з історії одного фальсифікату: привілей казимира ііі для панів із бжезя
cytuj
pobierz pliki
RIS BIB ENDNOTEWybierz format
RIS BIB ENDNOTEз історії одного фальсифікату: привілей казимира ііі для панів із бжезя
Data publikacji: 2020
Przegląd Archiwalno-Historyczny, 2020, Tom VII, s. 225 - 239
https://doi.org/10.4467/2391-890XPAH.20.010.14644Autorzy
з історії одного фальсифікату: привілей казимира ііі для панів із бжезя
W niniejszym artykule omówiono kwestię autentyczności przywileju króla Kazimierza III dla Zbigniewa z Brzezia i jego rodziny z 7 września 1370. Dokument ten zawiera potwierdzenie wcześniejszego przywileju cesarza Karola IV dla Zbigniewa i jego brata Stanisława o nadaniu im tytułu hrabiów Rzeszy i herbu, oraz darowanie przez polskiego władcy synom Zbigniewa Przedborowi i Pakosławowi miasta Włodzisław. Podjęto próbę uzasadnić tezę, że dokonane na rzecz panów z Brzezia nadanie nie zostało skasowane przez Ludwika Węgierskiego, natomiast na nim został oparty sporządzony w połowie XVII wieku przez ks. S. Wojeńskiego falsyfikat bogatszego w treści przywileju królewskiego. Do artykułu dołączono tekst nieznanego dotychczas oryginału tego przywileju, który obecnie przechowuje się w zbiorach archiwum Instytutu rękopisu Biblioteki Narodowej im. Włodzimierza Wiernadskiego w Kijowie.
The story of one forgery: Casimir III ’s privilege for the landowners of Brzeź
The article discusses the issue of authenticity of a privilege granted by king Casimir III to Zbigniew of Brzeź and his family on September 7, 1370. The document confirms the earlier privilege granted by emperor Charles IV to Zbigniew and his brother Stanisław, giving them the title of counts of the Reich and a coat of arms, and also endows the sons of Zbigniew (Przedbor and Pakosław) with the Polish town of Włodzisław. The article provides evidence for the thesis that this bestowal was not canceled by Louis I of Hungary. The document was the basis for a much broader privilege, forged by father S. Wojeński in the mid-17th century. The article is supplemented by the previously unknown original text of the privilege, which is now part of the collection of the archive of the Institute of Manuscripts in the Vladimir Vernadsky National Library in Kyiv.
Keywords: Casimir III, privilege, forgery, landowners of Brzeź
Źródła archiwalne
Ìnstitut rukopisu Nacìonalnoï bìblìoteki Ukraïni imenì V. Ì. Vernadsʹkogo, Kiïv L ̂
wìwsʹka greko-katolicʹka mitropoliča konsistorìâ, f. XVIII.
Odesʹke towaristwo ìstorìï ta starožitnostej, f. V, od. zb. 3695.
Cerkowno-arheologìčnij muzej pri Kiïwsʹkìj duhownìj akademìï, f. 301, od. zb. 541l.
Archiwum Główne Akt Dawnych w Warszawie, sygn. MK 204.
Archiwum Narodowe w Krakowie
Acta Сastrensia Cracoviensia, sygn. 29/5/0/2/716, p. 2059–2062.
Biblioteka Jagiellońska w Krakówie, sygn. BJ rkp. 1890.
Źródła drukowane
Antiquissimi libri iudiciales terrae Cracoviensis, p. 1: 1374–1390, ed. B. Ulanowski, Starodawne prawa polskiego pomniki, t. 8, [cz. 1], Kraków 1884.
Antiquissimi libri iudiciales terrae Cracoviensis, p. 2: 1394–1400, ed. B. Ulanowski, Starodawne prawa polskiego pomniki, t. 8, [cz. 2], Kraków 1886.
Joannis de Czarnkow Chronicon Polonorum, oprac. J. Szlachtowski, [w:] Monumenta Poloniae historica, t. 2, wyd. A. Bielowski, Lwów 1872, s. 619–756.
Kodeks dyplomatyczny katedry krakowskiej ś. Wacława, cz. 2: 1367–1423, wyd. F. Piekosiński, Kraków 1883.
Kodeks dyplomatyczny Małopolski, [t. 1]: 1178–1386, wyd. F. Piekosiński, Kraków 1876.
Kodeks dyplomatyczny Małopolski, t. 3: 1333–1386, wyd. F. Piekosiński, Kraków 1887.
Kodeks dyplomatyczny miasta Krakowa: 1257–1506, cz. 1, wyd. F. Piekosiński, Kraków 1879.
Prawo polskie w praktyce sądowej XIV i XV wieku. Wyciągi z najdawniejszych ksiąg sądowych ziemi Krakowskiej, wyd. A.Z. Helcel, Starodawne prawa polskiego pomniki, t. 2, Kraków 1870.
Zbiór dokumentów małopolskich, cz. 1: Dokumenty z lat 1257–1420, wyd. S. Kuraś, Wrocław 1962.
Opracowania
Borkiewic S., Linowski Z., Monografia historyczna i gospodarcza powiatu Jędrzejowskiego, Kielce 1937.
Cynarski S., Dzieje rodu Lanckorońskich z Brzezia: od XIV do XVIII wieku: sprawy kariery urzędniczej i awansu majątkowego, Warszawa 1996.
Černuhìn Ê., Kolekdcìâ rukopisìv ta arhìv mitropolita Andreâ Šepticʹskogo. Katalog fondu XVIII Ìnstitutu rukopisu Nacìonalnoï bìblìoteki Ukraïni imenì V. Ì. Vernadsʹkogo, Kiïv 2011.
Dąbrowski J., Ostatnie lata Ludwika Wielkiego 1370–1382, Kraków 2009 (wyd. 2).
Gawęda S., Możnowładztwo małopolskie w XIV i w pierwszej połowie XV wieku. Studia z dziejów rozwoju wielkiej własności ziemskiej, Kraków 1966.
Gąsiorowski A., Donacje Kazimierza Wielkiego dla rycerstwa, „Studia i materiały do dziejów Wielkopolski i Pomorza” 1979, t. 13, z. 1.
Inventarium omnium et singulorum privilegiorum, literarum, diplomatum, ed. [E. Rykaczewski], Beroloni 1862.
Kętrzyński S., O elementach chronologicznych dokumentów Kazimierza Wielkiego, [w:] Rozprawy Akademii Umiejętności. Wydział Historyczno-Filozoficzny. Serya II, t. 31, Kraków 1914.
Kłodziński A., O Archiwum Skarbca Koronnego na Zamku Krakowskim, Kraków 1923.
Kuczyński S.M., Polskie siły zbrojne za Kazimierza Wielkiego i Andegawenów, „Studia i Materiały do Historii Wojskowości” 1965, t. 11, cz. 2.
Kurtyka J., Krąg rodowy i rodzinny Jana Pakosławica ze Stróżysk i Rzeszowa (ze studiów nad rodem Półkoziców w XIII i XIV wieku), „Przemyskie Zapiski Historyczne” 1989/1990, r. 6–7.
Lasocki Z., O falsyfikatach w Archiwum Skarbca Koronnego, „Miesięcznik Heraldyczny” 1930, nr 9.
Luczyński J., Majątki ziemskie panującego w Małopolsce do 1385 roku, Poznań 1967.
Marzec A., Sapientior inter proceres Poloniae. Kariera polityczna Janusza Suchywilka herbu Grzymała (1336–1374), [w:] Polska i jej sąsiedzi w późnym średniowieczu, red. K. Ożóg, S. Szczur, Kraków 2000.
Mosingiewicz K., Pełka Ząbr z Czyżowa, [w:] Polski słownik biograficzny, t. 25, Wrocław 1980.
Piekosiński F., Pieczęcie polskie wieków średnich, cz. 1, Doba Piastowska, Kraków 1899.
Prokop K., Stanisława Wojeńskiego droga do biskupiej infuły. Perypetie kościelnej kariery syna rektora Akademii Krakowskiej, „Biuletyn Biblioteki Jagiellońskiej” 2017, r. 67.
Spieralski Z., Geneza i początki hetmaństwa w Polsce, „Studia i Materiały do Historii Wojskowości” 1960, t. 5, cz. 1, s.
Urzędnicy centralni i nadworni Polski. Spisy, red. A. Gąsiorowski, Wrocław 1992.
Urzędnicy małopolscy XII–XV wieku. Spisy, red. A. Gąsiorowski, Wrocław 1990.
Wyrozumski J., Przedbór z Brzezia, [w:] Polski słownik biograficzny, t. 28, Wrocław 1985.
Informacje: Przegląd Archiwalno-Historyczny, 2020, Tom VII, s. 225 - 239
Typ artykułu: Oryginalny artykuł naukowy
Tytuły:
з історії одного фальсифікату: привілей казимира ііі для панів із бжезя
The story of one forgery: Casimir III ’s privilege for the landowners of Brzeź
The Vernadsky National Library of Ukraine, 03039, Kyiv, Holosiivskyi Ave., 3
Publikacja: 2020
Status artykułu: Otwarte
Licencja: CC BY
Udział procentowy autorów:
Korekty artykułu:
-Języki publikacji:
UkraińskiLiczba wyświetleń: 491
Liczba pobrań: 438