(Nie)pełnosprawność a (nie)samodzielność w kontekście autonomii relacyjnej
cytuj
pobierz pliki
RIS BIB ENDNOTEWybierz format
RIS BIB ENDNOTE(Nie)pełnosprawność a (nie)samodzielność w kontekście autonomii relacyjnej
Data publikacji: 28.12.2018
Niepełnosprawność, 2018, Nr 32 (2018), s. 57 - 71
https://doi.org/10.4467/25439561.NP.18.059.10459Autorzy
(Nie)pełnosprawność a (nie)samodzielność w kontekście autonomii relacyjnej
W edukacji specjalnej niepełnosprawność zawsze była związana z niesamodzielnością. Zostało to odzwierciedlone w orzecznictwie dotyczącym niepełnosprawności. Definiowanie niepełnosprawności przez zależność nie jest jednak adekwatne do potrzeb dnia dzisiejszego. Ponadto jest sprzeczne z Konwencją o Prawach Osób Niepełnosprawnych, która kładzie nacisk bardziej na ludzkie możliwości niż ograniczenia. Jednym z kierunków poszukiwań może być rozważenie znaczenia tych terminów w koncepcji autonomii relacyjnej. Koncepcyjne ramy idei autonomii relacyjnej ukazują człowieka w kontekście jego otoczenia społecznego. Podważają dychotomię „autonomia vs. niesamodzielność”, dlatego pozwalają szukać rozwiązań, które zwiększają ludzką autonomię w warunkach zależności od innych osób, takich jak te spowodowane niepełnosprawnością. Gra znaczeń w słowach „(nie)pełnosprawność” i „(nie)samodzielność” symbolicznie oznacza zmianę w kierunku podejścia relacyjnego.
(Dis)ability and (in)dependence in the context of relational autonomy
In special education, disability has always been associated with dependence. This was reflected in the case-law on disability. However, defining disability through dependence is not adequate to the needs of present day. In addition, it contradicts the Convention on the Rights of Persons with Disabilities, which emphasize more human possibilities than limitations. One of the directions of search may be to consider the meaning of these terms in the concept of relational autonomy. The conceptual framework of the idea of relational autonomy shows a man in the context of his social setting. They undermine the dichotomy “autonomy vs. dependence”, which is why they allow to look for solutions that increase human autonomy in conditions of dependence on other people, such as those caused by disabilities. The play of meanings in the words “(dis)ability” and “(in)dependence” symbolically marks the change to the relational approach
Augustyn M. (red.) (2010), Opieka długoterminowa w Polsce. Opis, diagnoza, rekomendacje. Klub Parlamentarny Platformy Obywatelskiej RP.
Cytowska B. (2012), Trudne drogi adaptacji. Wątki emancypacyjne w analizie sytuacji dorosłych osób z niepełnosprawnością intelektualną we współczesnym społeczeństwie polskim, Oficyna Wydawnicza „Impuls”, Kraków.
Davy L. (2014), Philosophical Inclusive Design: Intellectual Disability and the Limits of Individual Autonomy in Moral and Political Theory, Hypatia, http://onlinelibrary.wiley.com/doi/10.1111/hypa.12119/full [dostęp: 17.12.2017].
Dykcik W. (red.) (1996), Społeczeństwo wobec autonomii osób niepełnosprawnych, niepełnosprawnych, Wydawnictwo Naukowe UAM, Poznań.
Harris J., Morgan H., Glendinning C. et al. (2006), Personalised social care for adults with disabilities: a problematic concept for frontline practice, “Health & Social Care in the Community”, no. 14, s. 125–135.
Głos A. (2016), Wyzwania zapominania – filozoficzne aspekty demencji, „Filozofia w Praktyce”, t. 2, art. 22, http://filozofiawpraktyce.pl/wyzwania-zapominania-filozoficzne-problemydemencji/ [dostęp: 16.07.2018].
Graby S., Greenstein A. (2016). Relational autonomy and disability: beyond normative constructs and post-structralist deconstructions [w:] Precarious Positions: Theorising Normalcy and the Mundane, R. Mallett, C. Ogden, J. Slater (eds.), University of Chester Press, Chester.
Klinger C., Knapp G.-A., Sauer B. (eds.) (2007), Achsen der Ungleichheit. Zum Verhältnis von Klasse, Geschlecht und Ethnizität (Politik der Geschlechterverhältnisse), Campus, Frankfurt am Main.
Krause A. (2010), Współczesne paradygmaty pedagogiki specjalnej, Oficyna Wydawnicza „Impuls”, Kraków.
Kurowski K. (2014), Wolności i prawa człowieka i obywatela z perspektywy osób z niepełnosprawnościami, Biuro Rzecznika Praw Obywatelskich, Warszawa.
Kusideł E., Potoczna M., Podgórska-Jachnik D. (2018), Osoby niesamodzielne w województwie łódzkim, Regionalne Centrum Polityki Społecznej, Łódź.
Mackenzie C., Stoljar N. (eds.) (2000), Relational autonomy: feminist perspectives on autonomy, agency, and the social self, Oxford University Press, New York.
Nuffield Council on Biśthics (2009), Dementia: Ethical Issues, Londyn, s. 27, http://nuffieldbiśthics.org/wp-content/uploads/2014/07/Dementia-report-Oct-09.pdf [dostęp: 16.07.2018].
Perkins M.M., Ball M.M., Whittington F.J., Hollingsworth C. (2012), Relational Autonomy in Assisted Living: A Focus on Diverse Care Settings for Older Adults, „Journal of Aging Studies” no. 26(2), s. 214–225.
Podgórska-Jachnik D., Tłoczkowska D. (2009), Ruch self-adwokatów jako rozwijanie kompetencji zakresie rzecznictwa własnego osób z niepełnosprawnością intelektualną [w:] Problemy rzecznictwa i reprezentacji osób niepełnosprawnych, D. Podgórska-Jachnik (red.), Wydawnictwo Naukowe WSP, Łódź.
Salami E., Lashewicz B. (2015), More than meets the eye: relational autonomy and decision making by adults with developmental disabilities, „Windsor Yearbook of Access to Justice”, vol. 32(2), s. 89–110.
Schussler-Fiorenza E. (2001), Wisdom Ways: Introducing Feminist Biblical Interpretation, Orbis Books, Maryknol, New York.
Ustawa o pomocy osobom niesamodzielnym. Projekt Platformy Obywatelskiej złożony dnia 4.05.2018 r., http://orka.sejm.gov.pl/Druki8ka.nsf/Projekty/8-020-969-2018/$file/8-020-969-2018.pdf [dostęp: 16.07.2018].
Żyta A. (2011), Życie z zespołem Downa. Narracje biograficzne rodziców, rodzeństwa i dorosłych osób z zespołem Downa, Oficyna Wydawnicza „Impuls”, Kraków.
Informacje: Niepełnosprawność, 2018, Nr 32 (2018), s. 57 - 71
Typ artykułu: Oryginalny artykuł naukowy
Tytuły:
(Nie)pełnosprawność a (nie)samodzielność w kontekście autonomii relacyjnej
Uniwersytet Kazimierza Wielkiego w Bydgoszczy, ul. J. K. Chodkiewicza 30, 85-064 Bydgoszcz, Polska
Publikacja: 28.12.2018
Status artykułu: Otwarte
Licencja: Żadna
Udział procentowy autorów:
Korekty artykułu:
-Języki publikacji:
PolskiLiczba wyświetleń: 2010
Liczba pobrań: 1037