Udoskonalanie gatunku ludzkiego − problemy definicyjne i argumentacyjne
cytuj
pobierz pliki
RIS BIB ENDNOTEWybierz format
RIS BIB ENDNOTEUdoskonalanie gatunku ludzkiego − problemy definicyjne i argumentacyjne
Data publikacji: 2017
Principia, 2017, Tom 64, s. 225 - 255
https://doi.org/10.4467/20843887PI.17.007.9279Autorzy
Udoskonalanie gatunku ludzkiego − problemy definicyjne i argumentacyjne
Human enhancement: problems of definition and argumentation
This article surveys the main issues of definitions and argumentation relating to the debate over human enhancement. We note the existence of a sort of notional cascade: seeking to provide a definition of enhancement, authors attempt to distinguish it from therapy. Defining therapy requires the notion of normality, which in turn refers – explicitly or implicitly – to the notion of human nature. In this article, 1) we present the complexity and lack of clarity displayed by the notion of enhancement 2) we analyse the main arguments in favour of distinguishing the notions of “therapy” and “enhancement”, 3) we analyse the notion of normality, 4) we refer to problems of interpretation relating to the notion of “human nature”, 5) noting that fears over human enhancement are grounded on the phenomenon known as neophobia, we explore that phenomenon in one of its manifestations, 6) we outline the issue of criteria for the categorisation and classification of methods of enhancement – a problem embroiled in a number of implicit assumptions.
Keywords: human enhancement, therapy, normality, normativity, human nature, cognitive functions, natural/unnatural
Udoskonalanie gatunku ludzkiego − problemy definicyjne i argumentacyjne
Artykuł jest przeglądem głównych problemów definicyjnych i argumentacyjnych debaty nad udoskonalaniem gatunku ludzkiego. Dostrzegamy istnienie swoistej kaskady pojęciowej – usiłując podać definicję udoskonalania, autorzy starają się odróżnić je od terapii, dla zdefiniowania której potrzebują pojęcia normalności, a to z kolei odsyła – explicite lub implicite – do pojęcia natury ludzkiej. W artykule: 1) przedstawiamy złożoność i nieostrość pojęcia udoskonalania, 2) analizujemy główne argumenty na rzecz zasadności odróżnienia pojęć „terapia” i „udoskonalanie”, 3) analizujemy pojęcie normalności, 4) odnosimy się do trudności interpretacyjnych związanych z pojęciem „natura ludzka”, 5) dostrzegając, że u podstaw obaw przed udoskonalaniem gatunku ludzkiego leży zjawisko nazywane neofobią, przyglądamy się mu w jednym z jego przejawów, 6) przedstawiamy uwikłany w szereg niejawnych założeń problem kryteriów kategoryzacji i klasyfikacji metod uważanych za doskonalące.
Agar, Nicholas, Truly human enhancement: a philosophical defense of limits, The MIT Press, Cambridge, Mass. 2014.
Artificial limbs give paralympic champion competitive edge, „International Herald Tribune”, 20 grudnia 2007.
Bateman, Simone, Jean Gayon, Sylvie Allouche, Jérôme Goffette, Michela Marzano, Introduction w: Inquiring into Human Enhancement. Interdisciplinary and International Perspectives, red. Simone Bateman, Jean Gayon, Sylvie Allouche, Jérôme Goffette, Michela Marzano, Wyd. Palgrave Macmillan, Basingstoke 2015, s. 1–15.
Bateman, Simone, Jean Gayon, The Concept and Practices of Human Enhancement: What Is at Stake?, w: Inquiring into Human Enhancement. Interdisciplinary and International Perspectives, red. Simone Bateman, Jean Gayon, Sylvie Allouche, Jérôme Goffette, Michela Marzano, Wyd. Palgrave Macmillan, Basingstoke 2015, s. 19–37.
Boosting your brainpower: ethical aspects of cognitive enhancement. A discussion paper from the British Medical Association, 2007. https://pdfs.semanticscholar.org/08b0/bcfadb2f4b-07823195f047e03184e4f7992a.pdf
Bostrom, Nick, Why I Want to be a Posthuman When I Grow Up, w: Medical Enhancement and Posthumanity, red. Bert Gordijn, Ruth Chadwick, Springer, [bez miejsca wydania] 2008, s. 107–137.
Bostrom, Nick, A history of transhumanist thought, „Journal of Evolution and Technology” 2005, 14(1), s. 1–27.
Bostrom, Nick, In defense of posthuman dignity, „Bioethics” 2005, 19, s. 202–214.
Bostrom, Nick, Human Genetic Enhancements: A Transhumanist Perspective, „The Journal of Value Inquiry” 2003, 37, s. 493–506.
Bostrom, Nick, Toby Ord, The Reversal Test: Eliminating Status Quo Bias in Applied Ethics, „Ethics” 2006, 116, s. 656–679.
Bostrom, Nick, Rebecca Roache, Ethical Issues in Human Enhancement, w: New Waves in Applied Ethics, red. Jesper Ryberg, Thomas Petersen, Clark Wolf, Wyd. Palgrave Macmillan, Basingstoke 2008, s. 120–152.
Braybrooke, David, Let needs diminish that preferences may prosper, Studies in Moral Philosophy, „American Philosophical Quarterly” monograph series, I, Blackwell, Oxford 1968.
Braybrooke, David, Meeting needs, Princeton University Press, Princeton 1987.
Buchanan, Allen, James B. Duke, Justice and health care. Selected essays, Oxford University Press, Oxford 2009.
Canguilhem, Georges, Normalne i patologiczne, przeł. Paweł Pieniążek, Wydawnictwo słowo/obraz terytoria, Gdańsk 2000, pierwsze kompletne wydanie francuskie: Le normal et le patologique, Presses Universitaires de France, Paris 1966.
Canguilhem, Georges, A Vital Rationalist. Selected Writings, red. François Delaporte, przeł. Arthur Goldhammer, Zone Books, New York 1994.
Geroulanos, Stefanos, Todd Meyers, Introduction, w: Georges Canguilhem, Writings on Medicine, przeł. Stefanos Geroulanos, Todd Meyers, Fordham University Press, New York 2012, s. 1–24.
Chadwick, Ruth, Therapy, enhancement and improvement, w: Medical enhancement and posthumanity, red. Bert Gordijn, Ruth Chadwick, Springer, [bez miejsca wydania] 2009, s. 25–37.
Conrad, Peter, Kristin K. Barker, The social construction of illness: key insights and policy implications, „Journal of Health and Social Behavior” 2010, 51, s. 67–79.
Daniels, Norman, Growth hormone therapy for short stature. Can we support the treatment/enhancement distinction?, „Growth: Genetics and Hormones” 1992, 8 (supplement), s. 46–48.
Daniels, Norman, Health‑care needs and distributive justice, „Philosophy and Public Affairs” 1981, 10(2), s. 146–179.
Daniels, Norman, Just health care, Cambridge University Press, Cambridge 1985.
Daniels, Norman, Normal functioning and the treatment enhancement distinction, „Cambridge Quarterly of Healthcare Ethics” 2000, 9, s. 309–322.
Enck, Gavin G., Pharmaceutical enhancement and medical professionals, „Medicine, Health Care and Philosophy” 2014, 17(1), s. 23–28.
Engelhardt Jr, H. Tristram, The Foundations of Bioethics, Oxford University Press, Oxford 1996.
Freidson, Eliot, Profession of medicine: A study of the sociology of applied knowledge, The University of Chicago Press, Chicago and London 1988.
Fukuyama, Francis, Koniec człowieka: konsekwencje rewolucji biotechnologicznej, przeł. Bartłomiej Pietrzyk, Znak, Kraków 2008.
Glover, Jonathan, Choosing children. The ethical dilemmas of genetic intervention, Clarendon Press, Oxford 2006.
Goffette, Jérôme, Enhancement: Why We Should Distinguish Anthropotechnics from Medicine, w: Inquiring into Human Enhancement. Interdisciplinary and International Perspectives, red. Simone Bateman, Jean Gayon, Sylvie Allouche, Jérôme Goffette, Michela Marzano, Wyd. Palgrave Macmillan, Basingstoke
2015, s. 38–59.
Green, Ronald M., Babies by design. The ethics of genetic choice, Yale University Press, New Haven and London 2007.
Habermas, Jürgen, Przyszłość natury ludzkiej. Czy zmierzamy do eugeniki liberalnej?, przeł. Małgorzata Łukasiewicz, Wydawnictwo Naukowe Scholar, Warszawa 2003.
Harris, John, Enhancing evolution: the ethical case for making better people, Princeton University Press, Princeton 2007.
Harris, John, How to be good, Oxford University Press, Oxford 2016.
Häyry, Matti, Rationality and the genetic challenge. Making people better?, Cambridge University Press, Cambridge 2010.
Heilinger Jan‑Christoph, Katja Crone, Human freedom and enhancement, „Medicine, Health Care and Philosophy” 2014, 17(1), s. 13–21.
Holtug, Nils, Equality and the treatment‑enhancement distinction, „Bioethics” 2011, 25, s. 137–144.
Juengst, Eric T., Enhancement Uses of Medical Technology, w: Encyclopedia of Bioethics, red. Stephen Garrard Post, wyd. 3, t. 2,
Macmillan Reference, New York 2004, s. 753–757.
Juengst, Eric T., What Does Enhancement Mean?, w: Enhancing Human Traits: Ethical and Social Implications, red. Erik Parens, Georgetown University Press, Washington, DC 1998, s. 29–47.
Kass, Leon R., James Q. Wilson, The ethics of human cloning, AEI Press, Washington 1998.
May, Joshua, Repugnance as Performance Error. The Role of Disgust in Bioethical Intuitions, w: The Ethics of Human Enhancement: Understanding the Debate, red. Steve Clarke, Julian Savulescu, Tony Coady, Alberto Giubilini, Sagar Sanyal, Oxford University Press, Oxford 2016, s. 43–57.
McCloskey, Henry J., Human needs, rights, and political values, „American Philosophical Quarterly” 1976, 13(1), s. 1–11.
ter Meulen, Ruud, The Moral Ambiguity of Human Enhancement, w: Inquiring into Human Enhancement. Interdisciplinary and International Perspectives, red. Simone Bateman, Jean Gayon, Sylvie Allouche, Jérôme Goffette, Michela Marzano, Palgrave Macmillan, Basingstoke 2015, s. 86–99.
Moore, Peter, Human Enhancement, w: Encyclopedia of Applied Ethics, red. R. Chadwick, wyd. 2, Academic Press, [bez miejsca wydania] 2012, s. 627–635.
Murray, Thomas H., Enhancement, w: The Oxford Handbook of Bioethics, red. Bonnie Steinbock, Oxford University Press, New York 2007, s. 491–515.
Naam, Ramez, More than Human. Embracing the Promise of Biological Enhancement, Broadway Books, New York 2005.
Sandel, Michael J., Przeciwko udoskonalaniu człowieka. Etyka w czasach inżynierii genetycznej, przeł. Olga Siara, Kurhaus Publishing, Warszawa 2014.
Savulescu, Julian, Genetic Interventions and the Ethics of Enhancement of Human Beings, w: Enhancement, w: The Oxford Handbook of Bioethics, red. Bonnie Steinbock, Oxford University Press, New York 2007, s. 516–533.
Savulescu, Julian, Anders Sandberg, Guy Kahane, Well‑being and Enhancement, w: Enhancing Human Capacities, red. Julian Savulescu, Ruud ter Meulen, Guy Kahane, Wiley‑Blackwell, [bez miejsca wydania] 2011, s. 3–18.
Witthøfft Nielsen, Lisbeth, The Concept of Nature and the Enhancement Technologies Debate, w: Enhancing Human Capacities, red. Julian Savulescu, Ruud ter Meulen, Guy Kahane, Wiley‑Blackwell, [bez miejsca wydania] 2011, s. 19–33.
Talbot, Marianne, Bioethics. An Introduction, Cambridge University Press, New York 2012.
Why teenagers act crazy, „The New York Times” 28 czerwca 2014.
Żuradzki, Tomasz, Nowa liberalna eugenika: Krytyczny przegląd argumentów przeciwko biomedycznemu poprawianiu ludzkiej kondycji fizycznej lub umysłowej, „Diametros” 2014, 42, s. 204–226.
Informacje: Principia, 2017, Tom 64, s. 225 - 255
Typ artykułu: Oryginalny artykuł naukowy
Tytuły:
Udoskonalanie gatunku ludzkiego − problemy definicyjne i argumentacyjne
Human enhancement: problems of definition and argumentation
Zakład Bioetyki, Wydział Nauk o Zdrowiu, Uniwersytet Medyczny w Łodzi
Zakład Bioetyki, Wydział Nauk o Zdrowiu, Uniwersytet Medyczny w Łodzi
Publikacja: 2017
Status artykułu: Otwarte
Licencja: CC BY-NC-ND
Udział procentowy autorów:
Korekty artykułu:
-Języki publikacji:
PolskiLiczba wyświetleń: 5004
Liczba pobrań: 3935