FAQ
Logo Kaliskiego Towarzystwa Przyjaciół Nauk

Stanisław Kaszyński (1903-1942) – sprawiedliwy, który nie pozostawał bierny wobec nieszczęścia innych

Data publikacji: 2017

Polonia Maior Orientalis, 2017, IV, s. 263 - 282

https://doi.org/10.4467/27204006PMO.17.017.16289

Autorzy

Mariusz Kaszyński
Towarzystwo Przyjaciół Brudzewa
https://orcid.org/0000-0001-8410-4832 Orcid
Wszystkie publikacje autora →

Tytuły

Stanisław Kaszyński (1903-1942) – sprawiedliwy, który nie pozostawał bierny wobec nieszczęścia innych

Abstrakt

W miejscowości Chełmno nad Nerem w grudniu 1941 r. Niemcy utworzyli obóz natychmiastowej zagłady pod nazwą Kulmhof. Ich priorytetem stało się utrzymanie w ścisłej tajemnicy tego co działo się w obozie oraz systematyczne niszczenie wszelkich śladów zbrodni. Mieszkańców skutecznie zastraszano i grożono pacyfikacją wsi za udzielanie jakiejkolwiek pomocy ewentualnym uciekinierom. Zakaz ten egzekwowany był wyjątkowo restrykcyjnie. Mimo to, pracujący przed wojną na stanowisku sekretarza tutejszego Urzędu Gminy, Stanisław Kaszyński, uważał za swój obowiązek zaalarmowania władz polskiego państwa podziemnego oraz państw zachodnich o dokonywanym tutaj na masową skalę ludobójstwie. Zdekonspirowany, po krótkim śledztwie został rozstrzelany. Krótko po jego śmierci aresztowana została żona, Karolina. Trafiła najpierw do więzienia dla kobiet w Łodzi, a następnie do wiezienia miejscowego gestapo. Najprawdopodobniej podzieliła los męża. Małżeństwo Kaszyńskich osierociło czwórkę niepełnoletnich jeszcze dzieci.

Bibliografia

Pobierz bibliografię
Źródła:

Archiwum Państwowe w Poznaniu, Oddział w Koninie, Akta gminy Chełmno, Dział gospodarki gminnej, Rolnictwo.

Archiwum Państwowe w Poznaniu, Oddział w Koninie, Akta gminy Chełmno, Kontrola protokołów odpraw sołtysów

Archiwum Państwowe w Poznaniu, Oddział w Koninie, Wydział Powiatowy Kolski

Archiwum Państwowe w Poznaniu, Oddział w Koninie, Zarząd Gminy Brudzew

Archiwum Państwowe w Łodzi, Księgi więźniarek Więzienia dla Kobiet w Łodzi przy ulicy Gdańskiej 13 z lat 1942-1945

Archiwum Państwowe w Łodzi, Akta Stanu Cywilnego w Urzędzie Gminy w Babiaku

Archiwum Parafii Brudzew Kolski, Księgi ochrzczonych

Archiwum Parafii Brudzew Kolski, Księgi ślubów

Archiwum Parafii Wąsosze, Księgi ochrzczonych

Instytut Pamięci Narodowej oddział w Łodzi, Akta w sprawie zamordowania Stanisława Kaszyńskiego 28 lutego 1942 r. w Chełmnie nad Nerem, Protokoły przesłuchań świadków

Instytut Pamięci Narodowej oddział w Warszawie, Akta śledztwa obozu straceń w Chełmnie.

Okręgowa Komisja Badania Zbrodni Hitlerowskich w Szczecinie, Kpp 15/76/ OKS, Protokół z przesłuchania Jana Bąberskiego

Okręgowa Komisja Badania Zbrodni przeciwko Narodowi Polskiemu w Łodzi, OKL/S.7/94/H

Protokół przesłuchania F. Marciniaka z 21 V 1948 r., [w:] Rejestr miejsc i faktów zbrodni popełnionych przez okupanta hitlerowskiego na ziemiach polskich w latach 1939 – 1945. Województwo konińskie, Warszawa 1981,

Protokół z przesłuchania Andrzeja Miszczaka, [w:] W. Bednarz, Obóz straceń w Chełmnie nad Nerem, Warszawa 1946

Sąd Rejonowy w Kole, Akta Zg – 46/48 w sprawie stwierdzenia zgonu Stanisława Kaszyńskiego

Relacje ustne:

Barbary Grycner – 21 lutego 2011

Piotra Kaszyńskiego – 24 września 2009

Stanisława Kaszyńskiego – 10 grudnia 2016

Zdzisława Lorka – 8 września2009, 21 lutego 2011

ks. Idziego Piaseckiego – 8 września 2009,

Marii Rybnikow – 10 grudnia 2016

Korespondencje

List autorstwa Konstantego Kaszyńskiego, Stanisława Kaszyńskiego i Aleksandra Królikowskiego, skierowany do Żydowskiej Komisji Historycznej z 16 lutego 1947 r.

Prasa

„Gazeta Kolska” 1932-1939

„Głos Koła”, 1999, nr 12

Opracowania

Czubiński A. (1963), W Polsce Ludowej, [w:] Sześćset lat miasta Koła, red. J. Burszta, Poznań.

Encyklopedia konspiracji wielkopolskiej 1939-1945(1998), red. M. Woźniak, Poznań.

Grzegorczyk A., Wąsowicz P. (2016), Obóz zagłady Kulmhof w Chełmnie nad Nerem. Przewodnik po miejscu pamięci, Luboń.

Gulczyński J. (1991), Obóz śmierci w Chełmnie nad Nerem, Konin.

Gulczyński J. (2001), Stanisław Kaszyński i próby ratowania Żydów z obozu zagłady w Chełmnie nad Nerem, „Kronika Wielkopolski”, nr 1.

Księga pamiątkowa powiatu kolskiego w rocznicę 10-lecia niepodległości Rzeczpospolitej Polskiej 1918-1928 (1929)Łódź.

Łuczak C. (1996), Pod niemieckim jarzmem ( Kraj Warty 1939 -1945 ), Poznań.

Montague P. (2014), Chełmno. Pierwszy nazistowski obóz zagłady, Wołowiec.

Mówią świadkowie Chełmna (2004), red. Łucji Pawlicka-Nowak, Konin-Łódź.

Sierpacka D. (2009), Stanisław Kaszyński wobec eksterminacji Żydów w obozie zagłady w Chełmnie nad Nerem [w:] Kto w takich czasach Żydów przechowuje ?...Polacy niosący pomoc ludności żydowskiej w okresie okupacji niemieckiej, red. A. Namysło, Warszawa.

Tyszkowa M. (1992), Eksterminacja Żydów w latach 1941-1945 ( Dokumenty BiuraInformacji i Propagandy Komendy Głównej Armii Krajowej ze zbiorów Oddziału Rękopisów Biblioteki Uniwersytetu Warszawskiego), „Biuletyn Żydowskiego Instytutu Historycznego w Polsce, nr 2-3.

Informacje

Informacje: Polonia Maior Orientalis, 2017, IV, s. 263 - 282

Typ artykułu: Oryginalny artykuł naukowy

Tytuły:

Polski:

Stanisław Kaszyński (1903-1942) – sprawiedliwy, który nie pozostawał bierny wobec nieszczęścia innych

Angielski:

Stanisław Kaszyński (1903-1942) - he was just and never stood passive towards misfortune of others

Autorzy

https://orcid.org/0000-0001-8410-4832

Mariusz Kaszyński
Towarzystwo Przyjaciół Brudzewa
https://orcid.org/0000-0001-8410-4832 Orcid
Wszystkie publikacje autora →

Towarzystwo Przyjaciół Brudzewa

Publikacja: 2017

Status artykułu: Otwarte __T_UNLOCK

Licencja: Żadna

Udział procentowy autorów:

Mariusz Kaszyński (Autor) - 100%

Korekty artykułu:

-

Języki publikacji:

Polski