FAQ
logotyp Uniwersytetu Jagiellońskiego

„Jesteśmy szczęśliwemi wybrańcami losu”. Refleksje nad życiem i działalnością Marii Grzegorzewskiej

Data publikacji: 16.10.2024

Psychologia Rozwojowa, 2023, Tom 28, Numer 3, s. 9 - 28

https://doi.org/10.4467/20843879PR.23.008.19698

Autorzy

Anna Hryniewicka
Instytut Psychologii, Akademia Pedagogiki Specjalnej, Warszawa
https://orcid.org/0000-0001-5905-1839 Orcid
Kontakt z autorem
Wszystkie publikacje autora →

Tytuły

„Jesteśmy szczęśliwemi wybrańcami losu”. Refleksje nad życiem i działalnością Marii Grzegorzewskiej

Abstrakt

This article is dedicated to Maria Grzegorzewska – an outstanding creator of the Polish school of special pedagogy, initiator, founder, and long-time director of the oldest university in Poland training special educators, and one of the most outstanding women in psychology of the 20th century, honored by the Sejm of the Republic of Poland on the 100th anniversary of the founding of the Academy of Special Pedagogy with the honorable title of Patroness of the year 2022. It presents the most important facts about her life and activities, the origins of her scientific interests, the sources of her creativity that determined how to coped with the challenges related to realizingher vocation to serve people with disabilities, her contribution to the development of various areas of culture and science, and the extraordinary power of influence on colleagues and students, thanks to which the knowledge system she created remains valid today and can set the direction for the further development of pedagogy and related disciplines.

Bibliografia

Pobierz bibliografię

Adamski, W., Gryc, P., Jamróz, A., Olkuśnik, M., Wójcik, E. (2002, red.), Popularna Encyklopedia Powszechna, t. 10. Warszaw–Kraków: Oficyna Wydawnicza Fogra, Bertelsmann Media.

Baley, S. (1929). Józefa Joteyko, jako psycholog eksperymentalny. W: Józefa Joteyko. Księga pamiątkowa poświęcona jej życiu i działalności (s. 68–74). Warszawa: Odbitka z Polskiego Archiwum Psychologii. Związek Polskiego Nauczycielstwa Szkół Powszechnych, t. II, 2–4.

Baley, S. (1932), Dr Maria Grzegorzewska. Psychologia niewidomych. Polskie Archiwum Psychologii, 1, 343–344.

Berggruen, J. (1989), Wspomnienia z czasów studiów 1913–1914. W: U. Eckert, M Gawarecka (red.), Wspomnienia o Marii Grzegorzewskiej. (s. 32–35). Warszawa: Wyższa Szkoła Pedagogiki Specjalnej.

Budkiewicz, J. (1965), Piéron, H. (1881–1064). Psychologia Wychowawcza, 2, 220–221.

Davies, N. (1995), Serce Europy: krótka historia Polski. Londyn: Aneks.

Dąbrowska, M. (1955), Warszawa mojej młodości. W: H. Boguszewska (red), Warszawa naszej młodości. (s. 33–59). Warszawa: Iskry.

Domański, F. (1972), Państwowy Instytut Nauczycielski z lat 1930–1935 i jego zadania. W: J. Doroszewska, M. Falski, R. Wroczyński (red.), Maria Grzegorzewska. Materiały z sesji naukowej – 7 XI 1969 r. (s. 111–134). Warszawa: Instytut Wydawniczy Nasza Księgarnia.

Doroszewska, J. (1964), Fragmenty biografii Marii Grzegorzewskiej. Ruch Pedagogiczny, 6, 8–18.

Doroszewska, J. (1967), Maria Grzegorzewska wśród nas. Szkoła Specjalna, 3, 210–217.

Doroszewska, J. (1972), Drogi życia Marii Grzegorzewskiej. W: J. Doroszewska, M. Falski, R. Wroczyński (red.), Maria Grzegorzewska. Materiały z sesji naukowej – 7.XI.1969 r. (s. 9–27). Warszawa: Instytut Wydawniczy Nasza Księgarnia.

Gasik, W. (1985). Dzieciństwo i młodość. W: E. Żabczyńska (red.), Maria Grzegorzewska – Pedagog w służbie dzieci niepełnosprawnych (s. 23–32). Warszawa: WSPS.

Gawarecka, M. (1989), Z moich wspomnień o Marylce. W: U. Eckert. M Gawarecka (red.), Wspomnienia o Marii Grzegorzewskiej. (s. 81–86). Warszawa: Wyższa Szkoła Pedagogiki Specjalnej.

Gąsiorowski, A. (1994, red.), Historia wychowania, Słownik biograficzny. Olsztyn: WSP.

Goethe, J. W. (1910). Wybór myśli prozą. Zebrał i przełożył Stefan Frycz. Lwów: Księgarnia Polska Bernarda Połonieckiego. Warszawa: Edwarda Wende i S-ka.

Gołubiew, A. (1967), Maria Grzegorzewska. Tygodnik Powszechny, 24, 1–2.

Grochola, W. (1980), Legenda w zasięgu ręki. Magazyn Rodzinny, 3, 39–43.

Grzegorzewska, M. (1916), Essai sur le développment du sentiment esthétique. Recherches d’esthétique expérimentale faites sur les élèves des écoles des Bruxelles. Paryż: Institut Général Psychologique; Bulletin de l’Institut Général Psychologique. Séction de psychologie artistique, 14–16, 117–251.

Grzegorzewska, M. (1918), O konieczności zorganizowania specjalnego szkolnictwa dla dzieci anormalnych w Polsce. Roczniki Polskiej Ligi Nauczania, t. 1, z. 3–4, 107–114.

Grzegorzewska, M. (1928/29). Państwowy Instytut Pedagogiki Specjalnej. Szkoła Specjalna, 3/4, 149–156.

Grzegorzewska, M. (1946/47b), Losy wojenne i odbudowa Państwowego Instytutu Pedagogiki Specjalnej. Szkoła Specjalna, 1–4, 6–12.

Grzegorzewska, M. (1964), Wybór pism. Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe.

Grzegorzewska, M. (1967), Przemówienie na zakończenie roku akademickiego 1965/66 w PIPS. Szkoła Specjalna, 3, 200–201.

Grzegorzewska, M. (2012), Studium na temat rozwoju uczuć estetycznych. Badania z zakresu estetyki eksperymentalnej prowadzone wśród uczniów szkół brukselskich. Warszawa: Akademia Pedagogiki Specjalnej.

Grzegorzewska, M., Bartecki, J., Mańkowski, R. (1947/48), Sprawozdanie z działalności Wydziału Pedagogicznego Zarządu Głównego ZNP. Ruch Pedagogiczny, 3, 239–272.

Karaś, M. (1977), Uniwersytet Jagielloński. Tradycje – współczesność – perspektywy, t. 134. Kraków: Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego.

Han-Ilgiewicz, N. (1967), Audycje radiowe ku czci Marii Grzegorzewskiej. Szkoła Specjalna, 3, 246–247.

Han-Ilgiewicz, N. (1989), Osobowość Marii Grzegorzewskiej. W: U. Eckert. M Gawarecka (red.), Wspomnienia o Marii Grzegorzewskiej (s. 139–150). Warszawa: Wyższa Szkoła Pedagogiki Specjalnej.

Hryniewicka, A. (2014), Wkład Marii Grzegorzewskiej w rozwój pedagogiki specjalnej. „O tym, na czym polega geniusz dobroci”. Część I. Edukacja i aktywność zawodowa Marii Grzegorzewskiej na obczyźnie. Szkoła Specjalna, 1, 68–72.

Hryniewicka, A. (2015), Maria Grzegorzewska – psychologia wobec niepełnosprawności. W: S. Volkmann, Raue, H. E. Lück (red.), Najwybitniejsze kobiety w psychologii XX wieku (s. 341–362). Gdańsk: Gdańskie Wydawnictwo Psychologiczne.

Hryniewicka, A. (2018), Maria Grzegorzewska – twórczyni pedagogiki specjalnej. Szkoła Specjalna, 1, 5–11.

Hryniewicka, A. (2022), W stronę człowieka.... O odwadze twórczego myślenia Marii Grzegorzewskiej. Warszawa: Akademia Pedagogiki Specjalnej.

Jaroszewski, Z. (1967), Maria Grzegorzewska w historii polskiej nauki. Szkoła Specjalna, 3, 217–223.

Joteyko, J., Grzegorzewska, M. (1922), Metody i zakres nauczania powszechnego w Belgii. T. 1. Rys historyczny, organizacja szkolnictwa, ogródki dziecięce, szkoły początkowe wyższe, seminaria nauczycielskie. Warszawa: Wydawnictwo M. Arcta.

Kiepurska, H. (1967), Inteligencja zawodowa Warszawy 1905–1907. Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe.

Krauze, B. (1985), Bibliografia prac Marii Grzegorzewskie i publikacje o niej (1916–1981). W: E. Żabczyńska (red.), Maria Grzegorzewska – Pedagog w służbie dzieci niepełnosprawnych (s. 212–232). Warszawa: Wyższa Szkoła Pedagogiki Specjalnej.

Lipkowski, O. (1968), Józefa Joteyko. Życie i działalność. Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe.

Lipkowski, O. (1972), Instytut Pedagogiki Specjalnej w Warszawie. W: J. Doroszewska, M. Falski, R. Wroczyński (red.), Maria Grzegorzewska. Materiały z sesji naukowej – 7 XI 1969 r. (s. 96–110). Warszawa: Instytut Wydawniczy Nasza Księgarnia.

Lipkowski, O. (1983). Wyższa Szkoła Pedagogiki Specjalnej im. Marii Grzegorzewskiej w Warszawie 1922–1982. Warszawa: WSPS.

Malynicz Z. (1967), Audycje radiowe ku czci Marii Grzegorzewskiej. Szkoła Specjalna, 3, 248.

Massalski, A., Konopczyński, M. (2009), Wstęp. W: A. Massalski, K. Wiatr (red.), Zagrożenia wychowawcze XX wieku. Warszawa: Kancelaria Senatu.

Mędrzecki, W. (2019). Naród malkontentów czy słuszne narzekania na kamyki w dziurawym bucie? Mówią Wieki (wydanie specjalne: Druga Rzeczpospolita. Bilans otwarcia), 4, 42–47.

Moraczewski, J. (1919), Przewrót w Polsce. 1. Rządy ludowe: szkic wypadków z czasów wyzwolenia Polski do 16 stycznia 1919 roku. Kraków–Warszawa: Wydawnictwo Z. Klemensiewicz.

Niklewska, J. (1987), Prywatne szkoły średnie w Warszawie 1905–1915. Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe.

Okoń, W. (2004), Nowy słownik pedagogiczny. Wydanie IV. Warszawa: Wydawnictwo Akademickie „Żak”.

Orynżyna, J. (1989), Jak widziałam Marię Grzegorzewską. W: U. Eckert. M Gawarecka (red.), Wspomnienia o Marii Grzegorzewskiej (s. 90–91). Warszawa: Wyższa Szkoła Pedagogiki Specjalnej.

Ostrowska, T. (1976), Minkowski, E. W: S. Kieniewicz (red.), Polski Słownik Biograficzny, t. XXI (s. 301–303). Wrocław–Warszawa–Kraków–Gdańsk: Zakład Narodowy im. Ossolińskich, Polska Akademia Nauk.

Perkowska, U. (1994), Studentki Uniwersytetu Jagiellońskiego w latach 1894–1939. W stulecie immatrykulacji pierwszych studentek. Kraków: Secesja.

Podhorska-Okołów, S. (1955), Warszawa mego dzieciństwa. Warszawa: Czytelnik.

Posner, S. (1929), Szlakiem wspomnień. W: Józefa Joteyko. Księga pamiątkowa poświęcona jej życiu i działalności (s. 111–115), Warszawa: Odbitka z Polskiego Archiwum Psychologii, t. II, 2–4.

Poznański, K. (2006), Wybrane zagadnienia z historii wychowania, t. 2 (s. 148–154), Warszawa: Akademia Pedagogiki Specjalnej.

Radlińska, H. (1929), Józefa Joteyko jako pedagog. W: Józefa Joteyko. Księga pamiątkowa poświęcona jej życiu i działalności (s. 75–87), Warszawa: Odbitka z Polskiego Archiwum Psychologii. Związek Nauczycielstwa Szkół Powszechnych, t. II, 2–4.

Rzepa, T., Dobroczyński, B. (2019), Historia polskiej myśli psychologicznej: gałązki z drzewa Psyche. Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe.

Sedlaczek, S. (1928). Józefa Joteyko. Warszawa: Dział Wydawnictw Naczelnictwa Związku Harcerstwa Polskiego.

Segał, J. (1929), Psychologia Pedagogiczna. W: Program wykładów i zajęć w Państwowym Instytucie Pedagogiki Specjalnej. Szkoła Specjalna, 3–4, 162–164.

Stopka, K. (red.) [aut.], Barcik, M. [et. al.] (2006), Corpus studiosorum Universitatis Iagiellonicae, t. III: E–J. Kraków: Towarzystwo Wydawnicze „Historia Iagellonica”.

Tomasik, E. (1998), Ocalić od zapomnienia. Maria Grzegorzewska w relacjach ze współczesnymi. Warszawa: Wyższa Szkoła Pedagogiki Specjalnej.

Trentowski, B. (1842), Chowanna czyli system pedagogiki narodowej jako umiejętności wychowania, nauki i oświaty, słowem wykształcenia naszej młodzieży, t. 1–2. Poznań: Księgarnia Nowa.

Wojeński, T. (1960). Walka o szkołę polską w okresie rewolucji 1905 roku. Warszawa: PZWS.

Wroczyński, R. (1972), Maria Grzegorzewska w polskiej myśli wychowawczej. W: J. Doroszewska, M. Falski, R. Wroczyński (red.), Maria Grzegorzewska. Materiały z sesji naukowej – 7.XI.1969 r. (s. 43–55). Warszawa: Instytut Wydawniczy Nasza Księgarnia.

Zawieyski, J. (1946), Droga do domu. Część III – Teresa. Warszawa: Wydawnictwo E. Kuthana.

Zawieyski, J. (1989). Maria Grzegorzewska. W: U. Eckert, M. Gawarecka (red.), Wspomnienia o Marii Grzegorzewskiej (s. 13–31). Warszawa: Wyższa Szkoła Pedagogiki Specjalnej.

Żabczyńska, E. (1985), Działalność naukowa i wydawnicza. W: E. Żabczyńska (red.), Maria Grzegorzewska. Pedagog w służbie dzieci niepełnosprawnych (s. 69–79). Warszawa: Wyższa Szkoła Pedagogiki Specjalnej.

Żebrowska, M. (1972), Maria Grzegorzewska jako psycholog. W: J. Doroszewska, M. Falski, R. Wroczyński (red.), Maria Grzegorzewska. Materiały z sesji naukowej – 7.XI.1969 r. (s. 56–76). Warszawa: Instytut Wydawniczy Nasza Księgarnia.

Źródła archiwalne

Arch. UJ, WF, sygn. S II 218, S II 235-c, S II 236-b.

Arch. PAN w Warszawie, sygn. III–379, j. 8, k. 13, 15, 15v, 16.

Muzeum APS. sygn. MUZ.OSOB.1385, 12.01.1950, sygn. 1385; MUZ.NOT. 1007; MUZ.PIPS 1404.

Informacje

Informacje: Psychologia Rozwojowa, 2023, Tom 28, Numer 3, s. 9 - 28

Typ artykułu: Oryginalny artykuł naukowy

Tytuły:

Polski:
„Jesteśmy szczęśliwemi wybrańcami losu”. Refleksje nad życiem i działalnością Marii Grzegorzewskiej
Angielski:
“We Are the Lucky Ones Chosen by Fate”. Reflections on the Life and Activity of Maria Grzegorzewska

Autorzy

https://orcid.org/0000-0001-5905-1839

Anna Hryniewicka
Instytut Psychologii, Akademia Pedagogiki Specjalnej, Warszawa
https://orcid.org/0000-0001-5905-1839 Orcid
Kontakt z autorem
Wszystkie publikacje autora →

Instytut Psychologii, Akademia Pedagogiki Specjalnej, Warszawa

Publikacja: 16.10.2024

Status artykułu: Otwarte __T_UNLOCK

Licencja: CC BY  ikona licencji

Udział procentowy autorów:

Anna Hryniewicka (Autor) - 100%

Korekty artykułu:

-

Języki publikacji:

Polski