FAQ

Przezwyciężenie metafizyki, przezwyciężenie polityki. Martina Heideggera droga do i od narodowego socjalizmu

Data publikacji: 12.2022

Principia, 2022, Tom 69, Polityka i zło, s. 57 - 75

https://doi.org/10.4467/20843887PI.22.004.17315

Autorzy

Radosław Strzelecki
Instytut Filozofii, Uniwersytet Jagielloński (Kraków, Polska)
https://orcid.org/0000-0001-9844-8695 Orcid
Wszystkie publikacje autora →

Tytuły

Przezwyciężenie metafizyki, przezwyciężenie polityki. Martina Heideggera droga do i od narodowego socjalizmu

Abstrakt

Artykuł ma na celu wskazanie filozoficznych źródeł zarówno akcesu Martina Heideggera do ruchu nazistowskiego, jak i późniejszego zerwania przez myśliciela z zaangażowaniem politycznym. Drogę Heideggera do i od narodowego socjalizmu należy uchwycić nie tylko poprzez biografię filozofa, lecz przede wszystkim na szerszym tle procesu kształtowania się jego rozumienia polityki jako obszaru bytu wydzielonego i zagospodarowanego przez zachodnią metafizykę, co stanowi przejaw wypełnienia istoty metafizyki jako zapomnienia o byciu. Filozofię Heideggera wielokrotnie diagnozowano (por. np. Löwith, Adorno) jako głęboko powiązaną ze światopoglądem faszystowskim; przyjęta tutaj linia argumentacji podkreśla, przeciwnie, integralność etycznej linii argumentacji dzieła Heideggera, akcentującej w odniesieniu do polityki jej charakter eksploatacji bytu, podobnie jak uniformizacji człowieka i przemiany go w zasób. Konkluzja odsłania zatem głęboko antyfaszystowski wydźwięk pism Heideggera z lat 1936 – 1946 i podkreśla zarazem niepokojącą indyferencję w stosunku Heideggera do totalitarnych i nietotalitarnych systemów politycznych.

 

Overcoming Metaphysics, Overcoming Politics. Martin Heidegger’s Path to and from National Socialism:

This paper aims to equally pinpoint the philosophical origins of Martin Heidegger’s entry into the Nazi movement and the thinker’s subsequent break with political involvement. Heidegger’s path to and from National Socialism should be apprehended not only through the philosopher’s biography but, above all, within the broader framework of the process of the development of his understanding of politics as an area of being set apart and accommodated by Western metaphysics, which marks the fulfillment of the essence of metaphysics as a forgetting of being. Heidegger’s philosophy has been repeatedly diagnosed (cf., e.g., Löwith, Adorno) as deeply linked to the fascist worldview; the line of reasoning taken up in this paper insists, on the contrary, on the integrity of the ethical reasoning behind Heidegger’s work, which emphasizes, concerning politics, its character of exploiting being, in the same way as it uniformizes people and transforms them into a resource. The conclusion, therefore, reveals the profoundly anti-fascist overtones of Heidegger’s writings from 1936–1946 and, simultaneously, underscores a worrying indifference to Heidegger’s relationship to totalitarian and non-totalitarian political systems.

Key words: Martin Heidegger, Politics, Nazism, Evil

Bibliografia

Farias Victor, Heidegger i narodowy socjalizm, przeł. P. Lisiecki, R. Marszałek, Fundacja „Aletheia”, Warszawa 1997 Gadamer Hans‑Georg, Powrot z Syrakuz, przeł. E. Smoleńska, [w:] Heidegger dzisiaj, red. P. Marciszuk, C. Wodziński, „Aletheia” nr 1 (4)/1990, s. 449–450.

Heidegger Martin, Bycie i czas, przeł. B. Baran, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 1994.

Heidegger Martin, List o „humanizmie”, przeł. J. Tischner, [w:] tenże, Znaki drogi, Wydawnictwo Spacja, Warszawa 1999.

Heidegger Martin, O istocie prawdy, przeł. J. Filek, [w:] tenże, Znaki drogi, Wydawnictwo Spacja, Warszawa 1999.

Heidegger Martin, Przezwyciężenie metafizyki, [w:] tenże, Odczyty i rozprawy, przeł. J. Mizera, Wydawnictwo Baran i Suszczyński, Kraków 2002.

Heidegger Martin, Przyczynki do filozofii (Z wydarzania), przeł. B. Baran,  J. Mizera, Wydawnictwo Baran i Suszczyński, Kraków 1996.

Heidegger Martin, Pytanie o technikę, [w:] Technika i zwrot, przeł. J. Mizera, Wydawnictwo Baran i Suszczyński, Kraków 2002.

Heidegger Martin, Rektorat 1933/1934. Fakty i myśli, przeł. M. Żmudzińska, [w:] Heidegger dzisiaj, red. P. Marciszuk, C. Wodziński, „Aletheia” nr 1 (4)/1990, s. 370–379.

Heidegger Martin, Samoutwierdzenie się niemieckiego uniwersytetu, przeł. J. Garewicz, [w:] Heidegger dzisiaj, red. P. Marciszuk, C. Wodziński, „Aletheia” nr 1 (4)/1990, s. 365–369.

Kołoczek Łukasz, Być, czyli mieć. Proba transpozycji „Przyczynkow do filozofii” Martina Heideggera, Wydawnictwo Universitas, Kraków 2016.

Ott Hugo, Martin Heidegger. W drodze do biografii, przeł. J. Sidorek, Wydawnictwo Aletheia, Warszawa 2013.

Wodziński Cezary, Heidegger i problem zła, Państwowy Instytut Wydawniczy, Warszawa 1994.

Wodziński Cezary, Kairos. Konferencja w Todtnaubergu, Celan – Heidegger, Wydawnictwo słowo/obraz terytoria, Gdańsk 2010.

Wodziński Cezary, Metafizyka i metapolityka. Czarne zeszyty Heideggera, Wydawnictwo słowo/obraz terytoria, Gdańsk 2016.

Wodziński Cezary, Rektor Heidegger, [w:] Wolność jako odpowiedzialność. Jackowi Filkowi na siedemdziesiąte urodziny, red. M. Drwięga, R. Strzelecki, Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego, Kraków 2016, s. 197–222.

Informacje

Informacje: Principia, 2022, Tom 69, Polityka i zło, s. 57 - 75

Typ artykułu: Oryginalny artykuł naukowy

Tytuły:

Polski:

Przezwyciężenie metafizyki, przezwyciężenie polityki. Martina Heideggera droga do i od narodowego socjalizmu

Angielski:
Overcoming Metaphysics, Overcoming Politics. Martin Heidegger’s Path to and from National Socialism

Autorzy

https://orcid.org/0000-0001-9844-8695

Radosław Strzelecki
Instytut Filozofii, Uniwersytet Jagielloński (Kraków, Polska)
https://orcid.org/0000-0001-9844-8695 Orcid
Wszystkie publikacje autora →

Instytut Filozofii, Uniwersytet Jagielloński (Kraków, Polska)

Publikacja: 12.2022

Status artykułu: Otwarte __T_UNLOCK

Licencja: CC BY  ikona licencji

Udział procentowy autorów:

Radosław Strzelecki (Autor) - 100%

Korekty artykułu:

-

Języki publikacji:

Polski