Louis XIV in the Opinions of the Polish Nobility – from Fascination to Fear of Absolutum dominium
cytuj
pobierz pliki
RIS BIB ENDNOTEWybierz format
RIS BIB ENDNOTELouis XIV in the Opinions of the Polish Nobility – from Fascination to Fear of Absolutum dominium
Data publikacji: 28.03.2016
Prace Historyczne, 2016, Numer 143 (1), s. 69 - 87
https://doi.org/10.4467/20844069PH.15.001.4927Autorzy
Louis XIV in the Opinions of the Polish Nobility – from Fascination to Fear of Absolutum dominium
Louis XIV, King of France (1643–1715), was variously perceived and assessed by the Polish nobility. The reception of his person and his concept of ruling the state by Polish noblemen was to change during the 17th and 18th centuries. In this period the nobles who visited France during their Grand Tours were generally fascinated by the glamour surrounding the monarch and the splendour of the palace of Versailles. They sought an opportunity to contact personally the Sun King and talk to him. Later Polish travellers sent to their homeland detailed relations from audiences by or meetings with Louis XIV. On the other hand, for a considerable part of the Polish nobility Louis XIV was the incarnation of absolutum dominium and a symbol of potential threat to the freedom beloved by the Polish “political nation”. These fears were fuelled by the activity of the king of France in the territory of the Polish-Lithuanian Commonwealth, especially his political and financial support for the followers of the French candidatures to the Polish throne and for the concept of election vivente rege promoted by Ludwika Maria Gonzaga, the queen of Poland of French descent. The reception of the person of the Sun King and the vision of his rule in the eyes of the Polish nobility changed in the second half of the 18th century. Most significantly, the motif of his person began to be used in the pro-royal propaganda at the time of Stanisław August Poniatowski (1764–1796), when the fear of absolutum dominium gradually lost meaning in the face of the necessity to reform the state.
Unpublished primary sources
Archiwum Główne Akt Dawnych in Warsaw, Archiwum Radziwiłłów IV, vol. 19, envelope 234.
Archiwum Narodowe in Cracow, Archiwum Sanguszków 273.
Biblioteka Jagiellońska in Cracow, ms. 108.
Biblioteka XX. Czartoryskich in Cracow, ms. 186; ms. 425, ms. 1152 II; ms. 1162 II; ms. 1668; ms. 2218; ms 3622 III.
Biblioteka Narodowa in Warsaw ms. 6646.
Literature
Abyśmy o Ojczyźnie naszej radzili. Antologia publicystyki doby stanisławowskiej,ed. Z. Goliński,Warszawa 1984.
ButterwickR., Poland’s Last King and English Culture. Stanisław August Poniatowski,Oxford 1998.
Butterwick R., Positive and Negative Liberty in Eighteenth-Century Poland [in:] Liberté: héritage du passé ou idée des Lumières,eds. A. Grześkowiak-Krwawicz, I. Zatorska, Kraków–Warszawa 2003,pp. 62–69.
Butterwick R., Positive and Negative Liberty in Eighteenth-Century Poland [in:] Liberté: héritage du passé ou idée des Lumières, A. Grześkowiak-Krwawicz, I. Zatorska, Kraków–Warszawa, 2003.
Czarniecka A., “Nikt nie słucha mnie za życia…”. Jan III Sobieski w walce z opozycyjną propagandą (1684–1696),Warszawa 2009.
Diariusz sejmu warszawskiego w roku 1672 drugiego, zaczętego dnia 18 maja, zerwanego dnia 20 czerwca, a zakończonego dnia 30 czerwca,ed. F. Kluczycki, Kraków 1880.
FrostR., After the Deluge. Poland-Lithuania and the Second Northern War 1655–1660,Cambridge 1993.
FrostR., The Oxford History of Poland-Lithuania, vol. I:The Making of the Polish-Lithuanian Union 1385–1569,Oxford 2015.
Gierowski J.A., La Pologne malheureuse. Geneza stereotypu [in:] Na szlakach Rzeczypospolitej w nowożytnej Europie, ed. A.K. Link-Lenczowski, Kraków 2008.
GierowskiJ.A., The Polish-Lithuanian Commonwealth in the 18th Century. From Anarchy to Well-Organized State,trans. H. Leeming, Kraków 1996.
Grześkowiak-Krwawicz A., Anti-monarchism in Polish Republicanism in the Seven-
teenth and Eighteenth Centuries [in:] Republicanism. A Shared European Heritage,vol. 1,
eds. M. van Gelderen, Q. Skinner, Cambridge 2002.
Grześkowiak-Krwawicz A., Deux libertés, l’ancienne et la nouvelle, dans la pensée politique polonaise du XVIIIe siècle [in :]Liberté: héritage du passé ou idée des Lumières,eds. A. Grześkowiak-Krwawicz, I. Zatorska, Kraków–Warszawa 2003.
Grześkowiak-Krwawicz A., Noble Republicanism in the Polish-Lithuanian Common-
wealth (an Attempt at Description), “Acta Poloniae Historica” 2011, 103, pp. 36–41.
Grześkowiak-Krwawicz A., Publicystyka stanisławowska o modelu rządów monarchii francuskiej,Wrocław 1990.
Grześkowiak-Krwawicz A., Queen Liberty. The Concept of Freedom in the Polish-Lithuanian Commonwealth, Leiden–Boston 2012.
Grześkowiak-Krwawicz A., Regina libertas. Wolność w polskiej myśli politycznej,Gdańsk 2006.
JanowskiM., Warsaw and its Inteligentsia: Urban Space and Social Change, 1750–1831, “Acta Poloniae Historica” 2009, 100, pp. 57–77.
KellerK., Dresden schien zu meiner Zeit ein rechtes bezaubertes Land… Zur Festkultur am Hofe August des Starken [in:] Von der Elbe bis an die Seine. Kulturtransfer zwischen Sachsen und Frankreich im 18. und 19. Jh., eds. M. Espagne, M. Middell,Leipzig 1993.
Kiereś Z., Szlachta i magnateria Rzeczpospolitej wobec Francji w latach 1573–1660,Wrocław 1985.
KochowskiW., Historia panowania Jana Kazimierza, ed. E. Raczyński, vol. I, Poznań 1859.
KomaszyńskiM., La cour de Jean III Sobieski aux yeux des Français (1674–1696) [in:] Les expressions de l’identité sociale en Europe depuis la Renaissance, ed. M. Serwański, Poznań 1990.
LibiszowskaZ., Marie Louise de Gonzague, reine de Pologne (Une tentative de réforme d’Etat au XVIIe s.) [in:] Z. Libiszowska, Certains aspects des rapports entre la France et la Pologne au XVIIe siècle, Warszawa 1964.
Louis XIV: Outside In. Images of the Sun King beyond France,eds. T. Claydon,
Ch.-E. Levillain, Ashgate 2015.
LukowskiJ., Disorderly Liberty. The Political Culture of the Polish-Lithuanian Commonwealth in the Eighteenth Century,London–New York 2010.
LukowskiJ., Liberty’s Folly,London 1991.
LukowskiJ., The European Nobility in the Eighteenth Century,New York 2003.
Matyasik J., Obóz polityczny króla Michała Korybuta Wiśniowieckiego,Warszawa 2011.
Orszulik S., Pisma polityczne bezkrólewia po śmierci Jana III, vol. I, unpublished PhD dissertation, Jagiellonian University 1982, p. 134.
Pamiętnik Felicyana Junoszy Piaskowskiego,Lwów 1865.
Pisma do wieku i spraw Jana Sobieskiego,vol. I, ed. F. Kluczycki, Kraków 1880.
Pisma polityczne z czasów panowania Jana Kazimierza Wazy 1648–1668, vol. 1–3, ed.
S. Ochmann-Staniszewska, Wrocław–Warszawa 1989–1991.
Piwarski K., Das Interregnum 1696/1697 in Polen und die politische Lage in Europa [in:] Um die polnische Krone. Sachsen und Polen während des Nordisches Krieges. 1700–1721, eds. J. Kalisch, J. Gierowski, Berlin 1962.
Przyboś A., Michał Korybut Wiśniowiecki 1640–1673, Kraków 2007.
Przyboś A., Prażmowski Mikołaj [in:]Polski Słownik Biograficzny,vol. XXVIII, Wrocław 1984.
Rachuba A., Sapieżyna z Gosiewskich Teresa [in:]Polski Słownik Biograficzny, vol. XXXV, Kraków 1994.
Radziwiłł K.S., Diariusz peregrynacji europejskiej (1684–1687),ed. A. Kucharski, Toruń 2011.
Relacyje nuncjuszów apostolskich i innych osób o Polsce od roku 1548 do 1690,vol. 2,
Berlin–Poznań 1864.
Serwański M., Le stéréotype du Français dans la Pologne des XVIe–XVIIe siècles [in:] Amis et ennemis héréditaires: Les stéréotypes nationaux,eds.M. Forycki, M. Serwański, Poznań 2006.
Serwański M., Znajomość ustroju i państwa francuskiego w Polsce w XVII wieku [in:]
Polska – Niemcy – Europa, ed.A. Czubiński, Poznań 1977.
ShennanJ.H., Liberty and Order in Early Modern Europe. The Subject and the State 1650–1800, London–New York 1986.
Skrzypietz A., Wizja Francji i rządów francuskich w Polsce w literaturze politycznej bezkrólewia po śmierci Jana III Sobieskiego [in:] Staropolski ogląd świata,eds. B. Rok,
F. Wolański, Wrocław 2004.
Stanisława Herakliusza Lubomirskiego mowy sejmowe z 1670 i 1673 roku…,ed. K. Przyboś, Kraków 2010.
TargoszK., La cour savante de Louise Marie de Gonzague et ses liens scientifique avec la France (1646–1667), Wrocław 1982.
Tazbir J.,Staropolski obraz kardynała Richelieu [in:]Władza i społeczeństwo w XVI i XVII w., prace ofiarowane Antoniemu Mączakowi w sześćdziesiątą rocznicę urodzin,eds.
M.Kamleret al., Warszawa 1989.
Uruszczak W., Historia państwa i prawa polskiego,vol. 1: 966–1795, Warszawa 2015.
Widacka H., Lew Lechistanu,Warszawa 2010.
Informacje: Prace Historyczne, 2016, Numer 143 (1), s. 69 - 87
Typ artykułu: Oryginalny artykuł naukowy
Tytuły:
Louis XIV in the Opinions of the Polish Nobility – from Fascination to Fear of Absolutum dominium
Louis XIV in the Opinions of the Polish Nobility – from Fascination to Fear of Absolutum dominium
Uniwersytet Jagielloński w Krakowie, Polska, ul. Gołębia 24, 31-007 Kraków
Publikacja: 28.03.2016
Status artykułu: Otwarte
Licencja: Żadna
Udział procentowy autorów:
Korekty artykułu:
-Języki publikacji:
AngielskiLiczba wyświetleń: 2306
Liczba pobrań: 1504