Uwagi o Księdze aniołów Francesca Eiximenisa
cytuj
pobierz pliki
RIS BIB ENDNOTEWybierz format
RIS BIB ENDNOTEUwagi o Księdze aniołów Francesca Eiximenisa
Data publikacji: 30.09.2020
Terminus, 2020, Tom 22, zeszyt 3 (56) 2020, s. 251 - 284
https://doi.org/10.4467/20843844TE.20.014.12372Autorzy
Uwagi o Księdze aniołów Francesca Eiximenisa
Notes on Francesc Eiximenis’ Book of Angels
Francesc Eiximenis, a Catalan Franciscan and writer who lived in the 14th century, is not very well known today outside the narrow circle of Catalan researchers of the Middle Ages, even though he was a very popular author at the time and was eagerly translated into other languages. He was most enthusiastic about using his native language, i.e. Catalan, in which he wrote treatises on the truths of faith, theological questions, and social and political issues. The purpose of this study is to introduce Eiximenis and to present a Polish translation of an excerpt from the first book of his angelological treatise entitled Llibre dels angels (Book of Angels). Rozalia Sasor’s translation, together with an initial critical commentary on the text, is the first contemporary edition of this part of the treatise. The paper, which is at the same time an introduction to the translation, is divided into four sections. In the first one, Sasor briefly discusses the state of knowledge about Francesc Eiximenis in Poland; in the second one, she presents his biography with a special emphasis on the time of his studies and his theological and philosophical interests, and in the third she characterises the Llibre del angels and the circumstances surrounding the creation of the work. It is worth noting at this point that the aforementioned characteristics focus on the properties of the language of the original, which contributed to the success of Llibre dels angels among readers; it also takes up the previously undiscussed problem of the sources of the treatise. The paper ends with a comment on the Polish translation, in which Sasor explains how she prepared the source text for translation as there is no contemporary critical edition of the first three books of Llibre dels angels; she also discusses the translation strategy she adopted. The whole publication is completed by a translation of selected excerpts from the first part of Llibre dels angels, i.e. chapters 1–7, 9, 14, and 16–17, with critical commentary.
Źródła
Biblia, to jest księgi Starego i Nowego Testamentu z łacińskiego na język polski przełożone. Dosłowny przedruk z autentycznej edycyi Krakowskiej z r. 1599, potwierdzonej przez Ś. Stolicę Apostolską i JW księdza Arcybiskupa Gnieźnieńskiego i Poznańskiego, Bielsko-Biała 2018.
Eiximenis F., Angels e demonis, edicio i comentaris de S. Marti, Barcelona 2003.
Eiximenis F., De Sant Miquel arcangel: el quint tractat del “Libre dels angels, introduccio, edicio i apendixs de C. Wittlin, Barcelona 1983.
Eiximenis F., Dotze del Crestia, Valencia: Lambert Palmart, 1484.
Eiximenis F., Llibre dels angels, Barcelona: Joan Rosenbach, 1494.
Eiximenis F., Llibre dels angels, Barcelona: Pere Miquel, 1494.
Eiximenis F., Llibre dels angels, XV w., Biblioteca Nacional de Espana, ms. 73.
Eiximenis F., Lo Crestia (selecció), a cura d’A. Hauf. Barcelona 1983.
Fizjologi i Aviarium. Średniowieczne traktaty o symbolice zwierząt, przeł. i oprac. S. Kobielus, Tyniec 2005.
Jan Damasceński, Wykład wiary prawdziwej, przeł. B. Wojkowski, Warszawa 1969.
Piotr Lombard, Cztery księgi sentencji, t. 1–2, przeł. J. Wojtkowski, Olsztyn 2013–2015.
Pismo Święte Starego i Nowego Testamentu w przekładzie z językow oryginalnych [Biblia Tysiąclecia], oprac. zespoł biblistow polskich z inicjatywy benedyktynow tynieckich, wyd. 4, Poznań 2003.
Pseudo-Dionizy Areopagita, Hierarchia niebiańska, w: Pseudo-Dionizy Areopagita, Pisma teologiczne, t. 2: Hierarchia niebiańska; Hierarchia kościelna, przeł. M. Dzielska, Krakow 1999.
Strabus W., Glossa ordinaria super Genesim et Exodum, w: W. Strabus, Opera omnia, ed. J.-P. Migne, t. 2, Parisiis 1852 (Patrologiae Cursus Completus. Series Latina [PL], 113).
Tomasz z Akwinu, Suma teologiczna, t. 4: Bog Stworca (1. 44–49); Aniołowie (1. 50–58), przeł. i oprac. P. Bełch, London 1978.
Tomasz z Akwinu, Suma teologiczna, t. 5: Aniołowie (część druga); Świat widzialny (1. 59–64; 65–74), przeł. i oprac. P. Bełch, London 1979.
Tomasz z Akwinu, Suma teologiczna, t. 6: Człowiek. Cz. 1, 1. 75–84, przeł. i oprac. P. Bełch, London 1980.
Opracowania
Bursiewicz N., Teoria miasta idealnego Francisca Eiximenisa, „Quart” 1 (2013), nr 27, s. 3–18.
Carreras Artau T., Fray Francisco Eiximenis. Su significacion religiosa, filosofico-moral, politica y social, „Annals de l’Institut d’Estudis Gironins” 1 (1946), s. 270–293.
Francesc Eiximenis i la Casa Reial. Diplomatari 1373–1409, a cura de J. Riera i Sans, J. Torro i Torrent, Girona 2010.
Hauf A., D’Eiximenis a sor Isabel de Villena, Barcelona–Valencia 1990.
Hryszko R., Sacrum w poźnośredniowiecznej koncepcji miasta idealnego Francesca Eiximenisa, w: Sacrum w mieście. Średniowiecze i wczesna epoka nowożytna: wymiar religijny, kulturalny i społeczny, red. D. Quirini-Popławska, Ł. Burkiewicz, Krakow 2016, s. 39–53.
Hryszko R., Sasor R., Średniowieczne słodycze katalońskie w źrodłach o literaturze (z wyborem tekstow z XIV i V wieku), Krakow 2017.
Kuksewicz Z., Zarys filozofii średniowiecznej, Warszawa 1973.
Łopat J. OFMConv, Wkład franciszkanow z XIII i XIV w. w rozwoj teorii ekonomicznych (zarys problematyki), „Lignum Vitae. Rocznik teologiczny” 17 (2016), s. 89–109.
Marti S., Els ordes mendicants i la cultura, w: Historia de la literatura catalana. Literatura medieval (II), Barcelona 2014, s. 13–21.
Martinez Porcell J., Introduccion y traduccion del De Spiritu et Anima, un opusculo inedito atribuido a Alcher de Clairvaux, „Espiritu” 67 (2018) num. 155, s. 11–58.
Mews C., Debating the Authority of Pseudo-Augustine’s “De spiritu et anima”, „Przegląd Tomistyczny” 24 (2018), s. 321–348.
Michałowska T., Średniowieczna teoria literatury w Polsce. Rekonesans, Wrocław 2007.
Monfrin J., La Bibliotheque de Francesc Eiximenis (1409), „Studia Bibliographica” 22 (1991), s. 241–287.
Paszkowski Z., Historia idei miasta. Od antyku do renesansu, Szczecin 2015.
Rashdall H., The Universities of Europe in the Middle Ages, vol. 2, part 1, Cambridge 2010 (reprint wyd. z 1895).
Riquer A. de, Notes sobre la peculiar erudicio classica de fra Francesc Eiximenis, „Boletin de la Real Academia de Buenas Letras de Barcelona” 43 (1991–1992), s. 51–58.
Rubio i Lluch A., Documents per l’Historia de la Cultura Catalana Mig-eval, Barcelona 1908.
Szewczyk J., Rozważania o domu, Białystok 2018.
Viera D.J., Uthred of Boldon, O.S.B., professor of Francesc Eiximenis, O.F.M., „Studia monastica” 45 (2003), num. 1, s. 53–60.
Viera D.J., Pique J., L’estil en l’obra de Francesc Eiximenis, w: Actes del Tretze Col・loqui Internacional de Llengua i Literatura Catalanes: Universitat de Girona, 9–12 de setembre de 2003, coord. S. Marti et al., vol. 3, Barcelona 2007, s. 437–444.
Vila P., El viatge d’estudis de Francesc Eiximenis a Paris, „Quaderns de la Selva” 13 (2001), s. 265–267.
Wittlin C., Com Eiximenis tradueix i interpreta “segons que em sera vejares que sia pus profitos als lligents”. Teoria i practica d’una metodologia dubtos, „Estudis romanics” 38 (2016), s. 371–382.
Wittlin C., .Es veritat que Francesc Eiximenis ≪inventava autors, titols de llibres, i noms de reis i d’altres persones≫ i que patia d’una ≪ingenuitat i credulitat sense limits≫?, w: Actes del Tretze Col・loqui Internacional de Llengua i Literatura Catalanes: Universitat de Girona, 9–12 de setembre de 2003, coord. S. Marti et al., vol. 3, Barcelona 2007, s. 35–55.
Wittlin C., Francesc Eiximenis i les seves fonts, „Llengua i literature” 11 (2000), s. 41–108.
Wittlin C. Referencies internes en les obres de Francesc Eiximenis: indicis de quins llibres, sobre quins temes, tenia planejat l’autor, Narpan.net (2009), https://www.narpan.net/bibliotecadigital/articles/cat_view/85-wittlin-curt.html (dostęp: 2.01.2020).
Informacje: Terminus, 2020, Tom 22, zeszyt 3 (56) 2020, s. 251 - 284
Typ artykułu: Artykuł recenzyjny (recenzja naukowa)
Tytuły:
Uwagi o Księdze aniołów Francesca Eiximenisa
Notes on Francesc Eiximenis’ Book of Angels
Uniwersytet Jagielloński w Krakowie, Polska, ul. Gołębia 24, 31-007 Kraków
Publikacja: 30.09.2020
Status artykułu: Otwarte
Licencja: CC BY-NC-ND
Udział procentowy autorów:
Korekty artykułu:
-Języki publikacji:
PolskiLiczba wyświetleń: 1346
Liczba pobrań: 1001