FAQ
logo of Jagiellonian University in Krakow

Zmienność inwersji temperatury powietrza nad Krakowem w świetle warunków cyrkulacyjnych

Publication date: 10.12.2014

Geographical Studies, 2014, Issue 138, pp. 29-43

https://doi.org/10.4467/20833113PG.14.016.2698

Authors

Angelika Palarz
Institute of Geography and Spatial Management, Jagiellonian University
, Poland
All publications →

Titles

Zmienność inwersji temperatury powietrza nad Krakowem w świetle warunków cyrkulacyjnych

Abstract

Głównym celem opracowania jest ocena wieloletniej zmienności inwersji temperatury powietrza nad Krakowem oraz określenie wpływu warunków cyrkulacyjnych na ich występowanie. Przeprowadzona dla wielolecia 1961–2010 analiza została wykonana na podstawie danych pozyskanych z reanaliz NCEP-NCAR i Kalendarza typów cyrkulacji atmosfery dla Polski Południowej T. Niedźwiedzia. obejmowała ona cztery warstwy dolnej troposfery – 1000–925 hPa, 1000–850 hPa, 1000–700 hPa i 925–850 hPa. Wyniki zostały przedstawione w odniesieniu do dwóch charakterystyk warstw inwersyjnych – częstości i natężenia. związek występowania inwersji termicznych z sytuacją synoptyczną określono za pomocą częstości i prawdopodobieństwa warunkowego wystąpienia dni z inwersją temperatury powietrza w poszczególnych typach cyrkulacji atmosfery. Przeprowadzona analiza wskazuje na wystę- powanie istotnego statystycznie dodatniego trendu zmian liczby dni z inwersją temperatury powietrza między poziomami 1000 hPa i 925 hPa oraz dodatnich trendów średniego rocznego natężenia zjawiska w warstwach 1000–925 hPa, 1000– 850 hPa i 925–850 hPa. Występowaniu warstw inwersyjnych sprzyjają sytuacje antycyklonalne, w szczególności z adwekcją powietrza z sektora południowego – typy SWa, Sa i SEa.

References

Download references

Bielak A., Feleksy-Bielak M., Kaszowski W., Walczewski J., 2000,Częstość występowania różnych głębokości mieszania w Krakowie – niektóre dane z obserwacji lidarowych, Wiadomości I M G W, 23, 4, 29 – 36.

Bielak A., Feleksy-Bielak M., Śliwińska U., 1998, Próba oceny średniej głębokości mieszania w Krakowie – przebieg dobowy i roczny, Wiadomości I M G W, 21, 1, 35 – 48.

Bokwa A., 2011, Influence of air temperature inversions on the air pollution dispersion conditions in Krakow, Zeszyty Naukowe U J, Prace Geograficzne, 126, 41 – 51.

Chromow S.P., 1977, Meteorologia i klimatologia, Państwowe Wydawnictwo Naukowe, Warszawa.

Boniecka-Żółcik H., 1963, Częstość inwersji temperatury powietrza w Krynicy-Zdroju w latach 1956 – 1960, Przegląd Geofizyczny, 8, 1 – 2, 37 – 44.

Geiger R., 1961, Das Klima der bodennahen Luftschicht : Ein Lehrbuch der Mikroklimatologie, Friedrich Vieweg & Sohn, Braunschweig.

Hudson S.R., Brandt R.E., 2005, A look at the surface-based temperature inversion on the Antarctic Plateau, Journal of Climate, 18, 1673 – 1696.

Jacobson M.Z., 2002, Atmospheric pollution : History, science and regulation, Cambridge University Press, New York.

Kalnay E., Kanamitsu M., Kistler R., Collins W., Deaven D., Gandin L., Iredell M., Saha S., White G., Woollen J., Zhu Y., Chelliah M., Ebisuzaki W., Higgins W., Janowiak J., Mo K.C, Ropelewski C., Wang J., Leetmaa A., Reynolds R., Jenne R., Joseph D., 1996, The N C E P / N C A R 40-Year Reanalysis Project, Bulletin of American Meteorological Society, 77, 437 – 471.

Kaszowski W., Bielak A., 1997,Pomiary głębokości warstwy mieszania z użyciem lidaru, sodaru oraz balonu na uwięzi, Wiadomości I M G W, 20, 1, 59 – 65.

Kaszowski W., Hajto M., 2006, Metody określania głębokości warstwy mieszania – pomiary teledetekcyjne a formuły parametryzacje, Wiadomości I M G W, 29, 3 – 4, 53 – 57.

Kistler R., Kalnay E., Collins W., Saha S., White G., Wollen J., Chelliah M., Ebisuzaki W., Kanamitsu M., Kousky V., van der Dool H., Jenne R., Florino M., 2001, The N C E P - N C A R 50-Year Reanalysis : Monthly and Means CD-ROM and Documentation, Bulletin of American Meteorological Society, 82, 247 – 267.

Kłysik K., 1971, Ze studiów nad stratyfikacją powietrza w Dolinie Wilkowskiej, Przegląd Geofizyczny, 26, 1 – 2, 101 – 110.

Knozová G., 2008, Inwersje temperatury powietrza na stacji aerologicznej Praga – Libuš ( 1975 – 2006 ), [ w : ] K. Kłysik, J. Wibig, K. Fortuniak ( red. ), Klimat i bioklimat miast, Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego, Łódź, 65 – 79.

Koch H.G., 1961, Die warme Hangzone. Neue Anschauungen zur nächtlichen Kaltluftschichtung in Tälern und an Hängen, Zeitschrift für Meteorologie, 15, 1 – 6, 151 – 171.

Kożuchowski K., 1975, Profil temperatury w Tatrach a stratyfikacja termiczna atmosfery, Przegląd Geofizyczny, 20, 97 – 110.

Kumar V.S., Kumar Y.B., Raghunath K., Rao P.B., Krishnaiah M., Mizutani K., Aoki T., Yasui M., Itabe T., 2001, Lidar measurements of mesospheric temperature inversion at a low latitude, Annales Geophysicae, 19, 1039 – 1044.

Lewińska J., 1984, Struktura termiczna powietrza nad Krakowem, Biuletyn Instytutu Kształtowania Środowiska, 3 – 4, 46 – 52.

Lokoshchenko M.A., 2002, Long-term sodar observations in Moscow and a new approach to potential mixing determination by radiosonde data, Journal of Atmospheric and Oceanic Technology, 19, 1151 – 1162.

Michalczewski J., 1962, Długotrwałe zastoiska mrozowe Kotliny Podhalańskiej, Acta Geographica Lodziendzia, 13, 27 – 70.

Milata S., 1959, Częstotliwość inwersji względnych temperatury powietrza w Krakowie w latach 1954, 1955 i 1957, Przegląd Geofizyczny, 4, 1, 19 – 37.

Milionis A.E., Davies D.T., 2002, Associations between atmospheric temperature inversions and vertical wind profiles : a preliminary assessment, Meteorological Applications, 9, 223 – 228.

Niedźwiedź T., Olecki Z., 1994, Wpływ sytuacji synoptycznych na zanieczyszczenie powietrza w Krakowie, Zeszyty Naukowe UJ, Prace Geograficzne, 96, 55 – 66.

Niedźwiedź T., 2013, Kalendarz typów cyrkulacji atmosfery dla Polski Południowej – zbiór komputerowy, U Ś, Katedra Klimatologii, Sosnowiec, http ://klimat.wnoz.us.edu.pl/ ( 09. 2013 ).

N O A A Earth System Research Laboratory, http ://www.esrl.noaa.gov/ ( 07. 2013 ).

Orlicz M., Orliczowa J., 1955, Inwersje temperatury na północnym skłonie Tatr, Przegląd Meteorologiczny i Hydrologiczny, 8, 3 – 4, 235 – 255.

Serreze, M.C., Russell C.S., Jonathan D.K., 1992, Low-level temperature inversions of the Eurasian Arctic and comparisons with Soviet drifting station, Journal of Climate, 5, 615 – 629.

Słownik meteorologiczny, 2003, T. Niedźwiedź ( red. ), Polskie Towarzystwo Meteorologiczne, I M G W, Warszawa.

Tennekes, H., 1973, A model for the dynamics of the inversion above a convective boundary layer, Journal of Atmospheric Sciences, 30, 558 – 567.

Walczewski J., 2006, Liczba dni z całodziennymi inwersjami w Krakowie w latach 1994 – 2005, Wiadomości I M G W, 50, 3 – 4, 69 – 73.

Walczewski J., 2007a, Analiza częstości występowania w Krakowie całodziennych inwersji w zestawieniu z typami cyrkulacji w okresie lat 1994 – 2005, Wiadomości I M G W, 51, 1, 49 – 54.

Walczewski J., 2007b, Związki między występowaniem typów cyrkulacji J. Lityńskiego a pojawianiem się całodziennych warstw inwersyjnych w latach 1994 – 2005, Wiadomości I M G W, 51, 2 – 3, 65 – 74.

Walczewski J., 2009, Niektóre dane o występowaniu całodziennych warstw inwersyjnych w atmosferze Krakowa i uwarunkowania tego zjawiska, Przegląd Geofizyczny, 54, 3 – 4, 183 – 191.

Whiteman C. D., Xindi B., Shiyuan Z., 1999, Wintertime evolution of the temperature inversion in the Colorado Plateau Basin, Journal of Applied Meteorology and Climatology, 38, 1103 – 1117.

Zwoździak J., Zwoździak A., Szczurek A., 1998, Meteorologia w ochronie atmosfery, Oficyna Wydawnicza Politechniki Wrocławskiej, Wrocław.

Information

Information: Geographical Studies, 2014, Issue 138, pp. 29-43

Article type: Original article

Titles:

Polish:

Zmienność inwersji temperatury powietrza nad Krakowem w świetle warunków cyrkulacyjnych

English: Variability of air temperature inversions over Cracow in relation to the atmospheric circulation

Authors

Institute of Geography and Spatial Management, Jagiellonian University
Poland

Published at: 10.12.2014

Article status: Open

Licence: None

Percentage share of authors:

Angelika Palarz (Author) - 100%

Article corrections:

-

Publication languages:

Polish