Nowołacińskie heroidy jezuickie. Mutacje i metamorfozy
cytuj
pobierz pliki
RIS BIB ENDNOTEWybierz format
RIS BIB ENDNOTEData publikacji: 07.2024
Terminus, 2024, Tom 26, zeszyt 1 (70) 2024, s. 19 - 42
https://doi.org/10.4467/20843844TE.24.002.19705Autorzy
Nowołacińskie heroidy jezuickie. Mutacje i metamorfozy
The aim of the text is to describe the varieties and transformations of the literary genre inspired by Ovid’s Heroides, which occurred in Jesuit works in the early modern period (sixteenth and seventeenth centuries) within a specific geographical area, i.e. especially in Germany and the Netherlands. These considerations are preceded by a short reflection on Christian heroides created by humanist authors in the sixteenth century.
The paper discusses mainly volumes covering entire collections containing numerous sacrae heroides and also presents some illustrative examples. The most important authors for the implementation of the genre are presented: Jakob Bidermann, Jean Vincart and Jakob Balde, as well as (more briefly) Balduin Cabillavius.
The concepts of each collection and their ideological dominants are discussed. The analyses are complemented by fragments of some elegies quoted in the original along with the Polish translation made by the author.
Alenus A., Sacrarum heroidum libri tres, in quibus praeter alia plurima, quae ad intelligendas Veteris et Novi Testamenti historias et pietatis incrementum conferunt studiosae iuventuti utilia scituque dignissima continentur, Leuven: Rutger Velpius, 1574.
Balde I., [Opera], Tomus primus complectens Lyricorum libros IV, Epodon librum unum et silvarum libros IX, Koln: Johannes Busaeus, 1660.
Balde I., Urania victrix, Munchen: Johann Wilhelm Shell, 1663.
Biblia to jest Księgi Starego y Nowego Testamentu, według łacinskiego przekładu starego, w Kośćiele powszechnym przyjętego, ná polski język z nowu z pilnością przełożone […], Kraków: Drukarnia Łazarzowa, 1599 [Biblia Jakuba Wujka].
Bidermann I., Heroidum epistolae, Dillingen: Formis academicis, 1642.
Bidermann I., Heroum epistolae, ad Romanum exemplar recusae, Munchen: Cornelius Leysser, 1634.
Cabillavius B., Epistolarum heroum et heroidum libri quatuor, Antwerpen: Hendrik Aertssens, 1636.
Hessus H.E., Heroidum Christianarum epistolae, Leipzig: Melchior Lotter, 1514.
Ovid, Heroides and Amores, transl. G. Showerman, London 1914.
Owidiusz, Heroidy. Listy mitycznych kochanków, tłum., wstęp i oprac. E. Wesołowska, M. Miazek-Męczyńska, Kraków 2022.
Pismo Święte Starego i Nowego Testamentu w przekładzie języków oryginalnych, oprac. Zespół biblistow polskich z inicjatywy benedyktynów tynieckich, wyd. 4, Poznań 1990 [Biblia Tysiąclecia].
Vincart I., Sacrarum heroidum epistolae, Tournai: Adrien Quinque, 1640.
Virgil, Eclogues, Georgics, Aeneid I–VI, transl. H.R. Fairclough, London 1916.
Wergiliusz, Eneida. Epopeja w dwunastu księgach, tłum. I. Wieniewski, Kraków 1978.
Babnis T., Sive aliquid pharetris Augustus parcet Eois… Wschodnia polityka Rzymu w poezji Propercjusza, „Roczniki Humanistyczne” 66 (2018), nr 3, s. 7–27.
Bach J., Jakob Balde, der deutsche Horaz. Zu dem dritten Centenar seiner Geburt, „Akademische Monatsblatter” 16 (1904), s. 69–72.
Bec P., La lyrique française au Moyen Âge (XIIe–XIIIe siecles). Contribution a une typologie des genres poétiques médiévaux. Études et textes, t. 1: Études, Paris 1977.
Bjork M., Ovid’s Heroides and the Ethopoeia, Lund 2016.
Budzisz A., Postać Boga w Heroidach Heliusa Eobanusa Hessusa, „Roczniki Humanistyczne” 42 (1994), nr 3, s. 129–137.
Buszewicz E., Dwie Penelopy. Heroidy Owidiusza a elegie epistolarne Andrzeja Krzyckiego i Baltazara Castiglionego, „Terminus” 25 (2023), z. 1 (66), s. 63–96.
Cytowska M., Kwerela i heroida alegoryczna, „Meander” 18 (1963), z. 11–12, s. 486–503.
Dorrie H., Der heroische Brief: Bestandsaufnahme, Geschichte, Kritik einer humanistisch-barocken Literaturgattung, Berlin 1968.
Eickmeyer J., Imitating Ovid to the Greater Glory of God: Jesuit Poets and Christian Heroic Epistles (1514–1663), „Journal of Jesuit Studies” 1 (2014), no. 3, s. 419–442.
Eickmeyer J., Der jesuitische Heroidenbrief: Zur Christianisierung und Kontextualisierung einer antiken Gattung in der Frühen Neuzeit, Berlin–Boston 2012.
Lapp J.C., The New World in French Poetry of the Sixteenth Century, „Studies in Philology” 45 (1948), no. 2, s. 151–164.
Marczuk B., Wstęp, w: Krwawy amfiteatr. Antologia francuskich historii tragicznych epoki renesansu i baroku, tłum. i oprac. B. Marczuk, Krakow 2002, s. 9–24.
Marion O. van, Heldinnenbrieven. Ovidius’ Heroides in Nederland, Nijmegen 2005.
Milewska-Waźbińska B., Kilka uwag na temat recepcji twórczości Owidiusza w chrześcijańskiej poezji nowołacińskiej doby baroku, „Symbolae Philologorum Posnaniensium Graecae et Latinae” 33 (2023), nr 1, s. 227–242.
Sacre D., Balduinus Cabillavius (1582–1652) e S.I. poeta Latinus, „Melissa” 81 (1997), s. 6–9 (część I), „Melissa” 83 (1998), s. 9–11 (część II) i „Melissa” 84 (1998), s. 8–10 (część III).
Sacre D., Een Latijns jezuietendichter uit de zeventiende eeuw: Balduinus Cabillavius, „De Zeventiende Eeuw. Cultur in de Nederlanden in Interdisciplinair Perspectief ” 14 (1998), s. 107–117.
Stabryła S., Owidiusz. Świat poetycki, Wrocław 1989.
Stiglmayr J., Jakob Balde S. J., der „deutsche Horaz“: Zur 250. Wiederkehr des Todestages bes Dichters, „Stimmen der Zeit” 48 (1918), s. 467–488.
Urban-Godziek G., Romańska alba tradycyjna. Między pieśnią ludową a dworską, „Terminus” 22 (2020), z. 2 (55), s. 103–122.
Wesołowska E., Miazek-Męczyńska M., Heroidy – datowanie, recepcja, przekłady, w: Owidiusz, Heroidy. Listy mitycznych kochanków, tłum., wstęp i oprac. E. Wesołowska, M. Miazek-Męczyńska, Kraków 2022, s. 39–87.
Wesołowska E., Miazek-Męczyńska M., Wyznanie tłumaczek, w: Owidiusz, Heroidy. Listy mitycznych kochanków, tłum., wstęp i oprac. E. Wesołowska, M. Miazek-Męczyńska, Kraków 2022, s. 85–87.
White P., Early Modern Latin Love Poetry, Leiden–Boston 2023.
White P., Renaissance Postscripts: Responding to Ovid’s Heroides in Sixteenth-Century France, Columbus 2009.
Informacje: Terminus, 2024, Tom 26, zeszyt 1 (70) 2024, s. 19 - 42
Typ artykułu: Oryginalny artykuł naukowy
Tytuły:
Neo-Latin Jesuit Heroides: Mutations and Metamorphoses
Uniwersytet Jagielloński w Krakowie, Polska, ul. Gołębia 24, 31-007 Kraków
Publikacja: 07.2024
Status artykułu: Otwarte
Licencja: CC BY
Finansowanie artykułu:
Udział procentowy autorów:
Korekty artykułu:
-Języki publikacji:
Polski