Praktyki wykluczania rówieśniczego w grupie pięcioletnich dziewczynek – analiza dyfrakcyjna

Zuzanna  Zbróg

Praktyki wykluczania rówieśniczego w grupie pięcioletnich dziewczynek – analiza dyfrakcyjna

Publication date: 11.2024

Polish Pedagogical Thought, X (2024), Issue 10, pp. 241 - 255

https://doi.org/10.4467/24504564PMP.24.013.19967

Authors

Pobierz pełny tekst

PDF

Titles

Praktyki wykluczania rówieśniczego w grupie pięcioletnich dziewczynek – analiza dyfrakcyjna

Abstract

Wykluczanie rówieśnicze w grupach przedszkolnych, mimo że jest zjawiskiem powszechnym, badawczo jest rzadko rozpoznawane, zwłaszcza w polskiej pedagogice – częściej dotyczy uczniów. W artykule proponuję nową, eksperymentalną metodę odczytywania obserwowanych praktyk wykluczania rówieśniczego: analizę dyfrakcyjną. Fragmenty konwersacji rówieśniczej w grupie pięciolatek są podstawą rozszerzania perspektywy badawczej polegającej na podejmowaniu prób myślenia w kategoriach intraakcji i dyfrakcji, tworzących złożony, przestrzenny układ wzajemnych zależności. Cechą charakterystyczną przedstawianego wywodu jest problematyzowanie kolejnych elementów analizowanych zdarzeń, w rezultacie prowadzące do wyzwolenia się z nawykowego myślenia o wykluczaniu rówieśniczym (obwinianie agresora) i wyłaniania się „bardziej etycznej drogi” interpretacji tego, co się zdarzyło – stanowi to główny cel przedstawianych badań.

Peer exclusion in pre-school groups, although a common phenomenon, is rarely studied, especially in Polish pedagogy – as it more often affects school children. In this article, I propose a new experimental method for analysing observed practices of peer exclusion: diffraction analysis. Fragments of peer conversations in a group of five-year-olds girls form the basis of expanding the research perspective by an attempt to think in terms of the categories of intra-action and diffraction, which constitute a complex, spatial system of interdependent relationships. A characteristic feature of the argument in question is the problematisation of the successive elements of the events under analysis, which in fact leads to a liberation from the habitual way of thinking about peer exclusion (the blame of the aggressor) and the emergence of a more “ethical” way of interpreting the events – which becomes the main objective of the presented research.

Keywords

wykluczanie z grupy rówieśniczej, agresja społeczna, agresja relacyjna, intraakcja, analiza dyfrakcyjna, wczesne dzieciństwo, społeczno-emocjonalne uczenie się

peer exclusion, social and relational aggression, intraaction, diffraction analysis, pre-school age, socio-emotional learning

References

Download references

Andrzejewska, Jolanta, Lewandowska, Ewa. „Polska pedagogika przedszkolna w XXI wieku. Poszukiwania badawcze i implikacje do praktyki”. Studia z Teorii Wychowania 12 (2021): 85–126.

Barad, Karen. „Matter feels, converses, suffers, desires, yearns, and remembers. Interview with Karen Barad”. W: New Materialism: Interviews and Cartographies, red. Rick Dolphijn, Iris van der Tuin. Chicago: University of Michigan, 2012, pdf bez stron.

Barad, Karen. Meeting the Universe Halfway: Quantum Physics and the Entanglement of Matter and Meaning. New York: Duke University Press, 2007.

Bodecka-Zych, Marta. „Agresja jako odpowiedź na postrzeganą wrogość, czyli o dokonywaniu wrogich atrybucji”. W: Psychospołeczne konteksty badań nad agresją interpersonalną, red. Grażyna Poraj, Magdalena Poraj-Weder, 239–255. Warszawa: Wydawnictwo Akademii Pedagogiki Specjalnej, 2022.

Bonar, Jolanta, Maj, Aleksandra. „Przedszkola Reggio Emilia we Włoszech miejscem rozkwitu dziecięcego potencjału”. Problemy Wczesnej Edukacji 4 (2015): 42–57.

Butler, Judith. Giving an Account of Oneself. (New York: Fordham University Press, 2005.

CASEL Guide: Effective Social and Emotional Learning Programs. Preschool and Elementary School Edition. Boston: CASEL, 2012.

Davies, Bronwyn. Listening to Children: Being and Becoming. London–New York: Routledge, 2014.

Davies, Bronwyn. „Reading anger in early childhood intra-actions: A diffractive analysis”. Qualitative Inquiry 20 (2014): 734–741.

Deleuze, Giles. Różnica i powtórzenie, tłum. Bogdan Banasiak, Krzysztof Matuszewski. Warszawa: Wydawnictwo Kr, 1997.

Koszałkowska, Karolina. „Agresja społeczna i relacyjna dzieci, młodzieży i dorosłych”. W: Psychospołeczne konteksty badań nad agresją interpersonalną, red. Grażyna Poraj, Magdalena Poraj-Weder, 51–69. Warszawa: Wydawnictwo Akademii Pedagogiki Specjalnej, 2022.

Sondergaard, Dorte Marie. „Bullying and social exclusion anxiety in schools”. British Journal of Sociology of Education 33 (2012): 355–372.

Spector, Karen. „Meeting pedagogical encounters halfway”. Journal of Adolescent & Adult Literacy 58 (2015): 447–450.

Information

Information: Polish Pedagogical Thought, X (2024), Issue 10, pp. 241 - 255

DOI: https://doi.org/10.4467/24504564PMP.24.013.19967

Article type: Original article

Titles:

Polish: Praktyki wykluczania rówieśniczego w grupie pięcioletnich dziewczynek – analiza dyfrakcyjna

English: Peer Exclusion Practices in a Group of Five-year-old Girls – Diffraction Analysis

Authors

Zuzanna Zbróg

https://orcid.org/0000-0002-4088-626X

Uniwersytet Jana Kochanowskiego w Kielcach.

Published at: 11.2024

Article status: Open

Licence: CC BY

Percentage share of authors:

Zuzanna Zbróg (Author) - 100%

Information about author:

Dr hab. Zuzanna Zbróg – profesor uczelni na Wydziale Pedagogiki i Psychologii Uniwersytetu Jana Kochanowskiego w Kielcach, pracuje w Instytucie Pedagogiki. Kierownik Zakładu Edukacji Elementarnej i Wspomagania Rozwoju Dziecka. Zastępca przewodniczącej Sekcji Edukacji Elementarnej KNP PAN i Członkini Sekcji Pedeutologii KNP PAN (kadencja 2020–2024). Redaktor naczelna półrocznika dla nauczycieli „Edukacja Wczesnoszkolna”. Zainteresowania badawcze: kierunki przemian teoretycznych i badawczych w pedeutologii oraz pedagogice przedszkolnej i wczesnoszkolnej, interdyscyplinarne badania nad kształceniem nauczycieli wczesnej edukacji i ich wiedzą pedagogiczną, reprezentacje społeczne zjawisk edukacyjnych, zbiorowe pisanie biografii jako metoda badawcza i metoda uczenia się. Adres do korespondencji: Instytut Pedagogiki, ul. Krakowska 11, 25-029 Kielce; e-mail: zzbrog@ujk.edu.pl.

Article corrections:

Publication languages:

Polish

View count: 141

Number of downloads: 28

Peer Exclusion Practices in a Group of Five-year-old Girls – Diffraction Analysis

Download xml