Anna Oczko

Lexicalization of Definite Article in Polish Carpathian Vocabulary of Romanian Origin

The conditions under which the borrowing and diffusion of Carpathian vocabulary of Romanian origin in the mountain dialects of Lesser Poland and the Sub-Carpathian region, as well as the morphological properties of Romanian nouns, seem to favor the phenomenon of agglutination (integration) of a definite article in loanwords. The study of lexemes (common nouns and toponyms) considered by some linguists to be of Romanian origin has led to the conclusion that the agglutination of the Romanian definite article is a sporadic phenomenon in the case of toponyms present in the Polish part of the Western Carpathians (region of Polish dialects). As for the common nouns, none continue the Romanian articulated form, and the endings that can be confused with the masculine definite article are Polish suffixes of Slavic origin.

This article aims at presenting two concepts from the modern typology of the Romance languages, with a special focus on the Aromanian ethnolect. The first concept, which is widely accepted in the Romanian linguistics and was most prevalent before the Second World War, does not recognise Aromanian as a separate language, but treats it as one of four dialects of the Romanian language. The second movement, much closer to modern Romanist research at the international level, opts for a full autonomy of all Balkan Romance ethnolects and attributes to them statuses of national languages. It also negates the existence of a common Romanian language in the first millennium, arguing that the Balkan Romance languages developed independently from a late form of Balkan Latin around the 11th century.

*Translation of the paper founded by the “Proofreading and translations at POB Heritage” programme.

Pierwszy etap formowania się języka rumuńskiego na bazie łaciny ludowej charakterystycznej dla obszarów bałkańsko-naddunajskich zakończył się około VII wieku. Kolejne etapy rozwoju tego języka romańskiego przebiegały pod znakiem silnego oddziaływania języków słowiańskich, które obserwuje się nie tylko w słownictwie, ale również w fonetyce oraz strukturach gramatycznych języka rumuńskiego. Wielowiekowa koegzystencja ludności romańskiej i Słowian określana jest jako epoka bilingwizmu słowiańsko-rumuńskiego i zakończona została ostatecznie asymilacją językową tych ostatnich. Wzbogaciła ona język rumuński o słownictwo z zakresu m.in. gospodarki, rolnictwa, zjawisk naturalnych, ale również pojęć abstrakcyjnych dotyczących np. duchowości czy natury ludzkiej. Słownictwo to najmocniej zakorzeniło się w języku rumuńskim, stanowiąc do dziś element jego podstawowego zasobu leksykalnego. Drugi okres wpływów słowiańskich przypada na czas kształtowania się pierwszych państw feudalnych oraz nowego rozkładu sił politycznych na Bałkanach i zakarpackiej północy w dobie średniowiecza. Ówczesne księstwa rumuńskie wciąż pozostawały w sferze wpływów słowiańskich – południowych (bułgarskich, serbskich), jak i północnych (polskich, ruskich) – pod względem politycznym, gospodarczym, kulturowym, a przede wszystkim religijnym. Apogeum kontaktów językowo-kulturowych przypada na XIV i XVI wiek, zwany epoką „slawizmu kulturowego”. Taka sytuacja ma swoje odzwierciedlenie w języku – w tym okresie notuje się największą liczbę zapożyczeń słowiańskich w rumuńskim, jednakże w późniejszych wiekach zostały one wyeliminowane bądź zastąpione słownictwem najczęściej neoromańskiego pochodzenia.