Godność jako cecha podmiotów zbiorowych lub cecha ugruntowana instytucjonalnie. Typy godności – propozycja systematyzacji (część 2)
cytuj
pobierz pliki
RIS BIB ENDNOTEWybierz format
RIS BIB ENDNOTEGodność jako cecha podmiotów zbiorowych lub cecha ugruntowana instytucjonalnie. Typy godności – propozycja systematyzacji (część 2)
Data publikacji: 29.12.2022
Przegląd Konstytucyjny, 2022, Numer 4 (2022), s. 73 - 93
https://doi.org/10.4467/25442031PKO.22.028.16993Autorzy
Godność jako cecha podmiotów zbiorowych lub cecha ugruntowana instytucjonalnie. Typy godności – propozycja systematyzacji (część 2)
Dignity as an Attribute of Collective Entities and Dignity as an Institutionally Grounded Attribute: Types of Dignity – a Proposed Systematisation (Part 2)
This study aims to identify various meanings of the expression (name) “dignity”, with particular emphasis on the meanings of this expression as it appears in the text of the Constitution of the Republic of Poland. The meaning of the name “dignity” is the concept of dignity; in turn, the different concepts of dignity encompass dignity of particular types. Twelve different meanings of the expression “dignity” are indicated – twelve different concepts of dignity, and thus twelve types of dignity. Half of them are meanings (concepts) that recognize dignity as something belonging to a human being as a subject of law. They were considered in the essay Godność jako właściwość osoby. Typy godności – propozycja systematyzacji [Dignity as a Quality of Person – a Proposed Systematisation]. This group of meanings includes three concepts of dignity which recognize dignity as something constitutive of being a person: (1) inherent dignity of the person, (2) dignity established by qualities specific to a thinking being, and (3) dignity as a historically emergent social status of all human beings. The second group of meanings, treating dignity as something with which the human being (the person) is endowed, includes concepts which encompass (4) personal dignity (honour and good reputation), (5) dignity as moral excellence, and (6) dignity as appropriateness of attitude or behaviour.
Dignity as an attribute of collective entities and dignity as an institutionally grounded attribute are a subject of this paper. The Constitution of the Republic of Poland speaks of (1) the dignity of the Nation, (2) the dignity of office or function, and (3) public dignity. The expression “the dignity of the Nation” can be understood in four different ways: (i) analogously to the understanding of dignity of the person, (ii) of personal dignity, (iii) of dignity as moral excellence, and (iv) of dignity as appropriateness of attitude or behaviour. The expression “dignity” when designating something institutionally grounded can designate (4) the dignity of social roles, (5) the dignity of a profession, and – specifically to the Polish language – (6) dignity meaning a surname.
The author argues that it is unacceptable to ascribe different concepts of dignity to the expression “dignity” appearing in a specific legal provision.
Źródła
Karta Narodów Zjednoczonych z dn. 26 czerwca 1945 r., Dz.U. 1947, nr 23, poz. 90 ze zm.
Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej z dn. 2 kwietnia 1997 r., Dz.U. 1997, nr 78, poz. 483 ze zm.
Międzynarodowy pakt praw gospodarczych społecznych i kulturalnych z dn. 16 grudnia 1966 r., Dz.U. 1977, nr 38, poz. 169.
Międzynarodowy pakt praw obywatelskich i politycznych z dn. 16 grudnia 1966 r., Dz.U. 1977, nr 38, poz. 167.
Ustawa z dn. 26 stycznia 1982 r. - Karta Nauczyciela, Dz.U. 1982, nr 3, poz. 19 ze zm.
Ustawa z dn. 26 maja 1982 r. - Prawo o adwokaturze, Dz.U. 1982, nr 16, poz. 124 ze zm.
Ustawa z dn. 7 września 2007 r. o Karcie Polaka, Dz.U. 2007, nr 180, poz. 1280; t.j. Dz.U. 2019, poz. 1598.
Ustawa z dn. 20 lipca 2018 r. - Prawo o szkolnictwie wyższym i nauce, Dz.U. 2018, poz. 1668 ze zm.
Zbiór Zasad Etyki Adwokackiej i Godności Zawodu (Kodeks Etyki Adwokackiej), uchwalony przez Naczelną Radę Adwokacką dn. 10 października 1998 r. (uchwała nr 2/XVIII/98) ze zm., <http://www.nra.pl/admin/wgrane_dokumenty/20210701kodeksetykiadwokackiejtekst-jednolity.pdf>, dostęp: 2 stycznia 2022 r.
Piśmiennictwo
Ajdukiewicz K., Zarys logiki, Warszawa 1957.
Arystoteles, Etyka eudemejska, tłum. W. Wróblewski, w: Arystoteles, Dzieła wszystkie, t. 5, Warszawa 1996.
Arystoteles, Etyka wielka, tłum. W. Wróblewski, w: Arystoteles, Dzieła wszystkie, t. 5, Warszawa 1996.
Florczak-Wątor M., Art. 6, w: Konstytucja RP, red. M. Safjan, L. Bosek, t. 1: Komentarz Art. 1-86, Warszawa 2016.
Gogacz M., Filozoficzna identyfikacja godności osoby, w: Zagadnienie Godności osoby, red. J. Czerkawski, Lublin 1994.
Granat M., Godność wobec praw człowieka w nieliberalnym konstytucjonalizmie, "Przegląd Konstytucyjny" 2020, nr 4.
Kant I., Uzasadnienie metafizyki moralności, tłum. M. Wartenberg, Warszawa 1984.
Luteran M., The Lost Meaning of Proportionality, w: Proportionality and the Rule of Law: Rights, Justification, Reasoning, red. G. Huscroft, B.W. Miller, G. Webber, Cambridge 2014.
Mik C., Zbiorowe prawa człowieka. Analiza krytyczna koncepcji, Toruń 1992.
Ossowska M., Normy moralne w obronie godności człowieka, "Etyka" 1969, t. 5.
Piechowiak M., Dobro wspólne jako fundament polskiego porządku konstytucyjnego, Warszawa 2012.
Piechowiak M., European Problems in Understanding Human Dignity, w: Encyclopaedia of Contemporary Constitutionalism, red. J. Cremades, C. Hermida, Cham 2022.
Piechowiak M., Filozofia praw człowieka. Prawa człowieka w świetle ich międzynarodowej ochrony, Lublin 1999.
Piechowiak M., Godność jako właściwość osoby. Typy godności - propozycja systematyzacji, "Przegląd Konstytucyjny" 2022, nr 2.
Piechowiak M., Preambuła Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej z 1997 r. Aksjologiczne podstawy prawa, Warszawa 2020.
Piechowiak M., Służebność państwa wobec człowieka i jego praw jako naczelna idea Konstytucji RP z 2 kwietnia 1997 roku - osiągnięcie czy zadanie?, "Przegląd Sejmowy" 2007, R. 15, nr 4(81).
Piechowiak M., Wyrażenie "godność" - pojęcie godności - godność. O niektórych teoretycznych aspektach ujęcia godności w Konstytucji RP, "Przegląd Prawa Konstytucyjnego" 2022, nr 6 (70).
Radbruch G., Gesetzliches Unrecht und übergesetzliches Recht, "Süddeutsche Juristenzeitung" 1946, nr 5.
Radbruch G., Ustawowe bezprawie i ponadustawowe prawo, tłum. Cz. Tarnogórski, w: M. Szyszkowska, Zarys filozofii prawa, Białystok 2000.
Rocławska-Szydło A., Argumentacja z podwójnego skutku w dyskursie prawniczym, praca doktorska napisana pod kierunkiem prof. dr. hab. Zbigniewa Pulki, Wydział Prawa, Administracji i Ekonomii Uniwersytetu Wrocławskiego, Wrocław 2021 (maszynopis).
Słownik łacińsko-polski, red. M. Plezia, t. 2, Warszawa 1998.
Weston B.H., Human Rights, "Human Rights Quaterly" 1984, R. 6, nr 3.
Informacje: Przegląd Konstytucyjny, 2022, Numer 4 (2022), s. 73 - 93
Typ artykułu: Oryginalny artykuł naukowy
Tytuły:
Godność jako cecha podmiotów zbiorowych lub cecha ugruntowana instytucjonalnie. Typy godności – propozycja systematyzacji (część 2)
Dignity as an Attribute of Collective Entities and Dignity as an Institutionally Grounded Attribute: Types of Dignity – a Proposed Systematisation (Part 2)
Instytut Prawa, SWPS Uniwersytet Humanistycznospołeczny w Warszawie,
SWPS
Publikacja: 29.12.2022
Status artykułu: Otwarte
Licencja: CC BY
Udział procentowy autorów:
Korekty artykułu:
-Języki publikacji:
PolskiLiczba wyświetleń: 427
Liczba pobrań: 249