FAQ

The Polish-Catholic National Church: Between Messianism and Socialism
 

Data publikacji: 27.09.2018

Studia Religiologica, 2017, Tom 50, Numer 4, s. 373 - 391

https://doi.org/10.4467/20844077SR.17.024.8758

Autorzy

Jarosław Tomasiewicz
Uniwersytet Śląski w Katowicach
ul. Bankowa 12, 40-007 Katowice, Polska
https://orcid.org/0000-0001-9750-5256 Orcid
Wszystkie publikacje autora →

Tytuły

The Polish-Catholic National Church: Between Messianism and Socialism

Abstrakt

Religious reformism is sometimes linked with social radicalism. In Poland, perhaps the most striking example of this was Father Andrzej Huszno’s Polish-Catholic National Church, which was active in the 1920’s. The PKKN doctrine linked proletarian anti-capitalism and Polish national messianism of romantic provenance with an attempt to re-interpret Christianity in the theosophical spirit. This made Huszno’s movement a tactical ally of the Piłsudkiites, who initially tried to maintain their social-radical and anticlerical traditions, and also make religious structures subordinate to the state (the Orthodox Church first in line). The Piłsudkiites’ turn towards conservatism after the May Coup meant that the PKKN lost ground under its feet.

Bibliografia

Primary sources
 
“Głos Ziemowida” 1924–1925.
 
“Goniec Częstochowski” 1937.
 
“Hasło Łódzkie” 1928.
 
Huszno A., Kościół demokratyczny, Kraków 1919.
 
Huszno A., Polski Kościół Narodowy, jego historja, cel i zasady, Dąbrowa Górnicza 1928.
 
Huszno A., Syn Człowieczy, Kraków 1917.
 
“Jednodniówka Maryawicka” 1926.
 
“Polska Zachodnia” 1939.
 
“Przegląd Powszechny” 1919–1926.
 
Skrudlik M., Zamachy na Kościół Katolicki w Polsce, Warszawa 1928.
 
“Słowo Pomorskie” 1927.
 
Secondary sources
 
Bauer M., Nad „Przewagami elearów polskich” Wojciecha Dembołęckiego. O apologetycznym pamiętniku z walk lisowczyków w krajach monarchii habsburskiej podczas pierwszych lat wojny trzydziestoletniej, “Napis” 2005, seria XI.
 
Chylak K., Polski Narodowy Kościół Katolicki w Łodzi (1918–1951), “Rocznik Łódzki” 2010, Vol. LVII, pp. 89–102.
 
Ciepiela B., Historia parafii Matki Bożej Nieustającej Pomocy w Strzyżowicach, http://strzyzowice.pl/index.php?name=Sections&req=viewarticle&artid=28&page=1 [access: 19.02.2007].
 
Gardell M., Gods of the Blood: The Pagan Revival and White Separatism, Durham–London 2003.
 
Gazda G., Dwudziestolecie międzywojenne. Słownik literatury polskiej, Gdańsk 2008.
 
Grześczyk A., Z dziejów ludowej herezji – Polski Narodowy Kościół Katolicki, “Ha!art” 2016, no. 1, pp. 34–38.
 
Heindel M., Światopogląd różokrzyżowców. Ezoteryczne chrześcijaństwo przyszłości. Elementarna rozprawa o ewolucji człowieka w przeszłości, jego obecnej budowie wewnętrznej i osiągnięciu pełnego rozwoju w przyszłości, Warszawa 1993.
 
Jorsz S., Historyczne znaczenie misji wschodniej jezuitów w Albertynie, “Roczniki Teologiczne” 2006–2007, vol. LIII–LIV, no. 7, pp. 145–152.
 
Kamiński L., Romantyzm a ideologia. Główne ugrupowania polityczne Drugiej Rzeczypospolitej wobec tradycji romantycznej, Wrocław–Warszawa–Kraków–Gdańsk 1980.
 
Kmietowicz F., Kiedy Kraków był Trzecim Rzymem, Białystok 1994.
 
Łętocha R., „Oportet vos nasci denuo”. Myśl społeczno-polityczna Jerzego Brauna, Kraków 2006.
 
Mirończuk J., Polski Narodowy Kościół Katolicki w Łomży – powstanie, oddziaływanie, zanik (1928–1944), “Studia Łomżyńskie” 2009, vol. XX, pp. 31–49.
 
Modern Pagan and Native Faith Movements in Central and Eastern Europe, K. Aitamurto, S. Simpson (eds.), Durham 2013.
 
Mroziński W., „H” – jak Huszno (1–2), “Kurier Związkowy” 2003, no. 164, p. 166.
 
Pastuszewski S., Karta prawosławna w dziejach Bydgoszczy [in:] Kalendarz Bydgoski na Rok 1987, Bydgoszcz 1986, pp. 29–35.
 
Peck A., W poszukiwaniu tożsamości. Rasizm w amerykańskich koncepcjach religijnych, Kraków 2007.
 
Rogacki N. [Nogacki R.], Anglo-izraelityzm czyli rasowa apokalipsa, “Fronda” 1999, no. 15–16, pp. 241–246.
 
Tomasiewicz J., Naprawa czy zniszczenie demokracji? Tendencje autorytarne i profaszystowskie w polskiej myśli politycznej (1921–1935), Katowice 2012.
 
Tomasiewicz J., Neopoganizm – „religia narodowa” – w koncepcjach niemieckiej skrajnej prawicy (do 1945 r.), “Studia nad Faszyzmem i Zbrodniami Hitlerowskimi” 2005, vol. XXVIII, pp. 103–120.
 
Tomasiewicz J., Po dwakroć niepokorni. Szkice z dziejów polskiej lewicy patriotycznej, Łódź 2014.
 
Tomasiewicz J., Religia, naród i państwo w neopogańskiej filozofii Jana Stachniuka, “Nomos” 1999, no. 24–25, pp. 63–78.
 
Ugniewska-Dobrzańska J., Giuseppe Mazzini – historia jako narodowa terapia, Wrocław 1986.
 
Umarł jako katolik, “Cuda i Łaski Boże” 2007, no. 11.
 
Walicki A., Millenaryzm i mesjanizm religijny a romantyczny mesjanizm polski. Zarys problematyki, “Pamiętnik Literacki” 1971, no. 4, pp. 23–46.
 
Werschler I., Z dziejów obozu belwederskiego. Tadeusz Hołówko – życie i działalność, Warszawa 1984.

Informacje

Informacje: Studia Religiologica, 2017, Tom 50, Numer 4, s. 373 - 391

Typ artykułu: Oryginalny artykuł naukowy

Tytuły:

Polski:
The Polish-Catholic National Church: Between Messianism and Socialism
Angielski:
The Polish-Catholic National Church: Between Messianism and Socialism
 

Autorzy

https://orcid.org/0000-0001-9750-5256

Jarosław Tomasiewicz
Uniwersytet Śląski w Katowicach
ul. Bankowa 12, 40-007 Katowice, Polska
https://orcid.org/0000-0001-9750-5256 Orcid
Wszystkie publikacje autora →

Uniwersytet Śląski w Katowicach
ul. Bankowa 12, 40-007 Katowice, Polska

Publikacja: 27.09.2018

Status artykułu: Otwarte __T_UNLOCK

Licencja: CC BY-NC-ND  ikona licencji

Udział procentowy autorów:

Jarosław Tomasiewicz (Autor) - 100%

Korekty artykułu:

-

Języki publikacji:

Angielski