej Polsce, red. R.E. Hryciuk, E. Korolczuk, Warszawa 2012.

Historia życia prywatnego, t. V: Od I wojny światowej do naszych czasów, red. A. Prost, G. Vincent, red. nauk. przekładu t. V, T. Kulak, Wrocław 2000.

Cała A., Ostatnie pokolenie. Autobiografie polskiej młodzieży żydowskiej okresu międzywojennego ze zbiorów YIVO Institute for Jewish Research w Nowym Jorku, Warszawa 2003.

Landau-Czajka A., Przygotowanie do małżeństwa według wybranych poradników z XIX i XX wieku [w:] Kobieta i małżeństwo: społeczno-kulturowe aspekty seksualności: wiek XIX i XX, red. A. Żarnowska, A. Szwarc, Warszawa 2004.

Landau-Czajka A., „Syn będzie Lech”. Asymilacja Żydów w Polsce międzywojennej, Warszawa 2006.

Kopczyńska-Jaworska B., Łódź i inne miasta, Łódź 1999.

Key E., Stulecie dziecka, Warszawa 1904.

Kowalska-Glikman S., Drobnomieszczaństwo w XIX-wiecznej Warszawie, Warszawa 1987.

Kozimala I., Przeciwko stereotypom – sylwetka instruktorki harcerskiej na Kresach Południowo-Wschodnich Rzeczypospolitej [w:] Aktywność publiczna kobiet na ziemiach polskich. Wybrane zagadnienia, red. T. Pudłocki, K. Sierakowska, Warszawa 2013.

Kuźma-Markowska S., Dziecko, rodzina, płeć w amerykańskich inicjatywach humanitarnych i filantropijnych w II Rzeczypospolitej, Warszawa 2018.

Kwestie drażliwe w oświetleniu etycznym, cz.VI: Kilka słów o współczesnej etyce małżeńskiej, „Kosmetyka” 1908, nr 17.

Leskiewiczowa J., Warszawa i jej inteligencja po powstaniu styczniowym 1864–1870, Warszawa 1961.

Materiały do etnografii miasta, cz. 1, red. A. Stawarz, Żyrardów 1992.

Mędrzecki W., Młodzież wiejska na ziemiach Polski centralnej 1864–1939: procesy socjalizacji, Warszawa 2002.

Ogórek B., „Należy przestać spluwać dzieci na prawo i lewo. Transformacja płodności w populacji Drugiej Rzeczypospolitej [w:] Społeczeństwo międzywojenne – nowe spojrzenie, red. W. Mędrzecki, J. Żarnowski, Metamorfozy Społeczne, t. 10, Warszawa 2015, s. 81–111.

Ogórek B., Niezatarte piętno? Wpływ I wojny światowej na ludność miasta Krakowa, Kraków 2018.

Rodzina – prywatność – intymność: dzieje rodziny polskiej w kontekście europejskim: zbiór studiów, red. D. Kałwa, A. Walaszek, A. Żarnowska, Warszawa 2005.

Rüthers M., Tewjes Töchter. Lebensentwürfe ostjüdischer Frauen im 19.Jahrhundert, Köln 1996.

Siennicka M., Rodzina burżuazji warszawskiej i jej obyczaj: druga połowa XIX i początek XX wieku, Warszawa 1998.

Sierakowska K., Rodzice, dzieci, dziadkowie… Wielkomiejska rodzina inteligencka w Polsce w latach 1918–1939, Warszawa 2002.

Sierakowska K., Rodzina robotnicza w Królestwie Polskim w drugiej połowie XIX i pierwszej XX wieku. Ujęcie kulturowe [w:] Rodzina, gospodarstwo domowe i pokrewieństwo na ziemiach polskich w perspektywie historycznej – ciągłość czy zmiana?, red. C. Kuklo, Warszawa 2012.

Sikorska-Kowalska M., Wizerunek kobiety łódzkiej przełomu XIX i XX wieku, Łódź 2001.

Sikorska-Kulesza M., „Skąd się wziął twój braciszek?” Początki dyskusji o wychowaniu seksualnym dzieci i młodzieży na ziemiach polskich [w:] Kobieta i małżeństwo. Społeczno-kulturowe aspekty seksualności. Wiek XIX i XX, zbiór studiów pod red. A. A. Żarnowskiej, A. Szwarca, t. VIII, Warszawa 2004.

Społeczeństwo polskie XVIII i XIX wieku, t. 9, Studia o rodzinie, red. J. Leskiewiczowa, Warszawa 1991.

Stawarz A., Życie codzienne w dawnym Żyrardowie 1830–1880, Żyrardów 1983.

Szwarc A., Rygorystyczne normy i swobodne obyczaje. Małżeństwo i związki pozamałżeńskie w opiniach ziemiańsko-arystokratycznej elity w połowie XIX wieku [w:] Kobieta i małżeństwo. Społeczno-kulturowe aspekty seksualności. Wiek XIX i XX, zbiór studiów pod red. A. Żarnowskiej, A. Szwarca, t. VIII, Warszawa 2004.

Tradycyjna kultura robotnicza Żyrardowa, red. A. Woźniak, Warszawa 1982.

Wnęk K., Przemiany demograficzne we Lwowie w latach 1829–1938, „Zeszyty Naukowe Uniwersytetu Jagiellońskiego. Prace Historyczne” 2008, z. 135, s. 113–127.

Wybrane problemy etnologii miasta, red. nauk. B. Kopczyńska-Jaworska, Łódź 1993.

Zyblikiewicz L., Dziecko w rodzinie krakowskiej w drugiej połowie XIX wieku: studium demograficzne, Zeszyty Naukowe Uniwersytetu Jagiellońskiego. Prace Historyczne” 2008, z. 135, s. 129–147.

Zyblikiewicz L., Kobieta w Krakowie w 1880 r. w świetle ankiet powszechnego spisu ludności. Studium demograficzne, Kraków 1999.

Żarnowska A., Modele rodziny i pozycja w niej kobiety w uprzemysławiającym się mieście na przełomie XIX i XX wieku. Tradycja i modernizacja [w:] A. Żarnowska, Kobieta i rodzina w przestrzeni wielkomiejskiej na ziemiach polskich w XIX i XX wieku, red. A. Janiak-Jasińska, K. Sierakowska, A. Szwarc, Warszawa 2013.

Żarnowska A., Robotnicy Warszawy na przełomie XIX i XX wieku, Warszawa 1995.

Żarnowska A., A. Szwarc, Przedmowa [w:] Kobieta i małżeństwo. Społeczno-kulturowe aspekty seksualności. Wiek XIX i XX, zbiór studiów pod red. A. Żarnowskiej, A. Szwarca, t. VIII, Warszawa 2004.

Żarnowski J., O inteligencji polskiej lat międzywojennych, Warszawa 1965.

Żarnowski J., Społeczeństwo Drugiej Rzeczypospolitej: 1918–1939, Warszawa 1973.

Żurawicka J., Inteligencja warszawska w końcu XIX wieku, Warszawa 1978.

Information

Information: History Notebooks, 2020, Issue 147 (4), pp. 823 - 837

Article type: Original article

Titles:

Polish:

Ewolucja czy rewolucja? Przemiany rodziny na ziemiach polskich w pierwszej połowie XX wieku. Wybrane aspekty

English:

Evolution or revolution? Transformations of family in the Polish lands in the first half of the twentieth century: Selected aspects

Authors

https://orcid.org/0000-0001-7998-7124

Katarzyna Sierakowska
The Tadeusz Manteuffel Institute of History, Polish Academy of Sciences
, Poland
https://orcid.org/0000-0001-7998-7124 Orcid
All publications →

The Tadeusz Manteuffel Institute of History, Polish Academy of Sciences
Poland

Published at: 07.12.2020

Article status: Open

Licence: CC BY-NC-ND  licence icon

Percentage share of authors:

Katarzyna Sierakowska (Author) - 100%

Article corrections:

-

Publication languages:

Polish