FAQ
Logo Kaliskiego Towarzystwa Przyjaciół Nauk

Materiały aparatu bezpieczeństwa na temat ziemianina Witolda Karłowskiego (1896-1959) z Grodnej

Data publikacji: 2017

Polonia Maior Orientalis, 2017, IV, s. 209 - 229

https://doi.org/10.4467/27204006PMO.17.014.16286

Autorzy

Jarosław Durka
Uniwersytet Kaliski im. Prezydenta Stanisława Wojciechowskiego
, Polska
https://orcid.org/0000-0003-2535-7842 Orcid
Wszystkie publikacje autora →

Tytuły

Materiały aparatu bezpieczeństwa na temat ziemianina Witolda Karłowskiego (1896-1959) z Grodnej

Abstrakt

W artykule przedstawiono materiały aparatu bezpieczeństwa, dotyczące Witolda Karłowskiego, ostatniego właściciela majątku Grodna. Podczas okupacji hitlerowskiej aresztowano go, a następnie zmuszono do wyjazdu do Warszawy. W 1944 r. został ponownie aresztowany i uwięziony na Pawiaku, następnie wywieziony do Niemiec. Po wojnie, kiedy majątek ziemski został poddany reformie rolnej, Karłowski zamieszkał w Poznaniu. Jako byłego ziemianina władze traktowały go i całą jego rodzinę jako wrogów ustroju socjalistycznego. Karłowscy stali się obiektem zainteresowania aparatu bezpieczeństwa stalinowskiej Polski.

Bibliografia

Pobierz bibliografię
Źródła archiwalne

Archiwum Instytutu Pamięci Narodowej Oddział w Poznaniu, IPN Po 003/199, t. 3, z. 6.

Archiwum Instytutu Pamięci Narodowej Oddział w Poznaniu, IPN Po 003/254

Archiwum Państwowe w Poznaniu, Zespół: Urząd Wojewódzki Poznański, sygn. 3285

Źródła opublikowane

„ABC” 1930

„Gazeta Kolska” 1935-1939

„Gazeta Rolnicza” 1931, nr 22, s. 2;

Amtliches Fernsprechbuch für das Generalgouvernement – Urzędowa Książka Telefoniczna dla Generalnego Gubernatorstwa 1941.

Encyklopedyczny słownik wyrazów obcych (1939), red. S. Lam, Warszawa.

Informator o osobach skazanych za szpiegostwo w latach 1944-1984 (1994), Lublin [reprint opracowania Ministerstwa Spraw Wewnętrznych Biura „C”].

Karśnicka-Kozłowska T. (2008.), Dawniej niż wczoraj, Kraków

Obwieszczenie Starosty Powiatowego Kolskiego z 2.01.1937 r. o kolejności osób obowiązanych do dostarczenia samochodów i motocykli w roku 1937, „Łódzki Dziennik Wojewódzki” 1937, nr 1.

Obwieszczenie starosty powiatowego kolskiego z dnia 2 stycznia 1937 r. Nr Wojsk. 20-36 r. o kolejności osób, obowiązanych do dostarczenia samochodów i motocykli w roku 1937, „Łódzki Dziennik Urzędowy” 1937, nr 1.

Ogłoszenie I, „Monitor Polski” 1948, nr 15.

Ogłoszenie II, „Monitor Polski” 1948, nr 26.

Ogłoszenie starosty powiatu kolskiego z dnia 29.12.1931 r. o kolejności osób do dostarczenia samochodów i motocykli w r. 1932, „Łódzki Dziennik Wojewódzki” 1932, nr 2.

Ogłoszenie starosty powiatu kolskiego z dnia 29.12.1931. Nr Wojsk. 15 o kolejności osób do dostarczenia samochodów i motocykli w r. 1932, „Łódzki Dziennik Wojewódzki” 1932, nr 2.

Rejestr handlowy, „Monitor Polski” 1948, nr 19.

Spis abonentów Sieci Telefonicznych Państwowych i Koncesjonowanych (z wyjątkiem m. st. Warszawy) na 1939 r.

Spis członków Związku Piwowarów w Polsce, „Przegląd Piwowarsko-Słodowniczy” 1938, nr 4.

Zarządzenie Ministrów: Pracy i Opieki Społecznej, Oświaty oraz Administracji Publicznej z dnia 23 stycznia 1950 r. w sprawie wprowadzenia zarządu przymusowego zrzeszenia „Caritas”, „Monitor Polski” 1950 r., Nr A – 11, poz. 112.

Opracowania

Choniawko A. (1992), Kuryłowicz Bolesław, [w:] Słownik biograficzny działaczy polskiego ruchu robotniczego, T. III, red. F. Tych, Warszawa.

Choniawko A. (1981), Kuryłowicz Bolesław, [w:] Wielkopolski słownik biograficzny, red. A. Gąsiorowski, J. Topolski, Warszawa-Poznań.

Drewicz M. (2008), Wyłączanie gruntów folwarcznych spod przymusu parcelacyjnego w zachodnich powiatach b. Królestwa Kongresowego w latach 1926-1933, „SaeculumChristianum”, nr 15.

Materiały aparatu bezpieczeństwa na temat ziemianina Witolda Karłowskiego (1896-1959) z Grodnej Durka J. (2015), Aparat bezpieczeństwa wobec ziemian wielkopolskich do 1957 roku, „Zeszyty Kaliskiego Towarzystwa Przyjaciół Nauk”, nr 15: Ziemiaństwo kaliskie, wielkopolskie i polskie w XIX i XX wieku, red. J. Durka.

Durka J. (2011), Codzienność arystokraty w Polsce Ludowej w świetle korespondencji z lat 1947-1966 Janusza Radziwiłła z córką Krystyną Potocką, [w:] Komunikowanie się Polaków w latach 1944-1989, red. K. Stępnik, M. Rajewski, Lublin.

Durka J. (2010), Czasy II wojny światowej, [w:] K. Miroszewski przy współpracy z J. Durką, M. Nitą i ks. J. Związkiem, Po obu stronach Warty. Zarys dziejów Myszkowa, Myszków.

Durka J. (2011), Janusz Radziwiłł 1880-1967. Biografia polityczna, Warszawa.

Durka J. (2016), Józef Jabłkowski (1891-1961) dziedzic majątku w Świnicach Kaliskich i jego rodzina w świetle materiałów aparatu bezpieczeństwa, „Polonia Maior Orientalis”, T. III.

Gołdyn P. (2013), Przywracanie tożsamości. Przypadek Kazimierza Rakowskiego – nauczyciela, posła i społecznika, [w:] Wzory i wzorce osobowe w biografistyce pedagogicznej, red. R. Skrzyniarz, M. Gajderowicz, T. Wach, Lublin.

Hoser S. (1957), Wspomnienie o ś.p. prof. dr Zygmuncie Mocarskim, „Przegląd Hodowlany”, nr 10/11.

Jasiewicz K. (1995), Lista strat ziemiaństwa polskiego 1939-1956, Warszawa.

Jasiewicz K. (1998), Zagłada polskich Kresów. Ziemiaństwo polskie Kresów Północno-Wschodnich Rzeczpospolitej pod okupacją sowiecką 1939–1941, Warszawa.

Jokiel Z. (2000), Maringe Tadeusz, [w:] Ziemianie polscy XX wieku. Słownik biograficzny, cz. 5, red. J. Leskiewiczowa, Warszawa.

Kaczmarska P. (2010), Generalny Dziekanat Wojska Polskiego w latach 1945-1964, „Rocznik Archiwalno-Historyczny Centralnego Archiwum Wojskowego”, nr 3.

Kłoczowski J. (1991-1992), Rykowski Bronisław Wojciech (1900-1981), [w:] Polski Słownik Biograficzny, T. XXXIII,.

Kosiek Z. (1971), Kuryłowicz Bolesław, [w:] Polski Słownik Biograficzny, T. XVI, Wrocław-Warszawa-Kraków,.

Leitgeber S. (2000), Gabriela z Karczewskich Karłowska (1903-2000). Pożegnanie [nekrolog], „Gazeta Wyborcza” Poznań, nr 225 z 26.09.

Leitgeber S. (2001), O życiu towarzyskim w Wielkopolsce w XIX i XX wieku. Jak je pamiętam, Poznań.

Łuczak A. (2011), Utracone decorum. Grabież dóbr kultury z majątków ziemiaństwa polskiego w Wielkopolsce w czasie okupacji niemieckiej w latach 1939-1945, Warszawa-Poznań.

Łukomski G., Polak B., Suchcitz B. (1997), Kawalerowie Virtuti Militari 1792-1945. Wykazy odznaczonych za czyny z lat 1863-1864, 1914-1945, Koszalin.

Maringe Müller J. (1996), Maringe Leonard Witold Stanisław, [w:] Ziemianie Polscy w XX wieku. Słownik biograficzny, cz. 3, Warszawa.

Motas M. (2014), Edward Taylor (1884-1964), „Myśl Polska”, nr 39-40

Osiński T. (2012), „Klika obszarnicza”. Ziemianie w polityce personalnej Państwowych Nieruchomości Ziemskich (1946-1949), „Pamięć i Sprawiedliwość”, nr 2.

Pędzińska D. (1981), Berger Jan, [w:] Wielkopolski Słownik Biograficzny, red. A. Gąsiorowski, J. Topolski, Warszawa-Poznań.

Poleszak S. (2005), Województwo lubelskie, [w:] Aparat bezpieczeństwa w Polsce. Kadra kierownicza, T. I: 1944-1956, red. K. Szwagrzyk, Warszawa.

Rezmer W. (2009), Problem terminologiczny: kampania wrześniowa – wojna obronna Polski – kampania polska 1939 roku, „Przegląd Historyczno-Wojskowy”, nr 3.

Rochatka T. (2005), Województwo poznańskie, [w:] Aparat bezpieczeństwa w Polsce. Kadra kierownicza, T. I: 1944-1956, red. K. Szwagrzyk, Warszawa.

Rostworowski S. (1930), Zarys historji wojennej 27-go Pułku Ułanów (b. 203 Ochotniczego Pułku Ułanów), Warszawa.

Slaski L., Thugutt B. (1988), Losy ziemian powiatu pińczowskiego w okresie okupacji 1939-1945, [w:] Ziemiaństwo polskie 1920-1945, red. J. Leskiewiczowa, Warszawa.

Smoliński A. (2006), Szefostwa i szefowie pułków kawalerii Wojska Polskiego z lat 1919-1939, „Grajewskie Zeszyty Historyczne Zapis”. Materiały i Studia do Dziejów 9 Pułku Strzelców Konnych, (Grajewo) październik – grudzień, zeszyt 4.

Smoliński A. (2008), Szefostwa w Wojsku Polskim w latach 1919–1939 oraz ich związek z polską i europejską tradycją wojskową, „Pro Memoria”, Nr 1, s. 25-33.

Steinhagen M. E. (2005), Steinhagenowie. Historia ze smakiem, Warszawa.

Stanisław Bogusławski [notka pośmiertna](1964), „Kronika Miasta Poznania”, nr 1.

Tutak W. (2014), 27. Pułk Ułanów im. Stefana Batorego i jego symbole, „Zeszyty Kaliskiego Towarzystwa Przyjaciół Nauk”, Nr 14: Z zagadnień heraldyki i nauk pokrewnych, red. P. Gołdyn.

Tym J. S. (2005), Nadania odznaki pamiątkowej 15. pułku ułanów Poznańskich w latach 1923-1939, „Mars”, nr 19.

Umiński L. (2010), Drzewo genealogiczne rodziny Karłowskich, [w:] Stąd mój ród. Historie naszych rodzin, red. J. Osypiuk, Targowa Górka.

Strony internetowe

Biuletyn Informacji Publicznej Instytut Pamięci Narodowej Komisja Ścigania Zbrodni przeciwko Narodowi Polskiemu, http://katalog.bip.ipn.gov.pl

Cielce [w:] Bohaterowie z zagranicy heltenic.pl, http://www.heltechnic.pl

Drzewa genealogiczne MyHeritage, https://www.myheritage.pl

Drzewo genealogiczne rodziny Umińscy, Madalińscy, Morawscy, Kucharscy, Jendryczka, Łopacińscy, Braunek, Karłowscy, http://uminski.name/

Genealogia Polaków. Baczyński – strona rodzinna, http://www.genealogia.okiem.pl

Genealogia Polaków. Kożuchowski – strona rodzinna, http://www.genealogia.okiem.pl

H. Kamiński, Krobskie wspominki czyli dyć tak kniedy w Krobi bywało, Strona internetowa Muzeum w Gostyniu, http://www.muzeum.gostyn.pl

Historia kościoła garnizonowego w Lublinie, http://parafia-garnizonowa-lublin.pl

Jurzak R., Genealogia dynastyczna, http://genealogia.grocholski.pl

Katalog polskich zamków, pałaców i dworów, http://www.polskiezabytki.pl

Kokorzycki A., Historia i dzieje najnowsze rodzin Kokorzyckich i Karczewskich z fragmentami wydarzeń z genealogii rodzin Glonków, Grabanowskich, Dorendów, Nicke, Pawłowskich i Wiśniewskich, s. 143, http://www.kokorzycki.com

Kupcy poznańscy. Działacze zrzeszeń kupieckich, „Kronika Miasta Poznania” 1995, nr 3: Bitwa o handel, http://wbc.macbre.net

Minakowski M. J., Genealogia potomków Sejmu Wielkiego, http://www.sejm-wielki.pl

Nekrolog Jana Wejcherta, Wyborcza.pl z 6.11.2009 r., http://nekrologi.wyborcza.pl

Powstańcze biogramy. Strona internetowa Muzeum Powstania Warszawskiego, http://www.1944.pl

Radziewicz J., Zygmunt Moczarski – biolog, zootechnik, lekarz medycyny, „Rolniczy Magazyn Elektroniczny” 2010, nr 38, http://www.cbr.edu.pl

Materiały aparatu bezpieczeństwa na temat ziemianina Witolda Karłowskiego (1896-1959) z Grodnej Relacja Adama Stanisława Pruszkowskiego, Muzeum Powstania Warszawskiego, Archiwum Historii Mówionej, http://ahm.1944.pl

Rościszewski A., Powstanie i likwidacja Zrzeszenia Katolików Caritas, www.old.caritas.pl

Saga Boretti z ziemi włoskiej do Polski, http://boretti-saga.pl

Informacje

Informacje: Polonia Maior Orientalis, 2017, IV, s. 209 - 229

Typ artykułu: Oryginalny artykuł naukowy

Tytuły:

Polski:

Materiały aparatu bezpieczeństwa na temat ziemianina Witolda Karłowskiego (1896-1959) z Grodnej

Angielski:

The source materials of the Security Service about the landowner Witold Karłowski (1896-1959) from Grodna

Autorzy

https://orcid.org/0000-0003-2535-7842

Jarosław Durka
Uniwersytet Kaliski im. Prezydenta Stanisława Wojciechowskiego
, Polska
https://orcid.org/0000-0003-2535-7842 Orcid
Wszystkie publikacje autora →

Uniwersytet Kaliski im. Prezydenta Stanisława Wojciechowskiego
Polska

Publikacja: 2017

Status artykułu: Otwarte __T_UNLOCK

Licencja: Żadna

Udział procentowy autorów:

Jarosław Durka (Autor) - 100%

Korekty artykułu:

-

Języki publikacji:

Polski