FAQ

Z działalności Sądu Specjalnego w Tarnopolu (Sondergericht Tarnopol) 1941–1944

Data publikacji: 2023

Krakowskie Studia z Historii Państwa i Prawa, Tom 16 (2023), Tom 16, Zeszyt 4, s. 511 - 531

https://doi.org/10.4467/20844131KS.23.042.19036

Autorzy

Konrad Graczyk
Instytut Pamięci Narodowej w Warszawie
Wydział Prawa i Administracji, Uniwersytet Śląski w Katowicach
https://orcid.org/0000-0002-0991-2036 Orcid
Wszystkie publikacje autora →

Tytuły

Z działalności Sądu Specjalnego w Tarnopolu (Sondergericht Tarnopol) 1941–1944

Abstrakt

On the Activities of the Special Court in Ternopil (Sondergericht Tarnopol) 1941–1944

The article concerns the activities of the Special Court in Ternopil (Sondergericht Tarnopol), one of the German special courts operating in the territory of the General Government, in the Galicia district, in the years 1941–1944. Investigating this topic is justified by the lack of even fragmentary findings. Due to the state of preservation of the sources, I tried to answer the question about the nationality of the defendants; what punishments they received; if and in what cases the death penalty was imposed; who directed the work of the Sondergericht; what judges were its members and what prosecutors participated in the hearings before the Sondergericht; and where the lawyers involved in the work of the Sondergericht came from. The sources used in the research included archival materials (court and personal files), literature and the press. The research resulted in new, original findings regarding the Special Court in Ternopil.

* Artykuł został opracowany w ramach projektu badawczego finansowanego przez Narodowe Centrum Nauki (2020/39/B/HS5/02111).

Bibliografia

Źródła archiwalne

Archiwum Akt Nowych w Warszawie [AAN]

Ministerstwo Informacji i Dokumentacji Rządu RP (emigracyjnego) w Londynie, sygn. 105.

Archiwum Instytutu Pamięci Narodowej w Warszawie [AIPN]

GK 94/8644, GK 97/8, GK 296/100.

Archiwum Państwowe Obwodu Lwowskiego [DALO]

P-77 Sąd Specjalny przy Sądzie Niemieckim we Lwowie, sygn. 60.

Bundesarchiv Berlin [Archiwum Federalne w Berlinie; BA]

B 162/18591;

D01/DOK/P 7444, D01/DOK/P 7595;

R 102/333, 339;

R 137 I Gerichte im Osten [Sądy na Wschodzie]/2418, 2419, 2420, 2422, 2423, 2436;

R 3001 Reichsjustizministerium [Ministerstwo Sprawiedliwości Rzeszy]/82647;

R 9361 I/832;

VBS 1018 (R 3001)/ZB II 1803 A. 08;

VBS 1022 (R 137)/ZJ 313 A. 02b.

Źródła prawne

Kriegswirtschaftsverordnung vom 4. September 1939 [Rozporządzenie o gospodarce wojennej z 4.09.1939 r.] (RGBl. 1939, s. 1609).

Rozporządzenie celem zwalczania podbijania cen z dnia 21 stycznia 1940 r. (Dziennik Rozporządzeń Generalnego Gubernatora dla okupowanych polskich obszarów nr 3, s. 8).

Rozporządzenie o posiadaniu broni w Generalnym Gubernatorstwie z dnia 26 listopada 1941 r. (Dz. RGG nr 111, s. 662).

Rozporządzenie w celu uproszczenia wymiaru sprawiedliwości w Generalnym Gubernatorstwie stosownie do potrzeb wojennych z dnia 5 lipca 1943 r. (Dz.RGG nr 53, s. 309).

Trzecie rozporządzenie o ograniczeniach pobytu w Generalnym Gubernatorstwie z dnia 15 października 1941 r. (Dz.RGG nr 99, s. 595).

Verordnung gegen Gewaltverbrecher vom 5. Dezember 1939 [Rozporządzenie przeciwko przestępcom gwałtownym z 5.12.1939 r.] (RGBl. 1939, s. 2378).

Verordnung gegen Volksschädlinge vom 5. September 1939 [Rozporządzenie przeciwko szkodnikom narodowym z 5.09. 1939 r.] (RGBl. 1939, s. 1679).

Źródła drukowane

Krakauer Zeitung (11.03.1942; 13.02.1942; 23.04.1942; 28.11.1942; 12.05.1943).

Opracowania

Fikus, Sebastian. „Sędziowie we własnej sprawie. Restauracja systemu sądowniczego III Rzeszy w Republice Federalnej Niemiec”. Acta Universitatis Wratislaviensis 3462, Socjologia 53 (2012): 521–42.

Graczyk, Konrad. Sondergericht Kattowitz. Sąd Specjalny w Katowicach 1939-1945. Warszawa: Instytut Pamięci Narodowej – Komisja Ścigania Zbrodni przeciwko Narodowi Polskiemu, 2020.

Konieczny, Alfred. Pod rządami wojennego prawa karnego Trzeciej Rzeszy. Górny Śląsk 1939–1945. Warszawa–Wrocław: Państwowe Wydawnictwo Naukowe – Oddział Wrocławski, 1972.

Kozyra, Waldemar. „Okupacyjna administracja niemiecka na ziemiach Rzeczypospolitej Polskiej w latach 1939–1945”. Annales Universitatis Mariae Curie-Skłodowska, Sectio G, Ius 60, z. 1 (2013): 35–51.

Löffelsender, Michael. Kölner Rechtsanwälte im Nationalsozialismus: Eine Berufsgruppe zwischen „Gleichschaltung” und Kriegseinsatz. Tübingen: Mohr Siebeck, 2015.

Majer, Diemut. „Narodowo obcy” w III Rzeszy. Przyczynek do narodowosocjalistycznego ustawodawstwa i praktyki prawniczej w administracji i wymiarze sprawiedliwości ze szczególnym uwzględnieniem ziem wcielonych do Rzeszy i Generalnego Gubernatorstwa. Przeł. Tadeusz Skoczny. Warszawa: Wydawnictwo Prawnicze, 1989.

Mielnik, Hubert. „Prawo sprawdzenia prawomocnych orzeczeń sądów polskich (nieniemieckich) w Generalnym Gubernatorstwie w okresie II wojny światowej. Orzecznictwo Wyższego Sądu Niemieckiego w Radomiu”. Czasopismo Prawno-Historyczne 72, nr 1 (2020): 211–40.

Mielnik, Hubert. Sądownictwo polskie (nieniemieckie) w dystrykcie lubelskim Generalnego Gubernatorstwa w latach 1939–1944. Lublin: Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej, 2020.

Musiał, Bogdan. Kto dopomoże Żydowi…. Poznań: Zysk i S-ka, 2019.

Pohl, Dieter. Nationalsozialistische Judenverfolgung in Ostgalizien 1941–1944. München: R. Oldenbourg Verlag GmbH, 1997.

Sandkühler, Thomas. „Endlösung” in Galizien. Der Judenmord in Ostpolen und die Rettungsinitiativen von Berthold Beitz 1941–1944. Bonn: Verlag J.H.W.Dietz Nachfolger, 1996.

Schenk, Dieter. Noc morderców. Kaźń polskich profesorów we Lwowie i holokaust w Galicji Wschodniej. Przeł. Paweł Zarychta. Kraków: Wysoki Zamek, 2012.

Wrzyszcz, Andrzej. „Administracja terytorialna w ustawodawstwie okupanta niemieckiego w Generalnym Gubernatorstwie (1939–1945). Część III (1 VIII 1941 – 27 XII 1944)”. Czasopismo Prawno-Historyczne 72, z. 2 (2020): 9–39.

Wrzyszcz, Andrzej. Okupacyjne sądownictwo niemieckie w Generalnym Gubernatorstwie 1939–1945. Organizacja i funkcjonowanie. Lublin: Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej, 2008.

Wrzyszcz, Andrzej. „Placówka Zapasowa Organów Resortu Sprawiedliwości Generalnego Gubernatorstwa w Görlitz 1944–1945”. W: Nil nisi veritas. Księga dedykowana Profesorowi Jackowi Matuszewskiemu, red. Michał Głuszak, Dorota Wiśniewska-Jóźwiak, 517–27. Łódź: Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego, 2016.

Wrzyszcz, Andrzej. „Z badań nad ewakuacją organów resortu sprawiedliwości Generalnego Gubernatorstwa w latach 1944–1945”. Studia z Dziejów Państwa i Prawa Polskiego 11 (2008): 263–75.

Informacje

Informacje: Krakowskie Studia z Historii Państwa i Prawa, Tom 16 (2023), Tom 16, Zeszyt 4, s. 511 - 531

Typ artykułu: Oryginalny artykuł naukowy

Tytuły:

Polski:

Z działalności Sądu Specjalnego w Tarnopolu (Sondergericht Tarnopol) 1941–1944

Angielski:
On the Activities of the Special Court in Ternopil (Sondergericht Tarnopol) 1941–1944

Autorzy

https://orcid.org/0000-0002-0991-2036

Konrad Graczyk
Instytut Pamięci Narodowej w Warszawie
Wydział Prawa i Administracji, Uniwersytet Śląski w Katowicach
https://orcid.org/0000-0002-0991-2036 Orcid
Wszystkie publikacje autora →

Instytut Pamięci Narodowej w Warszawie

Wydział Prawa i Administracji, Uniwersytet Śląski w Katowicach

Publikacja: 2023

Status artykułu: Otwarte __T_UNLOCK

Licencja: CC BY  ikona licencji

Udział procentowy autorów:

Konrad Graczyk (Autor) - 100%

Korekty artykułu:

-

Języki publikacji:

Polski

Sugerowane cytowania: Chicago

Konrad, Graczyk. "Z działalności Sądu Specjalnego w Tarnopolu (Sondergericht Tarnopol) 1941–1944" Krakowskie Studia z Historii Państwa i Prawa. Dec 20, 2023. https://ejournals.eu/czasopismo/kshpp/artykul/z-dzialalnosci-sadu-specjalnego-w-tarnopolu-sondergericht-tarnopol-1941-1944