Romańskość w słowiańskiej szacie
cytuj
pobierz pliki
RIS BIB ENDNOTEWybierz format
RIS BIB ENDNOTERomańskość w słowiańskiej szacie
Data publikacji: 23.12.2019
Kultura Słowian, 2019, Tom XV, s. 155 - 169
https://doi.org/10.4467/25439561KSR.19.005.11307Autorzy
Romańskość w słowiańskiej szacie
Pierwszy etap formowania się języka rumuńskiego na bazie łaciny ludowej charakterystycznej dla obszarów bałkańsko-naddunajskich zakończył się około VII wieku. Kolejne etapy rozwoju tego języka romańskiego przebiegały pod znakiem silnego oddziaływania języków słowiańskich, które obserwuje się nie tylko w słownictwie, ale również w fonetyce oraz strukturach gramatycznych języka rumuńskiego. Wielowiekowa koegzystencja ludności romańskiej i Słowian określana jest jako epoka bilingwizmu słowiańsko-rumuńskiego i zakończona została ostatecznie asymilacją językową tych ostatnich. Wzbogaciła ona język rumuński o słownictwo z zakresu m.in. gospodarki, rolnictwa, zjawisk naturalnych, ale również pojęć abstrakcyjnych dotyczących np. duchowości czy natury ludzkiej. Słownictwo to najmocniej zakorzeniło się w języku rumuńskim, stanowiąc do dziś element jego podstawowego zasobu leksykalnego. Drugi okres wpływów słowiańskich przypada na czas kształtowania się pierwszych państw feudalnych oraz nowego rozkładu sił politycznych na Bałkanach i zakarpackiej północy w dobie średniowiecza. Ówczesne księstwa rumuńskie wciąż pozostawały w sferze wpływów słowiańskich – południowych (bułgarskich, serbskich), jak i północnych (polskich, ruskich) – pod względem politycznym, gospodarczym, kulturowym, a przede wszystkim religijnym. Apogeum kontaktów językowo-kulturowych przypada na XIV i XVI wiek, zwany epoką „slawizmu kulturowego”. Taka sytuacja ma swoje odzwierciedlenie w języku – w tym okresie notuje się największą liczbę zapożyczeń słowiańskich w rumuńskim, jednakże w późniejszych wiekach zostały one wyeliminowane bądź zastąpione słownictwem najczęściej neoromańskiego pochodzenia.
Brâncuşi G., Introducere în istoria limbii române [Introduction to the history of Romanian], Bucureşti, Editura Fundaţiei România de Mâine, 2005, 116 pp.
Djuvara N., O scurtă istorie ilustrată a românilor [A brief illustrated history of the Romanians], Bucureşti, Humanitas, 2013, 348 pp.
Gheţie I., Mareş A., Originile scrisului în limba română [The origin of writing in Roamanian language], Bucureşti, Editura Ştiinţifică şi Enciclopedică, 1985, 464 pp.
Klimkowski T., Chrystianizacja ludności romańskiej na Bałkanach w świetle faktów historycznych i językowych [Christianization of the Romanian population in the Balkans, historical background and linguistic facts], „Balcanica Posnaniensia. Acta et studia” 2011, no. 18, vol. II, pp. 43–54.
Klimkowski T., Influenţe slave vechi asupra morfologiei şi sintaxei limbii române [Old Slavic Influences on Morphology and Syntax of Romanian Language], Alba Iulia, Aeternitas, 2011, 210 pp.
Macrea D., Probleme ale structurii şi evoluţiei limbii române [Problems of the structure and evolution of the Rumanian language], Bucureşti, Editura Ştiinţifică şi Enciclopedică, 1982, 299 pp.
Mihăilă G., Dicţionar al limbii române vechi [Dictionary of the old Romanian language], Bucureşti, Editura enciclopedică română, 1974, 348 pp.
Mihăilă G., Împrumuturi vechi sud-slave în limba română [Old South Slavic borrowings in Romanian], Bucureşti, Editura Academiei Republicii Socialiste România, 1960, 319 pp.
Milewski D., Wołoszczyzna i Multany, czyli o zmienności nazw ku utrapieniu historyków [Valahia and Multany, or about the changeability of names to the annoyance of historians], http://www.wilanow-palac.pl [dostęp: 25.04.2019].
Misterski H., Recepcja polskich zapożyczeń leksykalnych w dokumentach słowiańsko-rumuńskich [Reception of Polish lexical borrowings in Slavic-Romanian documents], Poznań, Wydawnictwo Naukowe UAM, 1976, 124 pp.
Mitu M., Termeni de origine slavonă în documentele slavo-moldoveneşti 1388–1517 [Terms of Polish origin in Slavic-Moldovan documents 1388–1517], „Romanoslavica” 1963, no. 8, pp. 155–223.
Nouzille J., Transylwania, obszar kontaktów i konfliktów [Transylvania, area of contacts and conflicts], Bydgoszcz, Homini, 1997, 280 pp.
Oczko A., Rumuńska Słowiańszczyzna. Zapożyczenia południowosłowiańskie w języku rumuńskim w XVI i XVII wieku [The Romanian Slavism: South Slavic borrowings into Romanian in the 16th and 17th century], Kraków, Collegium Columbinum, 2014, 324 pp.
Philippide A., Istoria limbii românei [History of Romanian language], Iaşi, Polirom, 2011, 671 pp.
Puşcariu S., Istoria literaturii române. Epoca veche [History of Romanian medieval litterture], Sibiu, Kraft & Drotleff S.A., 1930, 259 pp.
Rosetti A., Istoria limbii românei [History of Romanian language], Bucureşti, Editura pentru literatură, 1968, 842 pp.
Sala M., Contribuţii la fonetica istroică a limbii române [Contributions to the historical phonetic of the Romanian language], Bucureşti, Editura Academiei Republicii Socialiste România, 1970, 193 pp.
Sala M. (ed.), Enciclopedia limbii române [Encyclopedia of Romanian language], Bucureşti, Univers Enciclopedic, 2006, 638 pp.
Widłak S., Culegere de texte româneşti vechi [Anthology of old Romanian texts], Kraków, Uniwersytet Jagielloński, 1984, 172 pp.
Informacje: Kultura Słowian, 2019, Tom XV, s. 155 - 169
Typ artykułu: Oryginalny artykuł naukowy
Tytuły:
Romańskość w słowiańskiej szacie
Romance Language in a Slavic Robe
Uniwersytet Jagielloński w Krakowie, Polska, ul. Gołębia 24, 31-007 Kraków
Publikacja: 23.12.2019
Status artykułu: Otwarte
Licencja: CC BY-NC-ND
Udział procentowy autorów:
Korekty artykułu:
-Języki publikacji:
Polski