FAQ
Logo Kaliskiego Towarzystwa Przyjaciół Nauk

Dzieje parafii ewangelicko-augsburskiej w Stawiszynie w latach 1777-1934 w świetle E. Kneifel, Die evangelisch-augsburgischen Gemeinden der Kalischer Diozese

Data publikacji: 2020

Polonia Maior Orientalis, 2020, VII, s. 13 - 28

https://doi.org/10.4467/27204006PMO.20.001.15487

Autorzy

Marta Gołembiewska
Muzeum Zamek w Gołuchowie
https://orcid.org/0000-0001-7515-9663 Orcid
Wszystkie publikacje autora →

Tytuły

Dzieje parafii ewangelicko-augsburskiej w Stawiszynie w latach 1777-1934 w świetle E. Kneifel, Die evangelisch-augsburgischen Gemeinden der Kalischer Diozese

Abstrakt

Stawiszyn to miasto wielokulturowe, w którym żyli niegdyś katolicy, ewangelicy i Żydzi. Te trzy kultury wzajemnie się przenikały, a do dziś w miejscowości można spotkać ślady ich istnienia. O działalności parafii ewangelicko-augsburskiej w Stawiszynie przypominają zachowane obiekty m.in. kościół i cmentarz. Źródłem do próby rekonstrukcji dziejów tej gminy protestanckiej stała się publikacja wybitnego doktora teologii Eduarda Kneifla Die evangelische-augsburgischen Gemeinden der Kalischer Diozese. Niewątpliwie książka jest najbardziej przydatnym i wiarygodnym źródłem ujmującym zarys historyczny stawiszyńskiej parafii w latach 1777-1940. Stanowi także pierwszą zachowaną próbę odtworzenia historii tej społeczności. Parafia została założona 2 lutego 1777 r. Była to jedna z pierwszych gmin, powstałych na terenie kaliskiej diecezji ewangelickiej. Przez wszystkie lata istnienia prężnie działała, angażując do swoich przedsięwzięć mieszkańców.

Bibliografia

Pobierz bibliografię
Źródła:

Archiwum Główne Akt Dawnych w Warszawie, Akta dotyczące gminy ewangelicko-augsburskiej wyznania w Stawiszynie w woj. kaliskim 1808-1840.

Archiwum Główne Akt Dawnych w Warszawie,  Akta dotyczące gminy ewangelicko-augsburskiej wyznania w Stawiszynie w woj. kaliskim 1840-1878.

Archiwum Państwowe w Poznaniu, Majątek Stawiszyn gen. Józefa Zajączka, zespół 5302, sygn.1.

Archiwum Państwowe w Łodzi, Archiwum Radoszewskich

Archiwum Państwowe w Łodzi, Akta dotyczące rozwodu Pelagii z Zajączków z Rafałem Zajączkiem.

Archiwum Państwowe w Kaliszu, Księgi i akta hipoteczne sądów w Kaliszu, Księga hipoteczna Stawiszyn nr 1204, t. 1.

Źródła drukowane:

Kodeks Dyplomatyczny Wielkopolski pod red A. Gąsiorowskiego, Poznań 1982.

Teki Dworzaczka, Materiały genealogiczno-historyczne do dziejów szlachty wielkopolskiej XV-XX w., www.tekibkpan.poznan.pl.

Matriculorum Regni Poloniae Summaria red. T. Wierzbickiego.

Monografie, Łubowie herbu Lubicz 1, www.tekibkpan.poznan.pl.

Prasa:

„Zwiastun Ewangeliczny” – 1865, 1901, 1902.

Opracowania:

Celer B. (2018), Biografistyka ewangelicka w świetle wybranych słowników. Próba charakterystyki i analiza biogramów związanych z ziemią kaliską, „Zeszyty Kaliskiego Towarzystwa Przyjaciół Nauk”, nr 18.

Encyklopedia historii gospodarczej Polski do 1945 roku (1981), t. 2, red. A. Mączak, Warszawa.

Józwiak E (2017), Sachsowie. Polacy z wyboru, Wieluń.

Kłaczkow J. (2008), Protestanckie wydawnictwa prasowe na ziemiach polskich w XIX w. i pierwszej połowie XX w., Toruń.

Kołodziej M. (2000), Pastor Juliusz Bursche, patron jednej z kaliskich ulic, „Zeszyty Kaliskiego Towarzystwa Przyjaciół Nauk”, nr 6.

Kopczyńska-Jaworska B., Woźniak K. (2017), Łódzcy Luteranie. Społeczność i jej organizacja, Łódź.

Kneifel E. (1937), Die evangelische-augsburgischen Gemeinden der Kalischer Diozese, Posen.

Kneifel E. (1967), Die Pastoren der Ewangelisch-Augsburgischen Kirche in Polen, Eging.

Mikołajczyk M. (2018), Z dziejów parafii ewangelicko-augsburskiej w Sobiesękach, „Zeszyty Kaliskiego Towarzystwa Przyjaciół Nauk”, nr 18.

Słownik Biograficzny Wielkopolski południowo-wschodniej, t. 2, (2003) red. D. Wańka, Kalisz.

Słownik Biograficzny Wielkopolski południowo-wschodniej, t3, (2007) red. D. Wańka, Kalisz.

Wielgosz S (2013), Kościół pod wezwaniem Świętych Wojciecha i Stanisława, [w:] Dziedzictwo kulturowe miasta Kalisza i regionu, red. S. Kowalska, Kalisz-Poznań.

Żychliński T. (1881), Złota księga szlachty polskiej. t. III, Poznań.

Netografia:

Roth A, August Bertelmann malarz nieznany, www.archiwum.asnyk.kalisz.pl.

Błachowicz M., Kaplica i krypta rodziny Repphanów i Scholtzów na cmentarzu ewangelicko-augsburskim w Kaliszu. Przyczynek do dziejów rodzin., www.cmentarzewangelickielodzkie.pl.

Informacje

Informacje: Polonia Maior Orientalis, 2020, VII, s. 13 - 28

Typ artykułu: Oryginalny artykuł naukowy

Tytuły:

Polski:

Dzieje parafii ewangelicko-augsburskiej w Stawiszynie w latach 1777-1934 w świetle E. Kneifel, Die evangelisch-augsburgischen Gemeinden der Kalischer Diozese

Angielski:

History of the evangelical-augsburg parish in Stawiszyn in the years 1777-1940 according to Die evangelisch-augsburgischen gemeinden der kalischer diozese by E. Kneifel

Autorzy

Publikacja: 2020

Status artykułu: Otwarte __T_UNLOCK

Licencja: Żadna

Udział procentowy autorów:

Marta Gołembiewska (Autor) - 100%

Korekty artykułu:

-

Języki publikacji:

Polski