FAQ

Badania nad konfederacją gołąbską we współczesnej historiografii

Publication date: 06.11.2020

History Notebooks, 2020, Issue 147 (3), pp. 473 - 489

https://doi.org/10.4467/20844069PH.20.026.12480

Authors

Jarosław Stolicki
Jagiellonian University in Kraków, Gołębia 24, 31-007 Kraków, Poland
https://orcid.org/0000-0002-8357-8101 Orcid
All publications →

Titles

Badania nad konfederacją gołąbską we współczesnej historiografii

Abstract

The Gołąb Confederacy in modern historiography

In 1972, Adam and Kazimierz Przyboś have published an edited Diariusz kołowania i konfederacji pod Gołębiem i Lublinem w 1672 r. (Diary of Gołąb and Lublin concentration and confederacy of 1672), a work that has provided an impulse for further study of the Gołąb Confederacy. At the time it has been one of the few confederacies with its own monograph, published already in 1936 by A. Przyboś, but since then – and until the 1972 edition of Diariusz – the subject has been mostly neglected, as was the case with the entire unhappy reign of King Michał. For K. Przyboś the said edition has been a starting point for a number of analytical studies of that period, and especially of the confederacy itself. In this research program, he has been followed by several younger historians, whose studies are reviewed in the article. The confederacy has received particular attention in the works of Jarosław Stolicki and Leszek Wierzbicki. Source editions connected to the confederacy, such as personal and public diaries and journals, and especially the 1672 resolutions of the nobles, also play a highly significant role.

* W niniejszym artykule omówiono studia, które ukazały się drukiem w latach 1972‒2017.

References

Źródła

Akta sejmikowe województw poznańskiego i kaliskiego. Lata 1668‒1675, wyd. M. Zwierzykowski, R. Kołodziej, A. Kamieński, Poznań 2018.

Akta zjazdów stanów Wielkiego Księstwa Litewskiego, t. II: Okresy panowań królów elekcyjnych XVI‒XVII wiek, oprac. H. Lulewicz, Warszawa 2009.

Chrapowicki J.A., Diariusz, część trzecia: lata 1669‒1673, oprac. L.A. Wierzbicki, Warszawa 2009.

Diariusz kołowania i konfederacji pod Gołębiem i Lublinem w 1672 r. oprac. A. Przyboś, K. Przyboś, Wrocław 1972.

Dupont Ph., Pamiętniki historyi życia i czynów Jana III Sobieskiego, oprac. D. Milewski, Warszawa 2011.

Diariusz sejmu zwyczajnego 1672 roku, oprac. K. Przyboś, Kraków 2007.

Filipczak-Kocur A., Konfederacja litewska na nadzwyczajnym sejmie w 1672 r., „Studia z Dziejów Państwa i Prawa Polskiego” 2000, t. V, s. 131‒137.

Górnicka I., Pasja męki Mikołaja Prażmowskiego prymasa gnieźnieńskiego wedle Lublina pisana 1672, „Res Historica” 2017, t. 43, s. 337‒343.

Jemiołowski M., Pamiętnik dzieje Polski zawierający (1648‒1679), oprac. J. Dzięgielewski, Warszawa 2000.

Kochowski W., Roczniki Polski klimakter czwarty (1669‒1673), oprac. L.A. Wierzbicki, Warszawa 2011.

Listy Jana Andrzeja Morstina , oprac. S. Ochmann-Staniszewska, Wrocław 2002.

Makowiecki S., Relacyja Kamieńca wziętego przez Turków w roku 1672, oprac. P. Borek, Kraków 2008.

Stanisława Herakliusza Lubomirskiego mowy sejmowe z 1670 i 1673 roku…, wstęp i oprac. K. Przyboś, Kraków 2010.

Szornel J., Zapiski z lat 1669‒1673, oprac. L.A. Wierzbicki, Lublin‒Radzyń Podlaski 2008.

Wielopolski J., Konsyderacyje o urzędach dwuletnich, oprac. L.A. Wierzbicki, Kraków 2015.

Wierzbicki L.A, Akt konfederacji wojska litewskiego zawiązanej w Kobryniu 22 listopada 1672 roku, „Res Historica” 2005, t. 21, s. 135‒138.

Wierzbicki L.A., Awizy z obozu królewskiego pod Regowem (27 września‒1 października 1672 r.), SDW 2012, t. I, s. 289‒293.

Opracowania

Abramski A., Sądownictwo podczas konfederacji w Polsce (1672‒1793), Katowice 1986.

Augustyniak U., Historia Polski 1572‒1795, Warszawa 2008.

Augustyniak U., Wazowie i „królowie rodacy”. Studium władzy królewskiej w Rzeczypospolitej XVII wieku, Warszawa 1999.

Bobiatyński K., Michał Kazimierz Pac ‒ wojewoda wileński, hetman wielki litewski. Działalność polityczno-wojskowa, Warszawa 2008, s. 269‒283.

Bobiatyński K., Sejmiki litewskie wobec kryzysu wewnętrznego Rzeczypospolitej latem 1672 roku [w:] Po unii ‒ sejmiki szlacheckie w Rzeczypospolitej XVI‒XVIII wieku, red. H. Lulewicz i M. Wagner, Siedlce 2013.

Bobiatyński K., W walce o hegemonię. Rywalizacja polityczna w Wielkim Księstwie Litewskim w latach 1667‒1674, Warszawa 2016.

Borek P., Relacyja Kamieńca wziętego Stanisława Makowieckiego jako źródło do upadku twierdzy w roku 1672 [w:] P. Borek, W służbie Klio. Studia o barokowych pisarzach minorum gentium, Kraków 2011, s. 169‒207.

Burkietowicz A., Sejmik sieradzki w latach 1669‒1717, Sieradz 2009.

Czamańska I., Wiśniowieccy. Monografia rodu, Poznań 2007.

Czapliński W., Zarys dziejów Polski do roku 1864, Kraków 1983.

Dzieje Polski, red. J. Topolski, Warszawa 1977.

Gmiterek H., Rejestry szlachty ziemi chełmskiej z lat 1669‒1672, „Rocznik Chełmski” 1995, t. 2, s. 327‒339.

Gierowski J.A., Historia Polski 1505‒1764, Warszawa 1980.

Gierowski J.A., Rzeczpospolita w dobie złotej wolności (1648‒1763), Kraków 2001.

Hundert Z., Między buławą a tronem. Wojsko koronne w walce stronnictwa malkontentów z ugrupowaniem dworskim w latach 1669–1673, Oświęcim 2014.

Hundert Z., Konfederacja szczebrzeszyńska 1672‒1673 a ziemia bielska, „Przegląd Historyczny” 2016, t. 107, s. 232‒245.

Kamecka-Skrajna M., Królowa Eleonora Maria Józefa Wiśniowiecka (1653‒1697), Toruń 2007.

Kamieński A., Jak nie należy przedstawiać postanowień sejmików koronnych, „Czasy Nowożytne” 2016, t. 29, s. 223‒234.

Kamiński-Sulima A., Historia Rzeczypospolitej Obojga Narodów 1505‒1795, Lublin 2000.

Kaniewski J., Sejmiki koronne wobec problemów wewnętrznych Rzeczypospolitej za panowania Michała Korybuta Wiśniowieckiego (1669‒1673), Katowice 2014.

Konopczyński W., Dzieje Polski nowożytnej, Warszawa 1986.

Kriegseisen W., Samorząd szlachecki w Małopolsce w latach 1669‒1717, Warszawa 1989.

Król a prawo stanów do oporu, red. M. Markiewicz, E. Opaliński, R. Skowron, Kraków 2010.

Kulecki M., Wygnańcy ze wschodu. Egzulanci w Rzeczypospolitej w ostatnich latach panowania Jana Kazimierza i za panowania Michała Korybuta Wiśniowieckiego, Warszawa 1997.

Kupisz D., Wojska powiatowe samorządów Małopolski i Rusi Czerwonej w latach 1572–1717, Lublin 2008.

Majewski A.A., Aleksander Hilary Połubiński (1626‒1679), marszałek wielki litewski. Działalność polityczno-wojskowa, Warszawa 2017.

Markiewicz M., Historia Polski 1492‒1795, Kraków 2002.

Matyasik J., Obóz polityczny króla Michała Korybuta Wiśniowieckiego, Warszawa 2011.

Mielnik A.K., Przed wyprawą wojenną przeciw Turcji w 1673 roku, „Rocznik Historyczno-Archiwalny” 1995, t. X, s. 49‒71.

Nowak-Dłużewski J., Okolicznościowa poezja polityczna w Polsce. Dwaj królowie rodacy, Warszawa 1980.

Płaza S., Rokosz Lubomirskiego, Kraków 1994.

Przyboś A., Konfederacja gołąbska, Tarnopol 1936.

Przyboś A., Michał Korybut Wiśniowiecki 1640‒1673, Kraków‒Wrocław 1984.

Przyboś A., Rożek M., Biskup krakowski Andrzej Trzebicki. Z dziejów kultury politycznej i artystycznej w XVII stuleciu, Warszawa‒Kraków 1989.

Przyboś A., Michał Korybut Wiśniowiecki [w:] Poczet królów i książąt polskich, Warszawa 1980, s. 388‒398.

Przyboś K., Itinerarium króla Michała Korybuta Wiśniowieckiego 1669‒1673 [w:] Studia historyczno-prawne. Prace dedykowane Profesorowi Janowi Seredyce w siedemdziesiątą piątą rocznicę urodzin i czterdziestopięciolecie pracy naukowej, red. J. Dorobisz, W. Kaczorowski, Opole 2004, s. 251‒259.

Przyboś K., Michał Korybut Wiśniowiecki [w:] Królowie elekcyjni. Leksykon biograficzny, red. nauk. I. Kaniewska, Kraków 1997, s. 119‒134.

Przyboś K., Projekt aktu konfederacji gołąbskiej z roku 1672, „Studia Historyczne” 1987, R. XXX, s. 645‒650.

Przyboś K., Sejm nadzwyczajny w Warszawie 18 V‒30 VI 1672 r., „Almanach Historyczny” 2007, 9, s. 185‒205.

Przyboś K., Sejm zwyczajny w Warszawie 26 stycznia‒14 marca 1672 r. [w:] Między Lwowem a Wrocławiem, red. B. Rok i J. Maroń, Toruń 2006, s. 563‒585.

Sadowski W., Państwo i władca w oczach szlachty. Postawy polityczne obywateli województwa lubelskiego za panowania Michała Korybuta Wiśniowieckiego i Jana III Sobieskiego, Lublin‒Radzyń Podlaski 2008.

Sawicki M., Dom sapieżyński 1666‒1685. Droga do hegemonii w Wielkim Księstwie Litewskim 1666‒1685, Opole 2016.

Sauter W., Krzysztof Żegocki pierwszy partyzant Rzeczypospolitej 1618‒1673, Poznań 1981.

Sikorski M., Wyprawa Sobieskiego na czambuły tatarskie 1672, Zabrze 2007.

Sokalski M., Między królewskim majestatem a szlachecką wolnością. Postawy polityczne szlachty małopolskiej w czasach Michała Korybuta Wiśniowieckiego, Kraków 2002.

Sokalski M., Postawy polityczne szlachty koronnej w czasach Michała Korybuta Wiśniowieckiego w świetle instrukcji i laudów sejmikowych [w:] Inter maiestatem ac libertatem. Studia z dziejów nowożytnych dedykowane Profesorowi Kazimierzowi Przybosiowi, red. J. Stolicki, M. Ferenc i J. Dąbrowski, Kraków 2010, s. 175‒190.

Stolicki J., Egzulanci podolscy (1672‒1699). Znaczenie uchodźców z Podola w życiu politycznym Rzeczypospolitej, Kraków 1994.

Stolicki J., Funkcjonowanie propagandy w służbie obozów politycznych za króla Michała, „Studia Historyczne”, R. XXXII, 1989, z. 4, s. 513–527.

Stolicki J., Konfederacja gołąbska w województwie wołyńskim [w:] Inter maiestatem ac libertatem. Studia z dziejów nowożytnych dedykowane Profesorowi Kazimierzowi Przybosiowi, red. J. Stolicki, M. Ferenc i J. Dąbrowski, Kraków 2010, s. 191‒206.

Stolicki J., Spory wśród szlachty kijowskiej w czasie konfederacji gołąbskiej, Ustrój‒polityka‒kultura [w:] Studia ofiarowane Profesor Stefanii Ochmann-Staniszewskiej, red. J. Maroń i R.Kołodziej, Wrocław 2011, AUWr. N 3394, Historia CLXXXIV, s. 69‒75.

Stolicki J., Sprawa kamieniecka ‒ upadek twierdzy w opinii szlacheckiej, 1993, z. 1, s. 23–37.

Stolicki J., Wystąpienia antysenatorskie za panowania Michała Korybuta Wiśniowieckiego [w:] Senat w Polsce. Dzieje i teraźniejszość. Sesja Naukowa, Warszawa 1993, s. 204–211.

Stolicki J., Przed upadkiem Kamieńca. Opinia publiczna wobec zagrożenia miasta, ZN UJ, „Prace Historyczne”, z. 130, Kraków 2003, s. 121‒133.

Ujma M., Sejmik lubelski w latach 1572‒1696, Warszawa 2003.

Wagner M., Stanisław Jabłonowski (1634‒1702). Polityk i dowódca, Siedlce 1997.

Wagner M., Wojna polsko-turecka w latach 1672‒1676, t. I, Zabrze 2009.

Wielka encyklopedia powszechna, Warszawa 1965, t. 5.

Wierzbicki L.A., Bunt malkontentów w połowie 1672 [w:] Wobec króla i Rzeczypospolitej. Magnateria w XVI‒XVIII wieku, red. E. Dubas-Urwanowicz i J. Urwanowicz, Kraków 2012, s. 377‒389.

Wierzbicki L.A., Konfederaci szczebrzeszyńscy. Przywódcy związku wojska koronnego na przełomie 1672 i 1673 roku, „Studia z Dziejów Wojskowości” 2012, t. I, s. 177‒184.

Wierzbicki L.A., Senatorowie obecni na sejmach i zjazdach w czasie panowania króla Michała (1669‒1673), „Wschodni Rocznik Humanistyczny” 2009, t. VI, s. 73‒80.

Wierzbicki L.A., O zgodę w Rzeczypospolitej. Zjazd warszawski i sejm pacyfikacyjny 1673 roku, Lublin 2005.

Wierzbicki L.A., Posłowie Wielkiego Księstwa Litewskiego na zjazd warszawski i sejm pacyfikacyjny 1673 roku, „Teka Komisji Historycznej” PAN, o. w Lublinie, 2004, vol. I, s. 93‒105.

Wierzbicki L.A., Pospolite ruszenie w Polsce w drugiej połowie XVII wieku. Ostatnie wyprawy z lata 1670‒1672, Lublin 2011.

Wierzbicki L.A., Próba wprowadzenia kadencyjności urzędów centralnych w latach 1672‒1674 [w:] Urzędy państwowe, organy samorządowe i kościelne oraz ich kancelarie na polsko-ruskim pograniczu kulturowym i etnicznym w okresie od XV do XIX wieku, red. H. Gmiterek, J. Łosowski, Kraków 2010.

Wierzbicki L.A., Sejmiki relacyjne w Koronie z roku 1673 [w:] Po unii ‒ sejmiki szlacheckie w Rzeczypospolitej XVI‒XVIII wieku, red. H. Lulewicz i M. Wagner, Siedlce 2013, s. 245‒251.

Wierzbicki L.A., Stefan Stanisław Czarniecki jako marszałek konfederacji gołąbskiej [w:] Nad społeczeństwem staropolskim, t. II, Polityka i ekonomia ‒ społeczeństwo i wojsko ‒ religia i kultura w XVI‒XVIII wieku, red. D. Wereda, Siedlce 2009, s. 83‒94.

Wierzbicki L.A., Szlachta chełmska w czasie konfederacji gołąbskiej, „Rocznik Chełmski” 2000, t. 6, s. 55‒70.

Wierzbicki L.A., Szlachta lubelska wobec króla Michała Korybuta Wiśniowieckiego (w świetle akt sejmikowych), „Res Historica” 2004, t. 17, s. 11‒28.

Wierzbicki L.A., Uczestnicy wypraw pospolitego ruszenia w czasach panowania Michała Korybuta Wiśniowieckiego [w:] Społeczeństwo a wojsko, oprac. zbiorowe, Warszawa 2015, s. 155‒166.

Wierzbicki L.A., Wici na pospolite ruszenie w Koronie 1669‒1673, „Res Historica” 2008, t. 26, s. 43‒48.

Wierzbicki L.A., Zjazd gołąbsko-lubelski (11 października‒10 listopada 1672), „Res Historica” 2005, t. 20, s. 101‒109.

Wójcik Z., Jan Sobieski 1629‒1696, Warszawa 1983.

Wysocki J., Niedoszły rokosz łowicki 1672‒1673 (Sobieskiego związki z Łowiczem), Łowicz 1984.

Zarys historii Polski, red. J. Tazbir, Warszawa 1979.

Information

Information: History Notebooks, 2020, Issue 147 (3), pp. 473 - 489

Article type: Original article

Titles:

Polish:

Badania nad konfederacją gołąbską we współczesnej historiografii

English:

The Gołąb Confederacy in modern historiography

Authors

https://orcid.org/0000-0002-8357-8101

Jarosław Stolicki
Jagiellonian University in Kraków, Gołębia 24, 31-007 Kraków, Poland
https://orcid.org/0000-0002-8357-8101 Orcid
All publications →

Jagiellonian University in Kraków, Gołębia 24, 31-007 Kraków, Poland

Published at: 06.11.2020

Article status: Open

Licence: CC BY-NC-ND  licence icon

Percentage share of authors:

Jarosław Stolicki (Author) - 100%

Article corrections:

-

Publication languages:

Polish

View count: 1367

Number of downloads: 742

<p> The Gołąb Confederacy in modern historiography</p>