Czy filozofia jest w stanie zastąpić religię? Filozofie nadziei radykalnej od Nietzschego po Meillassoux
cytuj
pobierz pliki
RIS BIB ENDNOTEWybierz format
RIS BIB ENDNOTECzy filozofia jest w stanie zastąpić religię? Filozofie nadziei radykalnej od Nietzschego po Meillassoux
Data publikacji: 21.12.2020
Principia, 2020, Tom 67, s. 159 - 182
https://doi.org/10.4467/20843887PI.20.007.13837Autorzy
Czy filozofia jest w stanie zastąpić religię? Filozofie nadziei radykalnej od Nietzschego po Meillassoux
Nadzieja radykalna to nadzieja obecna dotąd w dyskursie religijnym. Począwszy od Nietzschego tematyka ta zaczęła się również pojawiać w dyskursie filozoficznym. Punktem wyjścia artykułu jest myśl Ernesta Blocha, który uczynił z nadziei centralną kwestię rozważań filozoficznych, choć nie udało mu się rozwinięcie tej idei. W tym względzie pierwszeństwo przypada Nietzschemu, który dążył do złączenia filozofii z problematyką nadziei. Ostatnim filozofem, którego poglądy zostaną wzięte pod uwagę jest Quentin Meillassoux, dążący w ostatnich latach do filozoficznego podtrzymania nadziej dotąd kojarzącej się z religią. Punktem docelowym rozważań, oprócz próby oceny propozycji każdego ze wspomnianych filozofów, jest sformułowanie wniosków odnoszących się do konsekwencji pojawienia się problematyki nadziei radykalnej na gruncie filozofii. Wskażę na sposób współczesnego filozofowania, który zdaje się otwierać szanse na powiązanie tej problematyki z filozofią.
Can Philosophy substitute for religion? Philosophies of Radical Hope from Nietzsche to Meillassoux
Radical hope is hope that could be found in religious discourse. Starting from Nietzsche, the concept entered also philosophical discourse. The article takes as its starting point the thought of Ernest Bloch, who placed hope at the center of philosophical thought, although, he was not able to develop the idea. In this respect, priority should be given to Nietzsche, whose views were taken up by Quentin Meillasoux, who has been aiming to philosophically uphold hope that has been usually associated with religion. The end point of the present deliberation, in addition to an attempt at evaluating the abovementioned philosophers’ propositions, is formulation conclusions concerning the consequences of the appearance of the problematics of radical hope in the field of philosophy. I will point to a way of contemporary practice of philosophy, which appears to open up opportunities to tie in this problematics with philosophy.
Keywords: hope, radical hope, philosophy, religion, Bloch, Nietzsche, Meillassoux
Bloch, E. Oblicze woli, przeł. A. Czajka-Krzyżanowska, w: „Literatura na Świecie”, nr. 7/1981.
Bloch, E. Rzeczywistość antycypowana, czyli jak przebiega i co osiąga myślenie utopijne, w: „Studia Filozoficzne”, nr. 7-8/1982.
Bloch, E. Das Prinzip Hoffnung, Frankfurt am Main 1993.
Buczyńska-Garewicz, H. Zaratustra jako nauczyciel radości, w: „Studia Filozoficzne”, nr. 11/1986.
Colli, G. Po Nietzschem, przeł. S. Kasprzysiak, Kraków 1994.
Czajka, A. Człowiek znaczy nadzieja. O filozofii Ernesta Blocha, Warszawa 1991.
Denker, R. Hoffen aufs Reich der Freiheit, w: K. Bloch, A. Reif (wyd.), „Denken heiβt Überschreiten“. In memoriam Ernst Bloch 1885-1977, Kӧln, Frankfurt am Mein 1978.
Gratton P., Ennis, P. J. Introduction: From a Speculative Materialism to a Speculative Ethics, w: P. Gratton, P. J. Ennis, The Meillassoux Dictionary, Edinburgh 2015.
Heidegger, M. Nietzsche, t. 1, przeł. A. Gniazdowski, P. Graczyk, W. Rymkiewicz, M. Werner, C. Wodziński, Warszawa 1998.
Holz, H. H. Logos spermatikos. Ernst Blochs Philosophie der unfertigen Welt, Darmstadt und Neuwied 1975.
Holz, H. H. Unterwegs zum mӧglichen Menschen, w: K. Bloch, A. Reif (wyd.), „Denken heiβt Überschreiten“. In memoriam Ernst Bloch 1885-1977, Kӧln, Frankfurt am Mein 1978.
Jaspers, K. Nietzsche. Wprowadzenie do rozumienia jego filozofii, przeł. D. Stroińska, Warszawa 1997.
Johnston, A. Odwet Hume’a – à dieu Meillasoux, przeł. M. Rychter, w: „Kronos”, nr. 2/2015.
Meillassoux, Q. Żałoba, która nadchodzi – Bóg, który się zbliża, przeł. A. L., w: „Kronos”, nr. 3/2009.
Meillassoux, Q. Excerpts from „L’Inexistencedivine“, przeł. G. Herman, w: G. Herman, Quentin Meillassoux Philosophy in the Making, Edinburgh University Press 2011.
Meillassoux, Q. O nadprzygodności, wirtualności i sprawiedliwości. Quentin Meillassoux w rozmowie z Grahamem Harmanem, przeł. P. Herbich, w: “Kronos”, nr. 1/2012.
Meillassoux, Q. Time without Becoming, ed. by A. Longo, Mimesis International 2014.
Meillassox, Q. Po skończoności. Esej o koniecznej przygodności, przeł. P. Herbich, Warszawa 2015.
Michalski, K.Płomień wieczności. Eseje o myślach Fryderyka Nietzschego, Kraków 2007.
Moltmann, J. Plötzlich, in einem Augenblick, beim Ton der letzten Posanne, w: K. Bloch, A. Reif (wyd.), „Denken heiβt Überschreiten“. In memoriam Ernst Bloch 1885-1977, Kӧln, Frankfurt am Mein 1978.
Nietzsche, F. Z genealogii moralności. Pismo polemiczne, przeł. L. Staff, Warszawa 1905.
Nietzsche, F. Wola mocy. Próba przemiany wszystkich wartości, przeł. S. Frycz, K. Drzewiecki, Warszawa 1911.
Nietzsche, F. Pisma pozostałe 1876-1889, przeł. B. Baran, Kraków 1994.
Schiller, H.-E. Metaphysik und Gesellschaftskritik. Zur Konkretisierung der Utopie im Werk Ernst Blochs, Haustein 1982.
Skalski, P., Wójcik, B. Kryptoteologia Meillassoux, w: „Kronos”, nr. 3/2016.
Informacje: Principia, 2020, Tom 67, s. 159 - 182
Typ artykułu: Oryginalny artykuł naukowy
Tytuły:
Czy filozofia jest w stanie zastąpić religię? Filozofie nadziei radykalnej od Nietzschego po Meillassoux
Can Philosophy substitute for religion? Philosophies of Radical Hope from Nietzsche to Meillassoux
Publikacja: 21.12.2020
Status artykułu: Otwarte
Licencja: CC BY-NC-ND
Udział procentowy autorów:
Korekty artykułu:
-Języki publikacji:
PolskiLiczba wyświetleń: 799
Liczba pobrań: 323