Krytyczny pozytywizm prawniczy Kaarlo Tuoriego
cytuj
pobierz pliki
RIS BIB ENDNOTEWybierz format
RIS BIB ENDNOTEKrytyczny pozytywizm prawniczy Kaarlo Tuoriego
Data publikacji: 2016
Principia, 2015, Tom 61-62, s. 205 - 224
https://doi.org/10.4467/20843887PI.15.011.5540Autorzy
Krytyczny pozytywizm prawniczy Kaarlo Tuoriego
The Critical Legal Positivism of Kaarlo Tuori
The aim of this article is to present Kaarlo Tuori’s theory of law termed Critical Legal Positivism (CLP). It outlines the fundamental claims of CLP with regard to law, conceiving law as a complex, dialectical concept combining the opposing (to some extent) elements described in legal tradition as ratio and voluntas (rational standards and political will). According to CLP, this complexity is best represented by a theoretical model of law as a multi-layered order, containing a surface layer (positive law), a legal culture and a ‘deep culture’. All three layers, according to a positivistic account, are regarded as socially created, yet they differ in their nature and in the way they come into being. A reconstruction of those layers is followed by analysis of the main functions of the deeper levels of legal order. On one hand, those deeper strata are said to discharge a limiting and critical role (they restrict the discretionary will of law-making and law-applying authorities); on the other, they constitute and legitimise positive law. By the same token, they serve as a medium between law and public opinion.
Keywords: Critical Legal Positivism, legal culture, critique of law, legitimacy of law
Krytyczny pozytywizm prawniczy Kaarlo Tuoriego
Artykuł ma na celu prezentację teoretycznej koncepcji prawa autorstwa Kaarlo Tuoriego, określanej mianem krytycznego pozytywizmu prawniczego (KPP). W ramach tekstu wskazane zostają główne założenia KPP co do pojęcia prawa, zgodnie z którymi prawo jest pojęciem złożonym i dialektycznym, łączącym w sobie do pewnego stopnia przeciwstawne elementy, określane w tradycji prawniczej jako ratio i voluntas (rozumne standardy oraz wolę polityczną). Według KPP tę złożoność najlepiej oddaje model prawa jako porządku wielopoziomowego, obejmującego warstwę powierzchniową (prawo stanowione), kulturę prawniczą oraz „głęboką kulturę”. Wszystkie trzy warstwy, w zgodzie z pozytywistyczną orientacją, rozumiane są jako tworzone społecznie, różnią się jednak charakterem i sposobem powstawania. Po zrekonstruowaniu ww. warstw porządku prawnego artykuł omawia podstawowe funkcje głębszych warstw. Zgodnie z KPP, pełnią one z jednej strony rolę limitującą i krytyczną wobec prawa (ograniczając samowolę podmiotów tworzenia i stosowania prawa), z drugiej zaś – konstytuują i legitymizują prawo pozytywne, stanowiąc tym samym medium komunikacji pomiędzy prawem a opinią publiczną.
Alexy, Robert. 2010. Teoria praw podstawowych. Przeł. Kwiatkowska Bożena, Zajadło Jerzy. Warszawa: Wydawnictwo Sejmowe.
Dworkin, Ronald. 1998. Biorąc prawa poważnie. Przeł. Kowalski Tomasz. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.
Fuller, Łon L. 1978. Moralność prawa. Przeł. Amsterdamski Stefan. Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy.
Glock, Hans-Johann. 2001. Slownik Wittgensteinowski. Przeł. Hernik Mikołaj, Szczubiałka Michał. Warszawa: Wydawnictwo Spacja.
Habermas, Jurgen. 2005. Faktyczność i obowiązywanie. Teoria dyskursu wobec zagadnień prawa i demokratycznego państwa prawnego. Przeł. Romaniuk Adam, Marszałek Robert. Warszawa: Scholar.
Himma, Keneth E. 2002. „Inclusive Legał Positivism" [w:] The Oxford Handbook of Jurisprudence and Philosophy of Law. Red. Coleman Jules L., Shapiro Scott. Oxford, New York: Oxford University Press. 125-165.
Kozak, Artur. 2002. Granice prawniczej wladzy dyskrecjonalnej. Wrocław: Kolonia Limited.
Kozak, Artur. 2010. Myślenie analityczne w nauce prawa i praktyce prawniczej. Red. Pichlak Maciej. Wrocław: Wydawnictwo Uniwersytetu Wrocławskiego.
Lang, Wiesław. 1989. Prawo i moralność. Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe.
Marmor, Andrei. 2002. „Exclusive Legał Positivism" [w:] The Oxford Handbook of Jurisprudence and Philosophy of Law. red. Coleman Jules L., Shapiro Scott. Oxford, New York: Oxford University Press. 104-124.
Pichlak, Maciej. 2013. Zamknięty system źródeł prawa: Studium instytucjonalizacji dyskursu prawniczego. Wrocław: Prawnicza i Ekonomiczna Biblioteka Cyfrowa.
Pichlak, Maciej. 2014. „Obiektywność w prawie - podejście instytucjonalne jako alternatywa dla dominujących stanowisk teoretycznych." Archiwum Filozofii Prawa i Filozofii Społecznej 2: 109-125.
Piętrzykowski, Tomasz. 2003. „«Miękki pozytywizm» i spór o regułę uznania" [w:] Studia z filozofii prawa 2. Red. Stelmach Jerzy. Kraków: Wyd. Uniwersytetu Jagiellońskiego.
Tuori, Kaarlo. 2002. Critical Legal Positivism. Aldershot: Ashgate.
Tuori, Kaarlo. 2011. Ratio and Yoluntas: The Tension Between Reason and Will in Law. Farnham: Ashgate.
Tuori, Kaarlo i Tuori, Klaus. 2014. The Eurozone Crisis: A Constitutional Analysis. Cambridge: Cambridge University Press.
Tuori, Kaarlo. 2015. European Constitutionalism. Cambridge: Cambridge University Press.
Zirk-Sadowski, Marek. 1998. Prawo a uczestniczenie w kulturze. Łódź: Wyd. Uniwersytetu Łódzkiego.
Zirk-Sadowski, Marek. 2001. „Pozytywizm prawniczy a filozoficzna opozycja podmiotu i przedmiotu poznania" [w:] Studia z filozofii prawa. red. Stelmach Jerzy. Kraków: Wyd. Uniwersytetu Jagiellońskiego.
Zirk-Sadowski, Marek. 2007. „Metodologia nauk administracyjnych na tle metodologii prawoznawstwa" [w:] Koncepcja systemu prawa administracyjnego. Zjazd katedr prawa administracyjnego i postępowania administracyjnego. Red. Zimmermann Jan. Kraków: Oficyna Wolters Kluwer.
Informacje: Principia, 2015, Tom 61-62, s. 205 - 224
Typ artykułu: Oryginalny artykuł naukowy
Tytuły:
Krytyczny pozytywizm prawniczy Kaarlo Tuoriego
The Critical Legal Positivism of Kaarlo Tuori
Uniwersytet Wrocławski, Polska, plac Uniwersytecki 1, 50-137 Wrocław
Publikacja: 2016
Status artykułu: Otwarte
Licencja: Żadna
Udział procentowy autorów:
Korekty artykułu:
-Języki publikacji:
Polski