FAQ

„Wrocław, to żałosne miasto sztuki”. Komunikat na temat „Kroniki” Josepha Langera (1865–1918)

Data publikacji: 09.12.2024

Modus. Prace z historii sztuki, 2024, Tom 24, s. 113-126

https://doi.org/10.4467/25453882MOD.24.009.20666

Autorzy

Adam Organisty
Akademia Sztuk Pięknych im. Jana Matejki w Krakowie
plac Jana Matejki 13, Kraków, Polska
https://orcid.org/0000-0001-5640-3800 Orcid
Kontakt z autorem
Wszystkie publikacje autora →

Pobierz pełny tekst

Tytuły

„Wrocław, to żałosne miasto sztuki”. Komunikat na temat „Kroniki” Josepha Langera (1865–1918)

Abstrakt

Kronika Josepha Langera (1865–1918), pochodzącego z dolnośląskich Ziębic malarza, konserwatora i kolekcjonera, została w postaci dokumentacji fotograficznej oficjalnie udostępniona lokalnym władzom tego miasta w roku 2019. Gdy pisałem rozprawę doktorską o Langerze, którą recenzował Profesor Marek Zgórniak, wiadomo było o istnieniu Kroniki, niemniej poszukiwania tego dokumentu nie przyniosły wówczas rezultatów. Dzisiaj Kronika daje nie tylko wgląd w „życie i dzieło” Langera, ale i odsłania jego osobowość. Pisana była przez artystę od roku 1895 aż do śmierci, niemniej obejmuje również lata wcześniejsze. Niniejszy komunikat informuje o istnieniu zabytku, analizuje formę stylistyczną tekstu w kontekście innych tego typu świadectw piśmienniczych. Kronika pozwala poznać nieznane dotychczas miejsca prac Langera. Informuje o warunkach umów pomiędzy nim a zleceniodawcami, technikach malarskich i etapach prac, relacjach panujących w śląskim środowisku artystycznym, w tym w Królewskiej Szkole Sztuk i Rzemiosła Artystycznego we Wrocławiu. Z lektury Kroniki wyłania się obraz człowieka zapracowanego, cierpiącego na depresję, który musi mierzyć się z wzorcami zachowania funkcjonującymi w społeczeństwie epoki wilhelmińskiej.

Bibliografia

Pobierz bibliografię

Białostocki J., [komentarz do pism Albrechta Dürera], [w:] Historia doktryn artystycznych. Wybór tekstów, t. II: Teoretycy, pisarze i artyści o sztuce 1500–1600, wybór i oprac. J. Białostocki, Warszawa 1985, s. 92–94.

Bolewski J., Głębia Goethego, Warszawa 2004.

Burckhardt J., Die Kultur der Renaissance in Italien. Ein Versuch, Basel 1860.

Burckhardt J., Kultura Odrodzenia we Włoszech. Próba ujęcia, tłum. M. Kreczowska, wstęp M. Bahmer, Warszawa 1991.

Burke P., Kultura i społeczeństwo w renesansowych Włoszech, tłum. W.K. Siewierski, Warszawa 1991.

Czermińska M., Autobiograficzny trójkąt. Świadectwo, wyznanie, wyzwanie, Kraków 2000.

Decker B., Essays: Dürer – Konstruktion eines Vorbildes (Dürer und das Geld); Gelingen oder Mißlingen des Fortschritts (Dürer, der Heilige), [w:] Dürers Verwandlung in der Skupltur zwischen Renaissance und Barock, katalog wystawy, Liebieghaus Museum alter Plastik, Frankfurt am Main, 1 XI 1981–17 I 1982, Hrsg. H. Beck, P.C. Bol, Frankfurt am Main 1981, s. 397–489.

Dettloff P., Poglądy na ochronę i konserwację zabytków na przełomie XIX i XX wieku a działalność restauratorska Josepha Langera, [w:] Joseph Langer (1865–1918). W 140-lecie urodzin artysty. Materiały z konferencji naukowej zorganizowanej w dniach 26–27 listopada 2005 roku w Muzeum Sprzętu Gospodarstwa Domowego w Ziębicach, red. A. Organisty, J. Żurawski, Kraków [2007], s. 27–40.

Domańska E., Mikrohistorie. Spotkania w międzyświatach, Poznań 2005.

Dürer. Schriftlichen Nachlaß, Hrsg. H. Rupprich, 3 Bde., Berlin 1956, 1966, 1969.

Dziedzic G., Życie kulturalne Ziębic w latach 1871–1945, [w:] Ziębice – miasto św. Jerzego. Dzieje i kultura dawnej stolicy książęcej. Minsterberk – město sv. Jiří. Dějiny a kultura bývalého knížecího sídla, red. B. Czechowicz, Wrocław 2011, s. 241–243.

Goethe J.W., Lata nauki Wilhelma Meistra, tłum. W. Kunicki, E. Szymani, Warszawa 2020.

Goethe J.W., Z mojego życia: zmyślenie i prawda, tłum. A. Guttry, [w:] idem, Dzieła wybrane, t. 4: Utwory prozą, red. J.Z. Jakubowski, A. Milska, Warszawa 1954, s. 5–95.

Historia społeczna, historia codzienności, mikrohistoria, red. W. Schulze, tłum. A. Kopacki, Warszawa 1996.

Hölscher P., Perspektywy wrocławskiej Szkoły Sztuki, [w:] Od Otto Muellera do Oskara Schlemmera. Artyści wrocławskiej Akademii. Eksperyment, praktyka, przypomnienie, katalog wystawy, Staatliches Museum Schwerin, 11 V–11 VIII 2002, Museum Ostdeutsche Galerie, Regensburg, 1 IX– 27 X 2002, Muzeum Narodowe we Wrocławiu, 20 XI 2002–19 I 2003, red. P. Łukaszewicz, B. Ilkosz, Schwerin 2002, s. 12–17.

Jonca K., A. Konieczny, Przedmowa, [w:] P. Peikert, Kronika dni oblężenia, Wrocław 22 I–6 V 1945, tłum. K. Jonca, A. Konieczny, S. Reczek, Wrocław 1985, s. 6–16.

Kaczmarek R., Uwagi o grupie rzeźbiarskiej Pieta w katedrze św. Stanisława i św. Wacława w Świdnicy, [w:] Piety krásného slohu. Příspěvky z mezinárodního symposia / Vesperbilder des Schönen Stils. Beiträge des Internationalen Symposiums, red. J. Hrbáčová, Olomouc 2017, s. 42–49.

Koppen E., Goethes „Benvenuto Cellini“. Glanz und Elend einer Übersetzung, „Jahrbuch des Wiener Goethe Vereins”, 81–83, 1977–1979, s. 247–262.

Kudelska D., Lepsza i gorsza biografia, [w:] Biografia – historiografia dawniej i dziś. Biografia nowoczesna, nowoczesność biografii, red. R. Kasperowicz, E. Wolicka, Lublin 2005, s. 249–275.

Langer J., Chronika [rps], oryginał w zbiorach Heimatgruppe Münsterberg, nr inw. 283 (Tagebuch von Prof. Langer), Bielefeld-Brackwede.

Nipperdey Th., Deutsche Geschichte 1800–1866. Bürgerwelt und starker Staat, München 1993.

Nipperdey Th., Rozważania o niemieckiej historii. Eseje, tłum. A. Kopacki, Warszawa 1999.

Okonski K., Paul Löbe, tłum. K. Żarski, [w:] Śląsk. Rzeczywistości wyobrażone, red. W. Kunicki, Poznań 2009, s. 433–455.

Organisty A., Joseph Langer (1865–1918). Katalog prac artysty w zbiorach Muzeum Sprzętu Gospodarstwa Domowego w Ziębicach. Katalog der Werke aus den Sammlungen des Museums für historischen Hausrat in Münsterberg, tłum. na j. niemiecki D. Petruk, Kraków 2002.

Organisty A., Joseph Langer (1865–1918). Życie i twórczość wrocławskiego artysty, Kraków 2006.

Organisty A., Joseph Langer w Gryfowie Śląskim, Ziębicach, Wiedniu i Japonii. Nowe ustalenia na temat spuścizny artysty, „Rocznik Ziębicki”, II, 2016, s. 45–77.

Palica M., Wrocław 1916. Kronika miasta w czasie wielkiej wojny, Wrocław 2016.

Porębski M., Cylinder Gierymskiego, wakacje Picassa i deska Kantora, w: Życie artysty. Problemy biografistyki artystycznej, red. M. Poprzęcka, Warszawa 1995, s. 11–26.

Pospíšilová-Vohánková M., Fotografie v ruku umělců. České malířství a fotografie v 19. a na počátku 20. století, praca doktorska, Praha 2002.

Schulze-Głazik G., Malowidło Philipa Christiana Bentuma z początku XVIII wieku w bibliotece pocysterskiego klasztoru w Lubiążu. Problemy konserwacji-restauracji monumentalnych barokowych malowideł na podłożu gipsowym, Kraków 2013.

Staff L., Od tłumacza, [w:] Benvenuta Celliniego żywot własny spisany przez niego samego, Warszawa 1994, s. 5–8.

Trzcionkowski L., Biografia starożytna – starożytność biografii, [w:] Biografia – historiografia dawniej i dziś. Biografia nowoczesna, nowoczesność biografii, red. R. Kasperowicz, E. Wolicka, Lublin 2005, s. 12–14.

Trzynadlowski J.J., Uzupełnienia do autobiografii rzeźbiarza Theodora von Gosena / Ergänzungen zur Autobiografie des Bildhauers Theodor von Gosen, [w:] Ojciec i syn / Vater und Sohn. Theodor – Marcus von Gosen, katalog wystawy, Muzeum Miejskie Wrocławia, Pałac Królewski / Städtisches Museum Breslau, Königsschloss, 2.07 – 28.08.2011, red. B. Kozarska-Orzeszek, K. Łata, J. J. Trzynadlowski, Wrocław 2011, s. 15–54.

Wichrowska E., Zapisy codzienności… O dziewiętnastowiecznych dziennikach choroby i osobistych szkicownikach malarskich, Warszawa 2023.

Zabłocka-Kos A., Omówienie książek Thomasa Nipperdeya „Deutsche Geschichte” i Hansa-Ulricha Wehlera „Deutsche Gesellschaftsgeschichte”, „Dzieła i Interpretacje”, II, 1994, s. 159–163.

Zaunbauer J., Albrecht Dürer. Eine Biografie, [w:] Albrecht Dürer, katalog wystawy, Albertina, Wien, 20.09.2019 – 6.01.2020, Hrsg. Ch. Metzger, Wien 2019, s. 13–35.

Zgórniak M., O znaczeniu pojęcia „renesans” w XIX wieku, [w:] Recepcja renesansu w XIX i XX wieku. Materiały Sesji Stowarzyszenia Historyków Sztuki, Łódź, listopad 2002, red. M. Wróblewska Markiewicz, Łódź 2003, s. 45–48.

Zimand R., Diarysta Stefan Ż., Wrocław 1990.

Informacje

Informacje: Modus. Prace z historii sztuki, 2024, Tom 24, s. 113-126

Typ artykułu: Oryginalny artykuł naukowy

Tytuły:

Polski: „Wrocław, to żałosne miasto sztuki”. Komunikat na temat „Kroniki” Josepha Langera (1865–1918)
Angielski: “Wrocław, that pitiful city of art.” A report on the Chronicle by Joseph Langer (1865–1918)

Autorzy

https://orcid.org/0000-0001-5640-3800

Adam Organisty
Akademia Sztuk Pięknych im. Jana Matejki w Krakowie
plac Jana Matejki 13, Kraków, Polska
https://orcid.org/0000-0001-5640-3800 Orcid
Kontakt z autorem
Wszystkie publikacje autora →

Akademia Sztuk Pięknych im. Jana Matejki w Krakowie
plac Jana Matejki 13, Kraków, Polska

Publikacja: 09.12.2024

Status artykułu: Otwarte __T_UNLOCK

Licencja: CC BY  ikona licencji

Udział procentowy autorów:

Adam Organisty (Autor) - 100%

Korekty artykułu:

-

Języki publikacji:

Polski