FAQ

Wcześniej niż Elżbieta Heweliusz: Maria Cunitia i astronomia obserwacyjna XVII stulecia

Publication date: 02.10.2024

Quarterly Journal of the History of Science and Technology, 2024, Volume 69, Issue 3, pp. 135 - 144

https://doi.org/10.4467/0023589XKHNT.24.026.20111

Authors

,
Jarosław Włodarczyk
Institute for the History of Science, Polish Academy of Sciences
ul. Nowy Świat 72, 00-330 Warszawa, Poland
https://orcid.org/0000-0003-1118-0222 Orcid
All publications →
Jakub Zbądzki
Uniwersytet Wrocławski
, Poland
https://orcid.org/0000-0002-6268-5469 Orcid
Contact with author
All publications →

Titles

Wcześniej niż Elżbieta Heweliusz: Maria Cunitia i astronomia obserwacyjna XVII stulecia

Abstract

A Silesian astronomer, Maria Cunitia (1610?–1664) became known as the author of Urania propitia (1650), i.e. astronomical tables based on Johannes Kepler’s Rudolphine Tables (1627), which she adapted to facilitate their use. However, little has been said about Cunitia’s observations of the sky with the use of advanced astronomical instruments. In this paper, we intend to use all extant printed and manuscript sources to draw a picture of Cunitia as an active astronomer engaged in astronomical observations. Considering the fact that in the years 1648–1654 Cunitia and her husband, Elias von Löwen (Crätschmair, 1602?–1661), exchanged a number of letters with Johannes Hevelius (1611–1687), we will argue that Cunitia could have been an inspiration of sorts to Hevelius who sought the assistance of his second wife, Elizabeth (née Koopman, 1647–1693) married in 1663, in his own astronomical endeavours.

References

Download references
Źródła rękopiśmienne

Bibliothèque Observatoire de Paris [BO], C1, Correspondance de Johannes Hevelius, v. 2, v. 3, C2-5, 257-267.

Bibliothèque nationale de France [BNF]: Lat 10347, v. 2, Tomus II epistolarum clarissimorum virorum ad Dn Ioannem Hevelium cum ejusmodi responsionibus. Ab anno 1650 usque 1652; Lat 10347, v. 3, Epistolae clarissimorum virorum ad Johannem Hevelium cum ejusdem responsionibus. Tomus III. Ab anno 1652 ad annum 1656 usque.

Źródła drukowane
M. Cunitia, Urania propitia, Oleśnica 1650.
J. Heweliusz, Machinae coelestis pars prior, Gedani 1673.

Lettres de Pierre des Noyers, secrétaire de la Reine de Pologne Marie-Louise de Gonzague Princesse de Mantoue et de Nevers, pour servir à lhistoire de Pologne et de Suède de 1655 à 1659, Berlin [Paryż] 1859.

Literatura przedmiotu

Astronom Maria Kunic (Cunitia) 16101664. Życie i dzieło, red. R. Skowron, Świdnica 2008.

Bernardi G., The Unforgotten Sisters: Female Astronomers and Scientists before Caroline Herschel, Chichester 2016, DOI 10.1007/978-3-319-26127-0.

Cook A., Johann and Elizabeth Hevelius, Astronomers of Danzig, „Endeavour” 2000, t. 24, nr 1, s. 8–12, DOI 10.1016/s0160-9327(99)01263-6.

Grell C., Jan Heweliusz i jego czasy, tłum. I. Kraszewski, Warszawa, Gdańsk 2016 (Bibliotheca Heveliana, t. 1).

Guentherodt I., Widzialność i zaćmienia, czyli uwagi o języku Marii Cunitii (1604?1664) w Uranii propitii, [w:] Astronom Maria Kunic (Cunitia) 16101664. Życie i dzieło, red. R. Skowron, Świdnica 2008, s. 47–64.

Herbst K.D., Biobibliographisches Handbuch der Kalendermacher, cz. 2, Kalendermacher Achalm – Heldvader, Jena 2020.

Hutton S., Science and Natural Philosophy, [w:] The Routledge History of Women in Early Modern Europe, red. A.L. Capern, London, New York 2020, s. 386–403, DOI 10.4324/9780429355783-17.

Johannes Hevelius and His Gdańsk, red. M. Turek, Gdańsk 2013.

Johannes Hevelius and His World: Astronomer, Cartographer, Philosopher and Correspondent, red. R.L. Kremer, J. Włodarczyk, Warszawa 2013 (Studia Copernicana, t. 44).

Kampa I., Die astronomischen Instrumente von Johannes Hevelius, Hamburg 2018.

Keyes S., Herbst K.D., Chronological List of Letters, [w:] Correspondance de Johannes Hevelius. Tome I: Prolégomènes critiques, red. C. Grell, Turnhout 2014, s. 279–528.

North J.D., Hevelius, Johannes, [w:] Dictionary of Scientific Biography, t. 6, red. C.C. Gillispie, New York 1970, s. 360–364.

Rybka P., Instrumentarium astronomiczne Heweliusza (geneza i rozwój konstrukcji), Wrocław 1987.

Swerdlow N.M., Urania Propitia, Tabulae Rudolphinae faciles redditae a Maria Cunitia. Beneficent Urania, the Adaptation of the Rudolphine Tables by Maria Cunitz, [w:] A Master of Science History: Essays in Honor of Charles Coulston Gillispie, red. J.Z. Buchwald, Dordrecht 2012, s. 81–121, DOI 10.1007/978-94-007-2627-7_7.

Swerdlow N.M., Urania Propitia, Tabulae Rudolphinae faciles redditae a Maria Cunitia. Łaskawa Urania, czyli Maria Cunitia i adaptacja Tablic rudolfińskich, tłum. J. Włodarczyk, Świdnica 2022.

Targosz K., Jan Heweliusz  uczony-artysta, Wrocław 1979, wyd. 2 Gdańsk 1986.

Targosz K., Sawantki w Polsce XVII w. Aspiracje intelektualne kobiet ze środowisk dworskich, Warszawa 1997.

Włodarczyk J., Peripheral Astronomy in the Correspondence of Johannes Hevelius: A Case Study of Maria Cunitia and Elias von Löwen, „Kwartalnik Historii Nauki i Techniki” 2019, t. 64, nr 1, s. 147–155, DOI 10.4467/0023589XKHNT.19.009.10117.

Information

Information: Quarterly Journal of the History of Science and Technology, 2024, Volume 69, Issue 3, pp. 135 - 144

Article type: Original article

Titles:

Polish: Wcześniej niż Elżbieta Heweliusz: Maria Cunitia i astronomia obserwacyjna XVII stulecia
English: Before Elizabeth Hevelius: Maria Cunitia and Observational Astronomy in the 17thc.

Authors

https://orcid.org/0000-0003-1118-0222

Jarosław Włodarczyk
Institute for the History of Science, Polish Academy of Sciences
ul. Nowy Świat 72, 00-330 Warszawa, Poland
https://orcid.org/0000-0003-1118-0222 Orcid
All publications →

Institute for the History of Science, Polish Academy of Sciences
ul. Nowy Świat 72, 00-330 Warszawa, Poland

https://orcid.org/0000-0002-6268-5469

Jakub Zbądzki
Uniwersytet Wrocławski
, Poland
https://orcid.org/0000-0002-6268-5469 Orcid
Contact with author
All publications →

Uniwersytet Wrocławski
Poland

Published at: 02.10.2024

Received at: 11.12.2023

Accepted at: 10.02.2024

Article status: Open

Licence: CC BY-NC-ND  licence icon

Percentage share of authors:

Jarosław Włodarczyk (Author) - 50%
Jakub Zbądzki (Author) - 50%

Information about author:

Prof. dr hab. Jarosław Włodarczyk jest historykiem astronomii, koordynatorem polskiego zespołu działającego w ramach międzynarodowego projektu krytycznej edycji korespondencji Jana Heweliusza.

Mgr Jakub Zbądzki jest doktorantem w dyscyplinie literaturoznawstwa, brał udział jako wykonawca w projekcie krytycznej edycji korespondencji Marii Cunitii i Eliasa von Löwena z Janem Heweliuszem.

Article corrections:

-

Publication languages:

Polish